การ์ตูนที่รัก/นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

เหยื่ออธรรม (2)

 

วิกตอร์ อูโก เป็นอัจฉริยะ แม้ว่าตอนที่อ่านฉบับสมบูรณ์ของวิภาดา กิตติโกวิท อาจจะรู้สึกแปลกประหลาดได้อย่างมาก

เขาพาผู้อ่านออกไปจากเส้นเรื่องหลักไกลมากกว่าจะกลับเข้าเรื่องอีกครั้งหนึ่ง ที่ว่าไกลนี้บางบทบางตอนไกลหลายร้อยหน้าเลยทีเดียว

หนังสือแปลฉบับสมบูรณ์ประกอบด้วยหนังสือห้าเล่มห้าภาค

คือ ฟองตีน โกแซตต์ มาริอุส เพลงยาวบนถนนปลูเมต์และมหากาพย์แห่งถนนแซงต์-เดอนีส์ และฌอง วัลฌอง พิมพ์ครั้งแรกปี พ.ศ.2553 สำนักพิมพ์ทับหนังสือ ปกแข็งบรรจุกล่องแข็งแรงสวยงาม ราคาชุดละ 3,500 บาท

ไม่แน่ใจว่าฉบับพิมพ์ครั้งใหม่จะเป็นปกแข็งหรือปกอ่อนและมีบรรจุกล่องด้วยหรือไม่เพราะต้นทุนการพิมพ์น่าจะสูงมาก

หนังสือประกอบด้วยเนื้อหาที่สมบูรณ์ที่สุดและรูปประกอบคลาสสิคที่พ้นลิขสิทธิ์แล้วจำนวนมาก

เป็นภาพพิมพ์ขาวดำสวยงามทุกๆ รูป ตามด้วยเชิงอรรถท้ายเล่มที่ละเอียดลออสำหรับท่านที่ต้องการความลึกซึ้งของทุกคำ ทุกคน และทุกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในฝรั่งเศสเวลานั้น

ท่านจะได้รับทุกอย่างจากหนังสือไม่ว่าจะเป็นชาติ ศาสน์ กษัตริย์ การปฏิวัติ และพระคริสต์ซึ่งแทรกอยู่ทุกอณูโดยไม่รู้ตัว

ที่ดีที่สุดคือหากไม่รู้ว่าวิกตอร์ อูโก คิดอย่างไรกับกษัตริย์ นโปเลียน และการปฏิวัติกันแน่ อยากรู้ก็จำเป็นต้องไปไล่อ่านประวัติของท่านอีกทีหนึ่ง

วิกตอร์ อูโก ลี้ภัยออกนอกประเทศช่วงหนึ่งและงานศพของท่านเป็นหนึ่งในงานศพของบุรุษที่ยิ่งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งของฝรั่งเศส มีประชาชนจำนวนมหาศาลมาร่วมงานมืดฟ้ามัวดิน

 

ก่อนจะออกนอกเรื่องไปไกลพากันกลับมาที่เรื่องวิธีเขียนออกนอกเรื่องของอูโกอีกครั้ง

หากไม่รู้จักสงครามวอเตอร์ลูก็จะรู้จักดีจากหนังสือเล่มนี้ ด้วยอูโกใช้เนื้อที่มากกว่าหนึ่งร้อยหน้าออกนอกเส้นเรื่องหลักไปเล่าเรื่องสงครามวอเตอร์ลูระหว่างนโปเลียนกับเวลลิงตันอย่างละเอียด

โดยเฉพาะอย่างยิ่งฉากทหารราบเข้าประจัญกันกลางสมรภูมิเสมือนหนึ่งนั่งดูหนังก็ไม่ปาน

พรรณนาถึงการใช้ดาบแทงกันหรือฟันประชิดตัวผ่านเนื้อและเลือดของทหารด้วยกันอย่างเห็นภาพ

ไม่เคยได้อ่านอะไรแบบนี้จากหนังสืออื่นมาก่อน

เพราะอะไรนโปเลียนต้องถูกกำจัด ก็เป็นคำพูดที่รวบรัดและตีแสกหน้าอย่างยิ่ง

“ถึงเวลาแล้วที่บุรุษผู้ใหญ่โตคนนี้ต้องล้มครืน น้ำหนักที่มากเกินไปของบุรุษผู้นี้ทำให้ดุลแห่งชะตากรรมของมนุษย์ถูกทำลาย น้ำหนักของคนนี้คนเดียวก็หนักกว่าคนทั้งโลก…ถ้าสภาพนี้ยังคงดำเนินต่อไป นั่นย่อมเป็นมรณะสำหรับอารยธรรมแน่นอนจึงถึงเวลาแล้วที่พระผู้ทรงความยุติธรรมสูงสุดนั้นต้องทำการเปลี่ยนแปลง…”

หนังสือบรรยายฉากสงครามวอเตอร์ลูยืดยาวแล้วจบเรื่องวอเตอร์ลูด้วยการเปิดตัวตัวละครตัวรองสองคนในส่วนนี้ คือ ปงต์แมร์ซี บิดาของมาริอุส และเตนาร์ดิเยร์ ตัวร้ายเท่านั้นเอง

แปลกจริงๆ เท่านี้ยังไม่พอ อูโกทำแบบนี้อีกครั้งหนึ่งในฉากที่ฌาแวรต์พาโกแซตต์หนีจากเตนาร์ดิเยร์มาได้ ด้วยการเปลี่ยนไปเขียนเรื่องคอนแวนต์ ความเป็นมาของคอนแวนต์และระเบียบปฏิบัติของแม่ชีที่อาศัยอยู่ในคอนแวนต์แห่งนี้

หนังสือลงรายละเอียดกิจวัตรประจำวันทุกเรื่องอย่างที่ไม่เคยอ่านพบจากที่ไหนมาก่อนเช่นกัน

ชวนให้นึกถึงอารามชีแห่งหนึ่งกลางจังหวัดพระนครที่ตัวเองเดินผ่านอยู่เนืองๆ สมัยเป็นเด็ก และสงสัยเสมอมาว่าข้างหลังกำแพงนั้นคืออะไร

แม่ชีที่ร่ำลือกันอยู่กันได้อย่างไรโดยไม่เห็นโลกภายนอกและไม่มีบุคคลภายนอกล่วงล้ำได้เลย

ไม่ทราบเหมือนกันว่าวันนี้อารามแห่งนั้นยังอยู่และตั้งอยู่ที่เดิมหรือเปล่า วันนี้พอเข้าใจแล้วว่าพวกท่านเป็นใครและอยู่กันอย่างไร เพื่ออะไร

 

วิกตอร์ อูโก จะเขียนอธิบายความยืดยาวลักษณะนี้อีกหลายตอน เช่น ตอนกลุ่มเพื่อนอาเบเซ ที่เล่าที่มาที่ไปของหนุ่มๆ นักปฏิวัตินับสิบคน และอาร์โกต์ ภาษาโจร ภาษาเฉพาะวงการ ที่เกือบจะเป็นตำราภาษาศาสตร์ขนาดย่อม

อูโกใช้วิธีการเขียนหลากหลาย บางครั้งท่านเล่าเรื่องเหตุการณ์หลายสิบเรื่องที่เกิดในปีหนึ่ง ใครทำอะไรที่ไหนและเกิดอะไรในฝรั่งเศสบ้างทั้งเรื่องใหญ่และเรื่องเล็ก เรื่องในครัวเรือนไปจนถึงเรื่องประเทศชาติ บทนี้จะประกอบด้วยชื่อบุคคลต่างๆ ของฝรั่งเศสในเวลานั้นมากมายเสียจนหากต้องการรู้จักทุกคนเป็นได้อ่านเชิงอรรถอีกกองใหญ่หรือค้นคว้าเพิ่มเติมได้เป็นหนังสืออีกเล่มหนึ่งต่างหาก

มีส่วนที่น่าชื่นชมอีกมาก ถ้อยคำพรรณนาความรักของหนุ่ม-สาวแรกแย้มระหว่างมาริอุสและโกแซตต์ก็ดีเหลือเกิน อูโกช่างจดจำได้ว่าดวงตาและรอยยิ้มของสาวทำร้ายหนุ่มได้มากเพียงใดในวัยนั้น ลองอ่านตัวอย่างนี้ดู

“สิ่งที่เขาเพิ่งเห็นมานั้น ไม่ใช่ดวงตาเปิดเผยและใสซื่อของเด็ก หากคือห้วงเหวลี้ลับที่เปิดแง้มออกนิดเดียวและปิดลงอีกในทันที หญิงสาวทุกคนมีนาทีที่เธอจะมองคนด้วยสายตาเช่นนั้น และทุกข์จะตกแก่ผู้ถูกมอง”

เป็นที่น่าแปลกใจมากว่าเราไม่สามารถสรุปได้อย่างมั่นใจว่าฌาแวรต์ฆ่าตัวตายทำไมแม้ว่าอูโกจะได้บรรยายไว้แล้ว 20 หน้าในภาค 5 ตอนที่ 4 ตอนที่มีชื่อว่า ฌาแวรต์ตกราง หนังแต่ละเรื่องเล่าฉากนี้ต่างๆ กัน ละครเพลงหรือหนังที่สร้างมักบรรยายฉากนี้ด้วยคำพูดของฌาแวรต์เองซึ่งไม่ตรงกับในหนังสือเท่าใดนัก

ครั้นฌอง วัลฌอง ถึงวาระสุดท้ายของตัวเอง นี่เป็นฉากการตายเพื่อไปอยู่กับพระผู้เป็นเจ้าที่น่าอ่านน่าดูที่สุดครั้งหนึ่งในโลกวรรณกรรม หลายท่านเสียน้ำตากับตัวหนังสือและหลายท่านเสียน้ำตาเมื่อดูละครเวที แม้แต่นักแสดงเป็นฌอง วัลฌองเองหลายคนก็เสียน้ำตากันจริงๆ เมื่อถึงวาระสุดท้ายนี้

เป็นงานเขียนที่ทรงพลังและอิ่มใจมากที่สุดชิ้นหนึ่งของโลกสมคำเล่าสือ

 

เรามาอ่านการ์ตูนกันเสียทีดีไหม

หนังสือการ์ตูนที่ผมได้มาเก่ามาก ใช้ลายเส้นและการลงสีเข้มข้นคมชัดแต่มืดมนเข้ากันกับท้องเรื่องเป็นอย่างดี ลำพังหน้าแรกหน้าเดียวก็หืดขึ้นคอเหมือนชีวิตของฌอง วัลฌอง นั่นคืออ่านได้ด้วยความยากลำบากเหมือนชีวิตของเขา

ฌอง วัลฌอง ติดคุก 19 ปี ด้วยข้อหาขโมยขนมปังก้อนเดียวไปให้หลานซึ่งเป็นลูกของพี่สาวกินกันอดตาย เขาไม่คิดว่าเป็นการตัดสินที่ยุติธรรมจึงพยายามหนีจากที่คุมขังและค่ายแรงงานหลายครั้ง แต่ละครั้งถูกเพิ่มโทษหนักขึ้นทุกทีจนกระทั่งหมดเวลาไปค่อนชีวิตจึงได้รับการปล่อยตัว

แต่เพราะเป็นนักโทษติดคดีจึงไม่มีชาวเมืองคนใดให้การต้อนรับ ไม่ขายของให้ ไม่ให้ข้าวกิน และไม่ให้ที่นอน

จนกระทั่งต้องไปนอนกลางถนนในคืนหนาวเหน็บก่อนที่จะพบสังฆราชแห่งสังฆมณฑลดีญ เมอสิเยอร์ชาร์ลส์-ฟรองซัวส์-เบียงเวอนู มีเรียล

คือการเริ่มต้นเดินทางไกลไปสู่พระผู้เป็นเจ้าของชายคนหนึ่ง