๐ ขนาบน้ำขุนพนมคมกระบี่

คมความดีคมคนต้นตำรับ

รังสรรค์ศิลป์ทรัพยาคณานับ

กระบวนทัพกระบี่กล้าอันดามัน ฯ

ขนาบน้ำกับขุนพนมเป็นชื่อภูเขา โดยที่เขาขนาบน้ำนั้นอยู่ริมน้ำกระบี่ เห็นได้ชัดเจนเป็นหลักหมายเมืองกระบี่เอาเลยทีเดียว จนกลายเป็นสัญลักษณ์ของเมืองกระบี่ไปแล้ว

ส่วนขุนพนมนั้นว่าเป็นแหล่งต้นน้ำของลำน้ำสายนี้ที่ไหลผ่านกระบี่ไปออกทะเลอันดามัน

ร่วมขบวนศิลปินแห่งชาติสัญจรไปกระบี่ระหว่างวันที่ 20-22 มิถุนายนที่ผ่านมา โดยมีคณะศิลปินแห่งชาติรวม 21 คน ครบทุกสาขา เป็นโครงการของกรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม เป็นเจ้าภาพร่วมกับเทศบาลเมืองกระบี่ ซึ่งมีคุณกีรติศักดิ์ ภูเก้าล้วน เป็นนายกเทศมนตรี

โครงการศิลปินแห่งชาติสัญจรจัดประจำมาหลายปีแล้ว โดยตระเวนสัญจรไปทุกภาค ภาคละจังหวัด ตามความพร้อมของทุกฝ่าย

เดือนสิงหาคมนี้จะสัญจรไปจังหวัดบุรีรัมย์ภาคอีสาน

กิจกรรมหลักคือ เสวนาเชิงปฏิบัติการร่วมกับนักเรียน นักศึกษาจากสถาบันการศึกษาในละแวกนั้นๆ อันมีกิจกรรมศิลปะปฏิบัติหลากหลายสาขา เช่น เขียนรูปประติมากรรม ถ่ายภาพ ดนตรี ร้องเพลง และวรรณศิลป์ ซึ่งมีทั้งร้อยแก้วและร้อยกรอง

ทั้งหมดนี้นำโดยคุณกมล ทัศนาญชลี ศิลปินแห่งชาติด้านทัศนศิลป์ สาขาจิตรกรรม

คุณกมล ทัศนาญชลี นอกจากเป็นศิลปินไทยแล้วยังได้รับยกย่องเป็นศิลปินสองทวีปอีกด้วย คือเป็นหนึ่งในศิลปินที่ทางประเทศสหรัฐอเมริกายกย่องอยู่ในทำเนียบศิลปินของอเมริกา ซึ่งโดยปกติคุณกมลจะพำนักอยู่เมืองลอสแองเจลิสเป็นประจำ แต่สร้างกิจกรรมที่เป็นคุณูปการให้กับแวดวงศิลปกรรมไทยมากมาย

เช่น พาศิลปินไทยโดยเฉพาะเยาวชนไปทัศนศึกษาและร่วมจัดแสดงงานศิลปะ ณ สหรัฐอเมริกาอยู่เป็นประจำ

แม้เราเองได้ไปเห็นแกรนด์แคนยอนเป็นครั้งแรกก็โดยคุณกมล ทัศนชาญชลี เป็นผู้พาไปดูและขอให้เขียนกลอนบรรยายแกรนด์แคนยอน

ตรงนี้มีเรื่องขอเล่าแทรก คือคุณกมลพาไปนั่งเชิงหน้าผาฟากหนึ่งของแกรนด์แคนยอนแล้วขอให้เขียนกลอน เราว่าขอกลับไปเขียนที่ห้องพักได้ไหม เพราะตรงนี้มันหนาวจะแย่แล้ว

คุณกมลว่าไม่ได้ ที่พามานี่อยากรู้ว่ากวีจะบรรยายภาพแกรนด์แคนยอนได้ไหม ที่แล้วมานั้นศิลปินด้านจิตรกรรมคือเขียนรูป ไม่สามารถเขียนได้เลย นอกจากเขียนเส้นร่างคร่าวๆ เท่านั้น ไม่ว่าจะเป็นถวัลย์ ดัชนี หรือประเทือง เอมเจริญ

อ๊ะ…อย่างนี้ต้องขอลองหน่อยละ

นั่งอยู่เกือบชั่วโมงจึงรู้ว่าทำไมศิลปินเขียนรูปจึงไม่สามารถเขียนรูปได้ ก็เพราะ

จากที่นั่งอยู่ตรงนี้มองไปสุดขอบฟ้า ชายสองตาแลไปสองข้าง นั่นคือ โลกถล่มลงไปเห็นสายน้ำโคโลราโดเท่านิ้วมืออยู่ลิบๆ ข้างล่างโน้น และท่ามกลางที่โลกถล่มลงไปนี่ก็มีภูพิสดารคือเป็นภูเขาหินผุดพราวขึ้นมาราวสถูปสถานร้าง และท่ามกลางเวิ้งหุบพิสดารนี้เองที่ลมพัดแรงจนหนาวสั่น ลมพัดแรงทำให้เมฆลอยเร็ว ความเร็วของเมฆที่ลอยคว้างๆ อยู่นั้นก่อให้เกิดเงาเมฆปาดป้ายลงบนหุบเวิ้งอย่างว่องไว

และเงาที่ปาดป้ายอย่างว่องไวนี่เอง แม้จิตรกรเอกก็ยังไม่สามารถจับจังหวะแสงเงาอันเปลี่ยนแปรอยู่ฉวยฉาบนั้นได้เลย

บทกวีแกรนด์แคนยอนบทแรกจึงเริ่มขึ้นด้วยสิ่งท้าทายประดานี้

เต็มแผ่นดินเต็มฟ้าเต็มตาเห็น

เสลาสลักสลับเล่นเป็นงานศิลป์

ถล่มโลกลงเป็นฉาก ณ ฟากดิน

ชะลอหินขึ้นเป็นฉาก ณ ฟากฟ้า

จากนี้จึงตระเวนไป “เขียนแผ่นดิน” ต่อยังอีกหลายที่หลายทาง คือนอกจากถิ่นอเมริกาแถบนั้นแล้ว มาต่อด้วยเขียนแผ่นดินไทย ลาว เวียดนาม มาเลย์ เมียนมา กัมพูชา

ที่กระบี่มีโอกาสได้คุยกับท่านอดีตนายกเทศมนตรีคนสำคัญคือคุณชวน ภูเก้าล้วน และท่านนายกเทศมนตรีคนปัจจุบันคือคุณกีรติศักดิ์ ภูเก้าล้วน น้องชายคุณชวนอดีตนายกฯ

เล่าถึงบันดาลใจการสร้างหอศิลป์และพิพิธภัณฑ์ลูกปัดคลองท่อมว่า ได้พบกับศิลปินถวัลย์ ดัชนี กมล ทัศนาญชลี และอีกหลายคนบอกว่ายินดีจะมาร่วมสร้างงานศิลปะให้ หากกระบี่ต้องการเป็นเมืองแห่งศิลปะ

บันดาลใจนี้เองที่ทั้งสองนายกเริ่มเห็นความสำคัญ ด้วยตระหนักดีว่างานศิลปะของศิลปินเอกนั้นมีคุณค่ามหาศาลจนมิอาจประเมินเป็นมูลค่าได้

เมืองกระบี่มีแหล่งโบราณคดีที่พิสูจน์แล้วว่าเป็นแหล่งผลิตและค้าลูกปัด ดังเป็นตลาดกลางของนานาชาติที่สัมพันธ์ทางการค้าโดยเรือโบราณ แสดงถึงความเป็นแหล่งอารยธรรมที่อุดมสมบูรณ์ ตั้งแต่เมื่อราว 4,300 ปีโน่นแล้ว และยังต่อเนื่องมาถึงปัจจุบันที่มีนักท่องเที่ยวเต็มเมืองกระบี่แทบทุกวัน

หอศิลป์และพิพิธภัณฑ์ลูกปัดนี่แหละเป็นอีกหนึ่งเสน่ห์ของเมืองกระบี่ที่ดึงดูดใจนานาชาติ

ฟังแล้วก็ได้กำลังใจให้เมืองอื่นได้สมควรจะตื่นตัวเรื่องหอศิลป์และพิพิธภัณฑ์เมือง

ดังชาวเมืองกาญจน์รณรงค์ที่จะทวงคืนเอาโรงงานกระดาษเก่ากลางเมืองมาจัดทำเป็น “ภูมิเมืองกาญจน์”

ในวันนี้

๐ ขุนพนมถึงขุนขนาบน้ำ

คือลำกระบี่ไหลค่อยไหลเลื่อน

คร่ำฝั่งคือฝักกระบี่เบือน

พลิกคมค่อยเฉือนค่อยฉายเงา

ฉายวันฉายคืนอันชื่นฉ่ำ

เรื่องราวลำน้ำและขุนเขา

ป่าเลนเป็นรั้วรายลำเพา

เลี้ยงพงศ์เลี้ยงเผ่าเลี้ยงแผ่นดิน

สองคมกระบี่ที่ปักไขว้

ธงชัยหมายมั่นสันติถิ่น

ปราการคมกล้าอยู่อาจิณ

กระบี่ธรณินอนันตชัย

ขุนพนมถึงขุนขนาบน้ำ

ลำนำน้ำน้อยถึงน้ำใหญ่

ภูผาฟ้าลิบทะเลไกล

หัวใจของคนกระบี่คม