มองบ้านมองเมือง

ปริญญา ตรีน้อยใส

 

นักออกแบบกำลังทำอะไร

 

ทุกวันนี้ งานสร้างสรรค์สภาพแวดล้อม ที่เห็นทั่วบ้านทั่วเมืองนั้น มาจากผู้คนที่เรียกขานต่างกัน ตามภาระงานที่รับผิดชอบ

เริ่มตั้งแต่ นักตกแต่ง ที่สร้างสรรค์เปลี่ยนสถานที่ให้สวยงาม หรูหรา อลังการ ไม่ว่าจะเป็นงานแต่งงาน งานเลี้ยงฉลอง งานมงคล ไปจนถึงงานศพ หลายงานวิจิตรพิสดารจนมีคนเสียดายดอกไม้ ต้นไม้ และสิ่งตกแต่ง ที่จะโรยรา หักพัง หรือถูกรื้อทิ้งเมื่องานเลิกรา

มัณฑนากร ที่สร้างสรรค์สภาพภายในอาคารให้สวยงาม ได้บรรยากาศ ไม่ว่าจะเป็นร้านกาแฟ ร้านอาหาร หรือโรงแรม รวมทั้งสำนักงานยุคนี้ หรือแม้แต่ห้องสมุด ล้วนมีบรรยากาศเหมาะสำหรับถ่ายรูปเซลฟี่ หลายงานเป็นที่ประทับใจ แต่ก็มีคนผิดหวังเมื่อสิ่งของตกแต่ง และสภาพที่ทรุดโทรมอย่างรวดเร็ว ด้วยวัสดุที่ใช้ไม่เหมาะสมหรือถูกรื้อทิ้งด้วยไม่สนองต่อการใช้สอย

สถาปนิก ที่สร้างสรรค์อาคารสิ่งก่อสร้างใหญ่โต เป็นที่ตื่นตาตื่นใจ ไม่ว่าจะเป็นรัฐสภา ที่ทำการกระทรวง ทบวง กรม สำนักงาน สถานศึกษา หรือแม้แต่โรงพยาบาล หรือโรงงานอุตสาหกรรม

แต่ก็มีคนผิดหวัง เมื่ออาคารนั้นมีปัญหารั่วซึม ชำรุดทรุดโทรมอย่างรวดเร็ว หรือมีรอยรั่วขึ้นลายงา ไปจนถึงใช้งานไม่ได้ กลายเป็นอาคารร้างการใช้สอย รอเวลาทุบทิ้งเพื่อสร้างอาคารใหม่ ด้วยสถาปนิกไร้เดียงสา เลือกใช้วัสดุก่อสร้าง โครงสร้างอาคาร และรายละเอียดอาคารที่ไม่เหมาะสม ไม่สอดคล้องกับพฤติกรรมและสภาพแวดล้อมบ้านเรา

ภูมิสถาปนิก ที่สร้างสรรค์ภูมิทัศน์ที่ร่มรื่นจากพืชพันธุ์ไม้ ไม่ว่าจะเป็นสวนเล็กๆ ในบ้าน ส่วนใหญ่ในคอนโดมิเนียม ศูนย์การค้า สถานที่ราชการ ไปจนถึงสวนสาธารณะ หลายงานที่เป็นที่ชื่นชอบของผู้คน ที่มีโอกาสสัมผัสธรรมชาติ โดยเฉพาะคนเมืองที่อยู่อย่างแออัด

แต่ก็มีคนผิดหวัง เมื่อดอกไม้พันธุ์ไม้ล้มตาย หรือขึ้นรกรุงรัง ไม้ใหญ่ที่มีแต่ไม้ค้ำ แต่ตัวต้นไม่โตไม่ตาย แค่ล้มง่ายเมื่อพายุมา

ด้วยภูมิสถาปนิกขาดความรู้เรื่องพืชพันธุ์ไม้

 

ในขณะที่นักตกแต่งใช้เวลาสร้างสรรค์ง่ายๆ ด้วยความงามจะปรากฏอยู่แค่สองสามวัน และสถาปนิกภายใน สถาปนิกใช้เวลานานขึ้น หลายเดือนหรือหลายปี ในขณะที่ความงามก็ยืนยาวนานกว่า

แต่สำหรับภูมิสถาปนิก นอกจากใช้เวลาปรับพื้นที่ปลูกต้นไม้นานหลายเดือนแล้วยังต้องรอเวลาให้พืชพันธุ์ไม้เติบใหญ่ กว่าที่ความงามจะปรากฏหลายปีให้หลัง

กระแสโลกปัจจุบันที่รีบเร่ง รวดเร็ว ทำให้ภูมิสถาปนิกผู้นิยมอาหารจานด่วน เลือกวิธีโยกย้ายต้นไม้ขนาดใหญ่มาปลูก ซึ่งเป็นได้เฉพาะพันธุ์ไม้บางชนิดที่อึด ทน หรือเป็นพันธุ์ไม้ที่ดอกผลส่งกลิ่นเหม็นอบอวล อีกทั้งต้องมีการค้ำยันจนดูเกะกะ ไม่รู้ว่าไม้ต้นหรือไม้ค้ำยัน นอกจากไม่เจริญเติบโต หากยังแคระแกร็น ล้มง่ายด้วยไม่มีรากแล้ว

ยังมีภูมิสถาปนิกที่ทำตัวเป็นนักตกแต่ง ประดับประดาด้วยไม้ดอก ไม้ใบสีแปลก รวมทั้งโคมไฟระยิบระยับ ราวกับงานวิวาห์ในโรงแรม เลยทำให้สวนเริงรื่นในช่วงแรกๆ แต่เป็นห้องร้างป่ารกในเวลาต่อมา

ที่เลวร้ายกว่านั้น ภูมิสถาปนิกที่เคยอยากเรียนสถาปัตย์ หรืออยากเป็นสถาปนิกจึงหันมาสนุกสนานกับงานก่อสร้าง โดยอ้างว่าเป็นฮาร์ดสเคป Hard scape มากกว่างานพืชพรรณไม้ที่เป็นซอฟต์สเคป Soft scape

ส่งผลให้พื้นที่ที่ต้องการให้เขียว เต็มไปด้วยบันไดทางเดิน ทางลาด เสา กำแพงและลานคอนกรีต ที่หยาบกระด้าง ไปจนถึงอุตริปลูกหญ้า ปลูกข้าว บนหลังคาลาดเอียงไปมา สร้างปัญหาทั้งการดูแลรักษาและการใช้งาน

หากผลงานของนักตกแต่งอยู่ได้ไม่นาน ผลงานของสถาปนิกภายใน จะอยู่ในที่ลับตา ผลงานที่ไม่สวยงาม ไม่เหมาะสม จึงไม่สร้างปัญหาเท่า แต่ทว่า ผลงานของสถาปนิกและภูมิสถาปนิกอยู่ในสายตาของผู้คนตลอดเวลาและยาวนาน •