มะตูม Aegle marmelos (L.) Corr. RUTACEAE

ไม้ต้น สูง 10-15 ม. กิ่งก้านมีหนามยาว

ใบ ประกอบแบบนิ้วมือ มี 3 ใบย่อย เรียงสลับ แผ่นใบย่อยรูปรีหรือรูปไข่แกมใบหอก

ช่อดอก แบบช่อกระจะ ออกที่ซอกใบและปลายกิ่ง กลีบดอกด้านนอกสีเขียวอ่อน มีกลิ่นหอม

ผลสด รูปรีแกมรูปไข่ เนื้อในสีเหลืองแกมเขียว มะตูมมี 3 พันธุ์ 1. ผลรีรูปไข่ 2. ผลทรงกลมคล้ายลูกมะขวิด ลูกเล็กเปลือกบาง เรียกว่า มะตูมไข่ 3. ผลรูปรี แต่เปลือกอ่อนนิ่ม กดแล้วยุบ เรียกว่า มะตูมนิ่ม มะตูมสุกเนื้อในรับประทานได้ มีรสหวานหอม แต่ยางเหนียวหุ้มเมล็ดมีรสขม

ผลอ่อน บำรุงธาตุ เจริญอาหาร
ขับลมผาย แก้ท้องเสีย

ผลแก่ แก้เสมหะและลม บำรุงธาตุไฟ ย่อยอาหารให้ละเอียด

ผลสุก แก้ลมเสียดแทงในท้อง แก้มูกเลือด บำรุงธาตุไฟให้ย่อยอาหาร (กระตุ้นลำไส้ให้บีบตัว) แก้กระหายน้ำ ขับลมผาย ทำน้ำอัฏฐบาน สำหรับ ขับลม บำรุงธาตุโดยขูดผิวให้หมดทุบพอร้าว ต้มเอาน้ำดื่ม

ราก คั่วให้เหลือง ดองสุรากลบกลิ่น มะตูมแก่ทั้งลูก

ใบอ่อนใช้กันเสนียดจัญไรขับภูตผีปีศาจ