‘เสือหนุ่ม’

 

สิ่งหนึ่งที่ผมพบเห็นเสมอขณะทำงานในป่าช่วงกลางๆ เดือนตุลาคม อันเรียกได้ว่าเป็นปลายฤดูฝน คือท้องฟ้าและเมฆสวยงามตอนเย็นๆ

คล้ายเป็นช่วงเวลาที่สายลมหนาวระลอกแรกเดินทางมาถึง แต่สายฝนก็ไม่อยากจากไป

หลายครั้งเมื่อแหงนมองท้องฟ้า ผมเห็นสีแสงสวย และเมฆลอยละล่องราวกับกำลังเริงระบำ

ฝนไม่ยินยอมไปง่ายๆ บางวันจึงกระหน่ำลงมารุนแรง ยาวนาน เหมือนเก็บเอาปริมาณน้ำฝนที่เหลือทั้งหมดตกลงมาในตอนนี้

ป่าที่คล้ายจะแห้งๆ มาสักพัก กลับสู่สภาพที่ควรเป็นในฤดูฝน เปียกชื้น เช้าๆ สายหมอกห่มคลุม ต้นไม้ล้มระเกะระกะ เส้นทางร่องลึก ลื่นไถล ระดับน้ำในลำห้วยเอ่อล้นฝั่ง

ต้นไม้ใบชุ่มน้ำ ฝูงยุง แมลง ริ้นจำนวนมหาศาล บนพื้นทากชูตัวสลอน

ในช่วงนี้ สิ่งหนึ่งที่มาพร้อมๆ กับสายฝน คือความป่วยไข้ของคนทำงานในป่า…

 

แม้ว่าการป้องกัน รักษาไข้ที่เกิดในป่า โดยเฉพาะไข้มาลาเรีย จะทำได้ดีมากในประเทศไทยแล้ว

แต่คนในป่าบางครั้งยังพบเจอกับไข้ชนิดนี้ บางคนอาการหนักเข้ารักษาในโรงพยาบาล

บางคนแค่กินยาก็บรรเทา

บางคนรับมือกับไข้ไม่ไหว จากไปพร้อมกับสายฝนชุดสุดท้าย

ท่ามกลางใบไม้หนาทึบในฤดูฝน หากมีใบไม้ชุ่มน้ำร่วงหล่นจากขั้วลงพื้นสักใบ ก็ยากจะสังเกตเห็น

 

“ให้น้ำเกลือหลายขวดครับ อยู่โรงพยาบาลซะ 6 วัน”

สมาน พนักงานราชการวัยกลางคนบอก ตอนผมหยุดทักทายเขาที่หน่วยพิทักษ์ ซึ่งเป็นทางผ่าน ใบหน้าอิดโรย

“คนในหน่วยเจอเข้าไป 5 คนครับ ดีว่าออกไปโรงพยาบาลได้เร็ว ตอนนี้ค่อยยังชั่วกันแล้ว” สมานพูดต่อ

“แต่ลุงสมควรที่อยู่หน่วยข้างใน ออกไปช้า ไม่รอดครับ”

ว่าไปแล้ว ทุกวันนี้ มาลาเรียไม่ใช่ “โรคร้าย” หรอก โรงพยาบาลหรือสถานีอนามัยในพื้นที่รอบๆ ป่า ไม่ว่าจะเป็นอุทัยธานี กาญจนบุรี รวมทั้งอุ้มผาง เหล่านี้เชี่ยวชาญกับการรับมือโรคนี้

แต่ถ้ามาถึงช้าไป ย่อมเป็นสิ่งสุดวิสัย

สมานพูดด้วยน้ำเสียงปกติ พวกเขาอยู่ในป่ามานาน เห็นความเป็นไปของชีวิต

การจากไป คล้ายเป็นเรื่องธรรมดา ใบไม้เมื่อถึงเวลา ย่อมร่วงสู่พื้น…

 

ช่วงเวลานี้ การทำงานและการเดินทางยุ่งยากมากขึ้น เดินทางด้วยรถ พบกับร่องลึก ลื่นไถล ต้นไม้มากมายล้มขวาง นั่นเรื่องหนึ่ง

พอจอดรถ เดินต่อ ไต่ขึ้น-ลง สันเขาก็ไม่พ้นกับการลื่นไถล เปียกชื้น หนาวเย็น อีกทั้งฝูงแมลง ยุง ริ้น เป็นส่วนหนึ่งที่ต้องเผชิญ กลางคืน โลกของเราถูกย่อให้เหลือเพียงบริเวณใต้ผ้ายางขนาด 2 x 3 เมตร ซึ่งไม่ป้องกันละอองฝนยามสายลมกระโชกเลย

อีกนั่นแหละ นี่เป็นเวลาที่อาหารค่อนข้างสมบูรณ์ มีเห็ด ผักกูด และผักต่างๆ จิ้มน้ำพริกไม่ขาด

พบกับความเปียกชื้น หนาวเย็น แต่เราได้ความอบอุ่นจากกองไฟ และเสียงหัวเราะ

สายฝนหนักในป่า เพิ่มความยุ่งยาก แต่ไม่ใช่ความยากลำบาก

มันเป็นสิ่งที่มากับงานที่เราทำ…

 

หลายวันที่ทีมผู้ช่วยนักวิจัยมีภารกิจติดตามเสือโคร่งตัวเมียตัวหนึ่ง เสือตัวนี้พวกเขาติดตามเก็บข้อมูลมาเกือบหนึ่งปีแล้ว มันอยู่ในพื้นที่อันเป็นป่าที่ฝนตกชุก การติดตามจึงเลี่ยงไม่พ้นกับความรกทึบ

ตอนพบกันครั้งแรก มันมีลูกเล็กตัวผู้ ซึ่งถึงวันนี้เติบโต รอยตีนที่เดินตามแม่ โตเท่ารอยตีนแม่แล้ว

อีกไม่นานมันจะจบบทเรียน ต้องออกไปใช้ชีวิตของมัน แสวงหาอาณาเขตของตัวเอง

จะต้องพบกับด่านที่ยากในชีวิต

นักวิจัยมีข้อมูลว่า ไม่ใช่ลูกเสือที่แยกจากแม่แล้วทุกตัวจะรอดพ้นด่านแรกไปได้

เมื่อเข้มแข็งพอ มันจะยึดครองพื้นที่ของเสือที่เริ่มอ่อนล้า เบียดเจ้าของพื้นที่เดิมออกไปได้

นักวิจัยพบว่า เสือวัยรุ่นที่เพิ่งแยกจากแม่ และเสืออ่อนล้าที่ถูกเบียดออกจากพื้นที่ มีวิถีคล้ายกัน พวกมันต้องเลี่ยงๆ พื้นที่ซึ่งมีเจ้าของ เดินทางโดยใช้เส้นทางด่านบนสันเขา หากล่าเหยื่อได้ จะลากไปซ่อนไกลๆ

เมื่อยังไม่เข้มแข็งพอ หรือเริ่มอ่อนล้า

การไม่ได้ครอบครอง หรือถูกเบียดออกไปจากพื้นที่ คือวิถีที่เสือเผชิญ

เรื่องเหล่ามาพร้อมกับความเป็นเสือ…

 

ใบไม้ชุ่มน้ำ สายลมกระโชก ละอองฝนพัดเข้าหาในแคมป์ เสียงโครมครามจากกิ่งไม้ใหญ่หัก ต้นไม้ล้ม เป็นสิ่งที่ได้ยินเสมอ

ครั้งใดที่กิ่งไม้หักลงใส่ผ้ายาง หรือต้นไม้ล้มข้างๆ แคมป์นั่นแหละค่อยตื่นเต้นสักหน่อย

เสียงน้ำในลำห้วยไหลอื้ออึง แมลงกรีดเสียง กบ เขียดประสานเสียงราวกับออร์เคสตราวงใหญ่ เสียงทุ้ม กลาง แหลม

เสียงช้างก้องกังวาน ฟ้าแลบแปลบๆ บางเช้าตื่นเพราะเสียงคำรามถี่จากเสือ

ปลายฤดูฝน เป็นช่วงเวลาแห่งความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่า เหล่าสัตว์ป่าตัวผู้เตรียมผลัดขนให้มันเงา ร่างกายกำยำ เตรียมตัวเข้ารับการคัดเลือก

อีกไม่นาน ความหนาวเย็นอย่างจริงจังจะมาถึง

 

เช้ามืด ควันไฟลอยกระทบแสงแรก สายหมอกห่มคลุม ใบไม้ชุ่มน้ำคลุมเต็มพื้น

กิ่งไม้ กิ่งใหญ่กิ่งใดรับน้ำหนักไม่ไหวก็หักร่วงลงพื้น

ใบไม้ ไม่ว่าจะอยู่กับกิ่งก้านใหญ่ หรือสูงเพียงใด ก็จะร่วงลงพื้น

 

ชะนีส่งเสียง สายหมอกห่มคลุม ผมนึกถึงเสือที่ต้องแยกออกจากแม่

ความยากลำบากช่วงแรกกำลังรออยู่ แต่ดูเหมือนนั่นไม่ใช่ความยากลำบากที่สุดในชีวิตของมันหรอก

ความยากลำบากที่แท้จริงของเสือหนุ่มอย่างมัน คือตอนที่ครอบครองพื้นที่สมบูรณ์ได้แล้ว

ใช้เวลากับการเดินตรวจตราอาณาเขต แวะเยี่ยมเยือนตัวเมียอย่างฮึกเหิมในช่วงเวลาแรกๆ

เข้าครอบครองพื้นที่ ดูคล้ายจะไม่ยากเท่าปกป้องพื้นที่

ผ่านไปสักพัก รู้ตัวว่าเริ่มอ่อนล้า และวันหนึ่งจะถูกเบียดออกไปโดย “เสือหนุ่ม”

เบียดเสือที่อ่อนล้าออกไป เหมือนอย่างที่มันเคยทำ…

เรื่องเช่นนี้มันจะรู้ได้ตอนที่ต้องออกไปอยู่พื้นที่กันดารอีกครั้ง เหมือนครั้งที่แยกจากแม่ใหม่ๆ

ครั้งนี้ด้วยวัยอันโรยรา และอ่อนล้า

แต่ในความเป็นเสือ ใจของมันจะเข้มแข็งกว่าเดิม…