การ์ตูนที่รัก/นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

 

Big Fish and Begonia

 

“ปลาที่โลกของเราบินอยู่บนท้องฟ้า” เมื่อได้ยินหรือเห็นฝูงปลาวาฬบินล่องลอยตามกันเป็นทิวแถวก็อดสงสัยมิได้ว่าปลาอะไรจะไปอยู่บนท้องฟ้า

ก่อนที่จะมีคำเฉลยในเวลาต่อมาว่าท้องฟ้าของเราต่อกับพื้นสมุทรของโลกมนุษย์ ปลาคือวิญญาณของมนุษย์ที่กำลังเดินทางข้ามทะเลใหญ่-ต้าไห่

ที่แท้ที่นี่คือโลกของพวกคนอื่น – the others พวกเขามิใช่พระเจ้า มิใช่มัจจุราช แต่เป็นผู้คุมกฎธรรมชาติ พวกเขาอยู่กันเป็นชุมชน เป็นคอมมูน ประกอบด้วยปู่ผมเคราสีขาวยาวคดเคี้ยวไปมา ย่าที่ตายไปแล้วกลายเป็นนกยูงยักษ์ มีผู้วิเศษและฤทธิ์เดชนานาอยู่กันหลายครอบครัว มีพ่อมีแม่มีลูก มีพี่น้อง และมีเพื่อน มีคนรักและคนแอบรัก

วันหนึ่งถึงพิธีเปลี่ยนผ่าน เด็กสาวในชุดแดง ชุน ลอยละล่องขึ้นท้องฟ้ากลายเป็นปลาโลมาสีแดงเข้าสู่ใต้ทะเลของโลกมนุษย์เพื่อสังเกตกฎของธรรมชาติเป็นเวลาเจ็ดวัน

 

หนังการ์ตูนจีนเรื่องใหม่ปี 2018 ของสองผู้กำกับฯ หนุ่ม Liang Xuan และ Zhang Chun หนังสวยงามแบบจิบลิสตูดิโอแม้จะไม่เท่า ดูแล้วชวนมึนเหมือน Spirited Away แต่มากกว่า หนังพูดเรื่องชีวิตหลังความตายเหมือนๆ กัน และการเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับกฎเกณฑ์ธรรมชาติคล้ายๆ กัน โดยรวมๆ แล้วยังเป็นรอง Spirited Away อยู่มาก

ปลาโลมาสีแดงท่องมหาสมุทรด้วยความเพลิดเพลินใจ เธอพบคุน เด็กหนุ่มหน่วยก้านดีและน้องสาวตัวน้อยลอยเรืออยู่กลางทะเล สองพี่น้องอาศัยอยู่ในบ้านที่ริมผา วันหนึ่งเกิดพายุใหญ่และวังน้ำวน ปลาโลมาชุนติดแหดิ้นไม่หลุด เด็กหนุ่มคุนกระโดดจากหน้าผาลงไปช่วย เขาช่วยชีวิตชุนได้แต่ตัวเองว่ายหนีน้ำวนไม่พ้นถึงแก่ความตาย

น้องสาวตัวเล็กของคุนนั่งร้องไห้จ้าอยู่เดียวดาย เรียกหาพี่ชายของเธอคืนมา

 

ชุนมีหน้าที่สังเกตโลกโดยมิให้มนุษย์พบเห็น การตายของเด็กหนุ่มจึงดูน่าเสียดายเป็นอันมาก เด็กสาวชุนกลับคืนโลกของคนอื่นด้วยความเศร้าสร้อย เธอรู้สึกผิดที่ทำให้คนหนึ่งต้องตาย

คืนหนึ่ง ด้วยความช่วยเหลือของรูปปั้นสิงโตจีนขนาดยักษ์ที่เราเห็นกันตามศาลเจ้าและร้านขายของที่ระลึกทุกวันนี้ ชุนนั่งเรือพายที่มีผีตาเดียวเป็นผู้แจวข้ามแม่น้ำแห่งความตายไปหาผู้คุมวิญญาณ

ผู้คุมวิญญาณเป็นผีตาเดียวเหมือนกันร่างม่อต้อเหมือนตอไม้ เปิดกล่องแมลงไม้ไผ่ นึกว่าอะไร ที่แท้หยิบแมลงตัวหนึ่งขึ้นมาเด็ดขาออกแล้วจุดไฟสูบ พลางกล่าวเตือนชุนด้วยน้ำเสียงขึงขังว่าห้ามฝืนกฎธรรมชาติ แต่แล้วผู้คุมวิญญาณก็ยินยอมให้ชุนไถ่วิญญาณของคุนคืนไปด้วยดวงตาของเธอ ครั้นเธอลังเลจึงเปลี่ยนเป็นด้วยอายุขัยครึ่งชีวิตของเธอ

ชุนเดินไปในโถงเก็บวิญญาณที่ใส่ในโถเรียงกันเป็นชั้นๆ เธอพบวิญญาณของคุนเป็นลูกปลาโลมาที่มีจุดแดงบนหน้าผากตัวเท่าฝ่ามืออยู่ในโถเล็กๆ วิญญาณนั้นได้รับการชุบชีวิตด้วยดอกบิโกเนีย จากนี้ไปเธอมีหน้าที่ดูแลลูกปลาน้อยจนเติบใหญ่ก่อนที่จะส่งคืนโลกมนุษย์ ที่ซึ่งคุนจะจำเธอไม่ได้อีก

ดอกและต้นบิโกเนียจะแสดงบทบาทอีกหลายครั้งตลอดทั้งเรื่องโดยมิได้อธิบายอะไร

 

ชุนมีเพื่อนสนิทชื่อชิว ชิวเป็นเด็กชายกำพร้าในโลกของคนอื่นที่เติบโตมาด้วยกัน เขาคอยดูแลและปกป้องเธอเสมอมา เขารู้ว่าชุนแอบทำอะไรบางอย่างมิให้ท่านแม่รู้ อะไรบางอย่างฝืนกฎเกณฑ์ของธรรมชาติและอาจจะนำมาซึ่งภัยพิบัติครั้งใหญ่

คุนในร่างปลาน้อยสีแดงเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว ไม่สามารถแอบเลี้ยงเอาไว้ในห้องนอนอีก ชิวช่วยเหลือชุนย้ายคุนหลายครั้ง เมื่อคุนโตขึ้นเขามีนอแหลมงอกออกจากศีรษะด้านหน้า ในขณะที่ธรรมชาติแปรปรวนเป็นที่สังเกตของเซียนหลายคนในโลกของคนอื่นรวมทั้งท่านแม่

ครั้งหนึ่งชุนและชิวพาคุนไปซ่อนในโลกมืดใต้ดินที่ซึ่งปีศาจหนูและหนูนับพันอาศัยอยู่ในน้ำโสโครก แม้ว่าปีศาจหนูจะทำทีช่วยเหลือเด็กหนุ่มสาวและปลาน้อยที่กำลังเติบใหญ่ แต่มันใช้โอกาสนี้ปลดปล่อยตนเองขึ้นสู่โลกมนุษย์ นำมาซึ่งความพินาศครั้งใหญ่ในโลกของคนอื่น เหล่าเซียนรวมตัวกันเพื่อหยุดยั้ง ท่านแม่ต่อว่าชุนที่ก่อเรื่อง

“น้องสาวของคุนต้องการพี่ชายคืน” ชุนเถียงท่านแม่

“แล้วน้องสาวของชวงไม่ต้องการพี่ชายคืนหรือไง” ท่านแม่ชี้ไปที่เด็กหญิงที่กำลังร้องไห้จ้าเพราะสูญเสียพี่ชายไปเพราะหายนภัย

ฉากนี้ดี เป็นบทโต้ตอบสั้นๆ ที่กระตุกให้ระลึกเสมอว่าทุกๆ การกระทำที่เราคิดว่ากำลังช่วยใครบางคน เป็นไปได้ว่าเรากำลังทำร้ายใครบางคนไปพร้อมๆ กัน ในสังคมยุคปัจจุบันความเป็นจริงนี้ซับซ้อนจนหลายครั้งเรานึกไม่ถึง

ให้เงินขอทาน ใครที่จะเดือดร้อน

ปล่อยนกปล่อยปลา ใครที่เดือดร้อน

กินไส้กรอก ใครที่เดือดร้อน ยกตัวอย่างไปเถอะ มีสารพัดคำถามเกิดขึ้น แม้กระทั่งกินมังสวิรัติ ใครที่เดือดร้อน

 

น่าจะเป็นการ์ตูนจีนที่เดินตามปรัชญาเต๋า สรรพสิ่งล้วนเกี่ยวพันต่อเนื่องหมุนวนไม่สิ้นสุด จากหนึ่งไปหนึ่งไปหนึ่งไปอีกหนึ่ง ที่เราควรทำคือหาสมดุลให้พบ

อีกเรื่องหนึ่งคือเรื่องปลาโลมาไป่จี๋ (Baiji) ปลาโลมาน้ำจืดแห่งแม่น้ำแยงซีเกียงที่สูญพันธุ์ไปแล้ว เคยได้ชื่อว่าเป็นเทพเจ้าแห่งแยงซี (Goddess of the Yangtze) คอยคุ้มครองชาวประมงและคนเรือ ปลาโลมาไป่จี๋เริ่มหายไปในทศวรรษที่ 1980 เมื่อจีนขยายอุตสาหกรรมการประมง การขนส่งทางเรือ และสร้างเขื่อน Three Gorges Dam เพื่อผลิตไฟฟ้าพลังน้ำ มีความพยายามตามหาปลาตัวนี้อยู่นานก่อนจะประกาศให้เป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังที่สูญพันธุ์ในปี 2006

นับเป็นการหายสาบสูญของปลาโลมาน้ำจืดครั้งใหญ่ของโลก

ปลาโลมาไป่จี๋ไม่มีนอ แต่ปากที่ยาวมากเป็นพิเศษของมันไม่ใช่ก็ใกล้เคียง

ส่วนบิโกเนียมีบทบาทในตำนานจีนอย่างไร ขออภัยยังค้นไม่พบครับ