๑

มนุษยชาติ มีอันตรายอยู่สาม

๑ การสูญพันธุ์

๒ ความล้าสมัยของผู้บรรลุ

๓ การตกอยู่ในความมืด

๒

เพราะมนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิต เราจึงต้องสูญพันธุ์แน่นอน ถ้าเช่นนั้น อันตรายของมันคืออะไร เพราะมนุษยชาติหากจะสูญพันธุ์ คงไม่เกิดขึ้นในพริบตา มันคงไม่ใช่ว่าวินาทีหน้า เราก็สูญพันธุ์ มันคงไม่เรียบง่ายอย่างนั้น แม้จะเป็นไปได้ แต่โอกาสน้อยมาก

เราคงค่อยๆ สูญพันธุ์มากกว่า เหมือนใครคนหนึ่งที่ต้องตาย แต่จะค่อยๆ ป่วยตาย การใกล้เข้าไปเรื่อยในการสูญพันธุ์ มันทรมาน มันคือการเสื่อมทีละน้อย อาจกินเวลาเป็นพันปี หรือหมื่นปี มันคือคนป่วยที่ต้องทุกข์ทรมานบนเตียง ยาวนานยิ่งนัก

๓

มนุษย์เกิดมาจากลิง แต่สิ่งที่เราลืมไปคือ เราก็สามารถเสื่อมถอยกลับไปเป็นลิงได้

ยากมากที่ลิงจะวิวัฒนาการมาเป็นคน แต่เป็นไปได้

ยากมากเช่นกันที่มนุษย์จะถอยหลังกลับไปเป็นลิง แต่ก็เป็นไปได้

บรรทัดที่สอง ฉันว่าสำคัญกว่า เพราะผู้คนจะมองข้าม เรายโส ทระนง เราประเมินความเสื่อมผิดไปมาก เราคิดว่าเมืองไทยคงไม่เสื่อมมาก แต่ไม่จริง มันเสื่อมได้อย่างไร้ขอบขีด

ลูกหลานของคุณกับฉัน สามารถกลับไปเป็นลิง ปีนป่ายอยู่บนต้นไม้

๔

ความล้าสมัย เป็นภัยอย่างยิ่ง เพราะมันขัดขวางความเจริญ มันขัดขวางความก้าวหน้า โดยความหมายของความล้าสมัยก็บอกอยู่แล้ว แต่ทว่าทุกสิ่งที่ล้าสมัย ก็สามารถปรับให้ทันสมัยได้ รถที่ล้าสมัย สามารถเปลี่ยนเป็นรถคันใหม่ รถไฟที่ล้าสมัย ก็สามารถเปลี่ยน แต่ความล้าสมัยของผู้บรรลุ กลับเปลี่ยนได้ยากยิ่งนัก เพราะคำจำกัดความนี้ มันขัดแย้งกัน มันบล็อกตัวมันเองไว้ ทำให้ความล้าสมัยนี้ ไม่อาจเปลี่ยน มันจึงกลายเป็นอันตรายอย่างที่สุด

ศาสดาที่ล้าสมัย จะคุยไม่รู้เรื่อง

หากผู้บรรลุนี้ยังมีชีวิตอยู่ ก็ยากยิ่งที่เราจะเปลี่ยนเขาได้ หากตัวเขาไม่ยอมเปลี่ยน ระบบของเขา ไม่ว่าจะล้าสมัยเพียงไหน ก็ปรับเปลี่ยนได้ยาก

หากเขาไม่มีชีวิตอยู่แล้ว ก็เปลี่ยนได้ยากอยู่ดี ความเป็นผู้บรรลุของเขาจะเป็นเกราะกำบัง สาวกของเขาจะซ่อนตัวอยู่ข้างหลังเกราะที่แข็งแกร่งนั้น

ความล้าสมัยธรรมดา จึงเป็นปัญหาเล็ก

แต่ความล้าสมัยของผู้บรรลุ จึงเป็นปัญหาใหญ่ เสมอเหมือนกับปัญหาการสูญพันธุ์

โลกเราทุกวันนี้ หากสรุปให้เหลือประโยคเดียว

โลกแหลกสลาย เพราะเราเผชิญหน้ากับความล้าสมัยของศาสนาหนึ่ง

เมื่อเจอแล้ว ก็แก้ไขไม่ได้ มันเป็นพายุใหญ่ ที่ใหญ่กว่าทุกครา

๕

การตกอยู่ในความมืด ฉันมีความหมายทั้งในรูปและในนาม เพราะมนุษย์จริงๆ แล้ว เป็นลูกดวงอาทิตย์ เราต้องการความสว่าง แม้ค่ำคืน เราจะสร้างไฟฟ้าใช้ และไฟฟ้าก็คือความสว่าง เป็นดวงอาทิตย์จำลอง หากไม่มีแม้แต่ไฟฟ้า หากเราต้องตกอยู่ในความมืดจริงๆ จะทุกข์ทรมานยิ่งนัก แต่แปลกที่ในนามก็เช่นกัน จิตมนุษย์หากตกอยู่ในความมืด ตกอยู่ในอวิชชา มันคือความทุกข์ทรมาน หรือที่เรียกว่าตกนรก สิ่งนี้พิสูจน์ได้แม้ในวินาทีนี้ หากคุณทำบาปครั้งใหญ่ พริบตาเดียว จิตของคุณก็ตกอยู่ในความมืด แม้แต่แสงอาทิตย์ข้างนอก ที่เมื่อกี้ยังสว่างจ้า พริบตาเดียวมันก็มัวแสงลง

๖

สมองของมนุษย์ มีสติปัญญา มีเหตุผล มีตรรกะ แต่ที่แปลกคือ มันสามารถเข้าสู่ตรรกะวิปริต และทันใดนั้น หากเราเจอคนที่ใช้ตรรกะวิปริต เราจะคุยกันไม่รู้เรื่อง

นี้เป็นความปวดร้าวยิ่งนัก ฉันเจอคนที่ใช้ตรรกะวิปริต คุยแล้วเหนื่อยเหลือเกิน ทุกนาทีที่คุยด้วย ฉันอายุสั้นลงหลายชั่วโมง สมองของฉันเต้นตุ๊บๆ ที่โศกเศร้าคือ เขาเชื่ออย่างนั้นจริงๆ เขาไม่ได้แกล้ง

คุยกันไม่จบ เถียงกันไม่จบ และทุกสิบนาทีที่ถกเถียง เราจะอายุสั้นลงสิบชั่วโมง

เพราะเซลล์สมองของเราจะล้มตายเป็นเบือ

เซลล์สมองจะทนตรรกะวิปริตไม่ได้

๗

มีจำเลยคนหนึ่ง ขึ้นศาล ขณะที่ศาลกำลังจะไต่สวน เขาพยายามจะขอให้พิจารณาคดีอื่น อ้างว่ายังมีคดีอื่น อันนี้คือตรรกะวิปริต เพราะหากทำเช่นนั้น ไม่มีคดีใดจะไต่สวนได้เลย เนื่องจากในโลกนี้ มีคดีไม่สิ้นสุด อาชญากรในโลกนี้ มีจำนวนไม่สิ้นสุด ระบบศาลจะล่มลง

แต่เขาก็ไม่รู้ตัว ว่าเหตุผลนี้ผิดตรงไหน

ทุกอาชญากร สามารถอ้างอาชญกรที่ร้ายกว่า

ทุกคนโกง สามารถอ้างคนโกงที่หนักกว่า

เราเข้าสู่ความมืด

๘

ความแปลกของอำนาจคือ มันจะรับใช้ตัวมันเอง

ดังนั้น ทุกองค์กร ไม่ว่าจะถูกจัดตั้งขึ้นมาเพื่อวัตถุประสงค์ใด หากมีอำนาจเมื่อไร ก็จะรับใช้ตัวมันเอง

เช่น องค์กรประวัติศาสตร์ วัตถุประสงค์แรกคือต้องการรับใช้ประวัติศาสตร์ ต้องการศึกษา หรือรักษาประวัติศาสตร์ ฟังดูก็ไม่มีพิษมีภัยอะไรเลย แต่หากมันมีอำนาจวันใด มันก็จะเปลี่ยนไป มันจะรับใช้ตัวมันเอง มันจะเติบโต และหิวกระหาย โดยตัวมันเอง เพราะนี้คืออำนาจ

ดังนั้น ทุกองค์กร ไม่ว่าจะเป็นอะไร ยังไม่ต้องพูดถึงกองทัพ กรมตำรวจ ไม่ว่าจะเป็นองค์กรของศาสนา องค์กรของการศึกษา องค์กรวิจัย องค์กรศาล องค์กรสิทธิมนุษยชน องค์กรประชาธิปไตย หรือแม้แต่องค์กรเพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อม หากมีอำนาจมากเกินไปวันใด มันก็เปลี่ยนไป ต่อนี้ไป มันจะมีชีวิตอยู่เพื่อตัวมันเอง

เมื่อมันมีชีวิตแล้ว มันก็จะหิวกระหาย มันจะเติบโต และมันจะสืบพันธุ์

มันกลายเป็นความมืด