เมื่อเดือนกรกฎาคม ๒๕๕๗ คอลัมน์ “มองไทยใหม่” เคยเขียนถึงหนังสืออ่านสำหรับเด็กเล่มหนึ่งคือ หนังสือเรื่อง นกกางเขน ของ หลวงกีรติวิทโยฬาร (กี่ กีรติวิทโยฬาร) และ นายอร่าม สิทธิสาริบุตร ซึ่งกระทรวงศึกษาธิการเคยกำหนดเป็นหนังสืออ่านสำหรับเด็กเมื่อ พ.ศ.๒๔๘๒ และพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ.๒๔๘๓
นกกางเขน เป็นเรื่องราวความรักระหว่างนกพ่อหม้ายกับแม่หม้าย ๒ ตัวที่มาพบรักกัน หลังจากที่คู่ของตนต้องจากไปด้วยเหตุการณ์อันแสนเศร้า
นกทั้งสองตกลงสร้างรังรักร่วมกันใหม่ จนต่อมามีทายาทเป็นนกเล็กๆ ๔ ตัว คือ นิ่ม นิด เป็นตัวผู้ และ หน่อย น้อย เป็นตัวเมีย
ต่อมา นิ่ม ต้องบาดเจ็บเพราะความดื้อและทะนงตนจึงต้องอาศัยอยู่กับพ่อแม่ต่อไป
ส่วนน้องๆ ปลอดภัย และแยกจากพ่อแม่ไปสร้างรังใหม่ แต่นิดกับหน่อย ก็บังเอิญไปติดตาข่ายของคนใจร้าย แล้วต้องตายจากไป
เด็กนักเรียนชั้นประถมในสมัยนั้นรักหนังสือเล่มนี้มาก กรมวิชาการได้นำหนังสือเล่มนี้กลับมาเป็นหนังสือส่งเสริมการอ่าน ระดับประถมศึกษาอีกครั้ง เมื่อ พ.ศ.๒๕๓๒ ต่อมาคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได้นำมาจัดทำเป็นหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ และองค์การค้าของคุรุสภาก็ได้นำฉบับปรับปรุงมาพิมพ์ซ้ำอย่างต่อเนื่อง
จนถึง พ.ศ.๒๕๕๘ ได้พิมพ์ครั้งที่ ๕๗ จำนวน ๑๐,๐๐๐ เล่ม

หนังสือ นกกางเขน ได้กลับมาเป็นข่าวอีกครั้ง ใน พ.ศ.๒๕๖๑ เมื่อ สมาคมนักแปลและล่ามแห่งประเทศไทย ได้รับความกรุณาจาก เสาวนีย์ นิวาศะบุตร นักแปลดีเด่นรางวัลสุรินทราชา แปลเป็นภาษาอังกฤษ กัมปนาท สังข์สร วาดภาพ ประกอบ และสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานอนุญาตให้พิมพ์แจกได้ ในชื่อว่า นกกางเขน The Oriental Magpies ฉบับสองภาษา ไทย-อังกฤษ
เรามาอ่านฉากเปิดกันสักนิด
ภาษาไทย
เช้าวันหนึ่ง นกกางเขน ตัวผู้ตัวหนึ่ง เกาะอยู่บนกิ่งมะม่วงในสวน นกน้อยตัวนี้ เริ่มร้องเพลงด้วยเสียงอันไพเราะ มันร้องพลาง กระโดดพลางไปตามกิ่งไม้ กิ่งโน้นบ้าง กิ่งนี้บ้าง
มันร้องอยู่ไม่นาน ก็มีนกกางเขนตัวเมียซึ่งเกาะอยู่ที่กิ่งล่าง ส่งเสียงร้องประสานรับ ออกมา
นกกางเขนตัวผู้ มองไปทางนางนก พลางนึกในใจว่า “ฉันอยากจะพูด กับนางนกตัวนี้จริง” นึกแล้ว จึงพูดว่า “สวัสดี วันนี้อากาศดีมากนะจ๊ะ”
ภาษาอังกฤษ
One beautiful morning, a male oriental magpie perched on a branch of a mango tree in a garden. This little bird began to sing sweetly. He was singing and jumping from branch to branch.
Soon, a female oriental magpie perched on a branch below began singing along.
‘I really would like to speak with this little female bird’ the male magpie thought, so he said, “Good morning, it’s a beautiful morning, isn’t it?”
ใครอยากอ่านต่อต้องไปหาตามโรงเรียนและห้องสมุดที่ได้รับแจก เพราะเขาไม่มีขาย
ขอฝาก สมาคมนักแปลและล่ามแห่งประเทศไทย ให้ช่วยแปลอีกสักเรื่องได้ไหม “แสนเสียดายนันทาที่น่ารัก” แม่ไก่ดื้อตัวนั้น