หลังเลนส์ในดงลึก / ปริญญากร วรวรรณ

 

‘เท่’

 

เดือนตุลาคม พ.ศ.2561

กระทั่งโลกเดินทางมาถึงวันนี้แล้ว ผมก็ไม่แปลกใจนักที่ปลัดอำเภอนำคณะเข้าป่าโดยขบวน “รถนอกถนน” เพื่อล่าสัตว์

เพราะเข้าใจได้ว่า ยังมีคนอีกมากมายยึดถือการเข้าป่าได้ยิงสัตว์ป่า ได้กินเนื้อพวกมัน นั่นคือเรื่องภาคภูมิใจ

เติมเต็มความเป็น “ลูกผู้ชาย”

และดูเหมือนนายเปรมชัย ผู้ต้องหาคดียิงเสือดำ รวมทั้งเก้งและไก่ฟ้า ในป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ได้สร้างแบบอย่างไว้ให้คนเดินตาม

นั่นคือ ปฏิเสธหน้าตาเฉย แม้ว่าจะมีหลักฐานยืนยันชัดเจน

ผมไม่แปลกใจกับการที่คนยังยึดถือแนวทางนี้

ที่ประหลาดใจคือ คนเหล่านี้เข้าใจได้อย่างไรว่านี่คือความ “เท่”

 

ในความรู้สึกของผม กลุ่มคนที่มีความเท่มากๆ คือคนทำงานในป่านี่แหละ

ไล่มาตั้งแต่ผู้ศึกษาเล่าเรียนวิชาป่าไม้ สัตว์ป่า โดยตรง เรียนจบ สอบบรรจุได้ เข้ามาทำงานเป็นหัวหน้า เป็นผู้ช่วยในป่าอนุรักษ์ จนถึงเหล่าพิทักษ์ป่า ลูกจ้าง คนงาน นักวิจัย รวมถึงบรรดาผู้ช่วยนักวิจัยทั้งหลาย

ทั้งๆ ที่จะว่าไป คนเหล่านี้มองผ่านๆ ไม่มีอะไรน่าสะดุดตา ค่อนไปทางเชยๆ ด้วยซ้ำ พาหนะที่ใช้ แม้ว่าจะเป็นรถขับเคลื่อนสี่ล้อ แต่ก็เป็นรถรุ่นเก่า สภาพเดิมๆ ไม่มีอุปกรณ์ตบแต่ง หรืออุปกรณ์ช่วยให้รถไปในเส้นทางทุรกันดารอะไร

หากตัดสินคนด้วยการมองเพียงภายนอก

เขาและเธอเหล่านี้ ไม่มีอะไรน่าสนใจ

เมื่ออยู่ในป่า จึงจะรู้ว่า พวกเขามีดีและเท่จริง

 

หมู คือชื่อของผู้ชายวัยต้น 40 รูปร่างท้วม หน้าเข้ม หนวดหนาเป็นปื้น

เขาทำหน้าที่หัวหน้างานในหน่วยงานที่ศึกษา วิจัยพันธุ์ไม้ หน่วยเขาอยู่ในพื้นที่อันขึ้นชื่อว่า เดินทางเข้าถึงยาก โดยเฉพาะช่วงฤดูฝน สภาพทางมีหล่มโคลนลึก ชัน และลื่นไถล อีกทั้งช่วงที่ผ่านป่าไผ่ นั่นคือแหล่งอาหารช้าง ที่มักดึงกอไผ่ล้มขวางทางเสมอ

ไม่เพียงเชี่ยวชาญพันธุ์ไม้ หมูคือผู้ชายซึ่งเก่งกาจในการทำกับข้าว

เขาใช้ชีวิตในป่าได้อย่างคล่องตัว มีทักษะรวมทั้งประสบการณ์มากมาย

หมูทำไม่เป็นแค่อย่างเดียว นั่นคือ การขับรถ

พนักงานขับรถประจำหน่วยนี้คือผู้หญิง ที่เป็นภรรยาของหมู

เธอแสดงให้ทุกคนเห็นว่า การทำงานในป่า เพศไม่ได้มีความแตกต่าง หรือเป็นข้อจำกัดใดๆ

เธอสามารถขับรถกระบะขับเคลื่อนสี่ล้อสีขาวเก่าๆ อายุงานกว่า 20 ปี แล่นไปตามเส้นทางอันเรียกได้ว่า “โหด” อย่างคล่องแคล่ว

การเดินทางในป่าช่วงฤดูฝน ทุกหน่วยจะมีสภาพคล้ายๆ กัน มีผู้โดยสารนั่งอยู่บนกองสัมภาระที่บรรจุไว้เต็มจนล้นกระบะ

คนบนกระบะมีหน้าที่หลักๆ คือ ตัดฟันไม้ไผ่และไม้อื่นที่ล้มขวาง ลงไปขุด ดัน ลากสายวินช์ (ถ้ามีและไม่เสีย) หรือใช้รอก

เมื่อรถติดหล่ม ต้องใช้เวลานานพอสมควร ผ่านพ้นมาได้ ทั้งรถและคนก็จะมอมแมมไม่ต่างกัน

“มอมแมม” เช่นนี้ เวลาอยู่ในเมืองจะดู “เท่” ได้อย่างไร

 

ถึงวันนี้ การทำงานในป่า คนที่อยู่ในป่า ไม่ได้อยู่ในสภาพ “หลังเขา” หรือถูกตัดขาดจากโลกภายนอกเหมือนครั้งก่อนแล้ว

สำนักงานเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า อุทยาน และสถานีวิจัยสัตว์ป่า ส่วนใหญ่หรือเกือบทั้งหมด ระบบอินเตอร์เน็ตเข้าถึง มีพลังงานไฟฟ้าแสงอาทิตย์ และแทบจะไม่มีที่ใดที่ไม่มีสัญญานโทรศัพท์แล้ว ในหุบไม่มี เดินขึ้นยอดเขาสักแห่งก็พบที่ที่มีคลื่นสัญญาณ

เกิดอะไรขึ้นในเมือง หรือมุมใดของโลก เรารับรู้

ใช่ว่าจะไม่รู้ หลุดไปจากกระแส อยู่เชยๆ ไปตามประสา

 

แต่ดูเหมือนว่า ในป่าจะเป็นโลกอีกใบหนึ่ง

โลกที่รับรู้และยอมรับว่า มีชีวิตอีกมากมายที่ไม่ได้อยู่ในร่างมนุษย์ อาศัยอยู่บนโลกใบนี้ด้วย

อาจเป็นเพราะความรู้สึกแบบเดียวกับสัตว์ป่า จึงทำให้คล้ายกับว่า คนในป่าเมื่อมาอยู่ในเมือง จะดูเงอะงะ เชื่องช้า ไปไหนมาไหนไม่ถูก

ครั้งหนึ่ง มัสบูด หะแว และชาวบ้านจากหมู่บ้านตาเปาะ หลายคนอยากเห็นว่าแสงสีในเมืองหลวงเป็นอย่างไร

เราขึ้นรถไฟมากรุงเทพฯ

ด้วยความตื่นตาในความสวยงาม ทุกคนประทับใจและพูดถึงต่อมาอีกหลายปี

ผมจำได้แม่นยำเช่นกันว่า วันนั้น มัสบูด ชายหนุ่มผู้เดินป่าคล่อง แบกของหนัก ปีนต้นไม้เก่งราวกับลิง มือเปียกชื้น เกาะแขนผมแน่น ขณะเราเดินข้ามถนน

 

ข้อดีประการหนึ่งของการอยู่ในป่าคือ ได้ “เห็น” สิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นในเมืองได้อย่างชัดเจน อาจเป็นเรื่องปกติธรรมดาที่เมื่อเราถอยห่างออกมาจากสิ่งใด ภาพที่เห็นจะแจ่มชัดขึ้น

ปลัดอำเภอกับคนในขบวนรถนอกถนน ยิงบินตุรงในป่าอนุรักษ์

เป็นเรื่องอันจะทำให้คนสนใจพูดถึงไปสักระยะ การปฏิเสธเสียงแข็ง คงทำให้คดีความดำเนินไปอย่างล่าช้า

ไม่น่าแปลกใจกับสิ่งที่เกิดขึ้น

ไม่ใช่เรื่องผิดปกติ ที่แม้ในวันนี้ยังมีคนเดินทางเข้าป่ายิงสัตว์เพื่อความบันเทิง

ยิ่งไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจเลย ที่มีความต้องการบริโภคซากสัตว์ป่า ขบวนการค้าซากสัตว์ป่า จะมีมูลค่าสูงลิบ

 

หากยุคสมัยหนึ่ง เราใช้ชีวิตอยู่ในถ้ำล่าสัตว์เป็นอาหาร

ถึงวันนี้ เราก็ออกมาจากถ้ำเนิ่นนานแล้ว

ว่าตามจริง คงไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจแต่อย่างใด

ที่หลายคนยังวนเวียนอยู่ในนั้น