ครั้งที่แล้วเราคุยกันในพื้นที่แห่งนี้ถึงเรื่อง Facebook กับชีวิตประจำวันของผม

วันนี้พอมีเวลาว่างอยู่บ้าง ขยับไปคุยกันเรื่อง LINE บ้างไหมครับ

เจ้าไลน์ หรือ Line ในที่นี้ ผมหมายความถึงโปรแกรมคอมพิวเตอร์ประยุกต์หรือที่เรียกว่าแอพพลิเคชั่นอย่างหนึ่งที่มีคนบอกว่าเป็นของญี่ปุ่นประดิษฐ์คิดขึ้นจากความคิดต้นทางที่เริ่มต้นจากเกาหลี และทุกวันนี้ได้รับความนิยมแพร่หลายในหลายประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศไทยของเราซึ่งมีผู้ใช้โปรแกรมนี้เป็นจำนวนมากเป็นอันดับสองรองจากประเทศญี่ปุ่น

ตามความเข้าใจแบบงูๆ ปลาๆ ของผม โปรแกรมนี้สามารถส่งข่าวสารข้อมูลได้ทั้งที่เป็นตัวอักษร รูปภาพ ทั้งที่เป็นภาพนิ่งหรือภาพเคลื่อนไหว และสติ๊กเกอร์

ถ้าผู้รับและผู้ส่งมีโปรแกรมอย่างนี้ติดตั้งอยู่ในโทรศัพท์หรือคอมพิวเตอร์ของตัวเองแล้ว ก็จะสามารถสื่อสารรับส่งข้อมูลดังกล่าวได้อย่างรวดเร็ว ทันใจไม่ทันกะพริบตาเสียด้วยซ้ำ

นอกจากนั้นแล้ว โปรแกรมนี้ยังมีความสะดวกสบายที่สามารถติดต่อกันเป็นการเฉพาะตัวเฉพาะรายโดยตรง หรือจะรวมเป็นกลุ่มที่มีสมาชิกหลายคนแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารคราวเดียวรู้เรื่องกันทั้งกลุ่มก็ทำได้

อยู่ไปอยู่มาหมดอารมณ์จะสื่อสารกับใครแล้ว เราก็ออกจากกลุ่มนั้นเสีย เท่านี้ก็หมดเรื่อง

ถ้าเป็นการติดต่อเฉพาะรายโดยตรง เมื่อโกรธเคืองอะไรขึ้นมา เพียงแค่ปลายนิ้วกดปุ่มนิดเดียวก็ไม่ต้องคบค้ากันอีกต่อไปแล้ว

ผมยอมรับสารภาพหน้าชื่นตาบานว่าทุกวันนี้ได้ใช้ไลน์เป็นเครื่องมือสื่อสารในชีวิตเป็นอันมาก ตัวอย่างเช่น ผมเป็นกรรมการร้อยแปดพันเก้าประการอยู่ในเวลานี้ คณะกรรมการแต่ละชุดนิยมที่จะมีไลน์กลุ่มสำหรับติดต่อประสานงาน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องนัดหมายการประชุม เลื่อนประชุม ส่งจดหมายเชิญ รวมไปจนถึงระเบียบวาระต่างๆ หน่วยราชการหลายแห่งใช้ระบบติดต่อในไลน์กลุ่มแบบนี้เป็นเบื้องต้นแล้วจึงส่งเอกสารที่เป็นทางการตามมาอีกครั้งหนึ่ง นับว่าได้ประโยชน์คือสะดวกรวดเร็วเป็นอย่างยิ่ง

นอกจากไลน์กลุ่มคณะกรรมการต่างๆ แล้ว ในชีวิตของผมยังมีไลน์ครอบครัว ไลน์คณาญาติข้างพ่อข้างแม่ กลุ่มนักเรียนเก่าทั้งกลุ่มใหญ่กลุ่มเล็กของทุกโรงเรียน รวมตลอดถึงไลน์เฉพาะกิจ ที่สร้างขึ้นรวมกลุ่มเฉพาะผู้มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับงานเรื่องใดเรื่องหนึ่งที่มีระยะเวลาจำกัด เช่น ช่วยกันทำหนังสือในงานใดงานหนึ่งเป็นพิเศษ จบงานและทำหนังสือเป็นรูปเล่มเสร็จเรียบร้อยแล้วก็สลายกลุ่มทิ้งไปได้

ที่วิเศษยิ่งกว่านั้น คือระบบไลน์นี้ยังทำให้เราสามารถโทรศัพท์คุยกันได้โดยไม่เสียเงินให้บริษัทโทรศัพท์ด้วย เวลานี้ผมได้ใช้บริการแบบนี้บ่อยครั้งเพื่อคุยกับหลานชายที่เรียนหนังสืออยู่ที่อิตาลี

พอให้ได้รู้ข่าวว่ายังไม่ติดโรคโควิดก็สบายใจแล้ว อนุญาตให้กินสปาเกตตีต่อไปได้

พูดมากไปก็จะกลายเป็นการโฆษณาให้บริษัทเจ้าของกิจการไลน์เสียเปล่า

ประเด็นที่จะพูดคุยเป็นข้อสำคัญครั้งนี้คือประเด็นที่ว่า ในแต่ละวันข้อมูลข่าวสารที่ผมได้รับผ่านช่องทางไลน์นี้ในโทรศัพท์ของผมมากมายเหลือคณานับ แค่ที่ผมเป็นสมาชิกกลุ่มอยู่ก็ซัดเข้าไปเกือบห้าสิบกลุ่มแล้ว ยังมิพักต้องนับจำนวนถึงผู้ที่เป็นเพื่อนกันในระบบไลน์แบบตัวต่อตัวซึ่งมีอีกเป็นจำนวนมาก

มีตั้งแต่เรื่องที่ไม่เป็นสาระปะปังอะไรเลย จำพวกส่งรูปดอกไม้สีเหลืองสีชมพูมาสวัสดีวันจันทร์วันอังคาร แบบนี้ไม่มีพิษมีภัยอะไร

น่าสงสารอย่างเดียว

สงสารทั้งคนรับและคนส่ง ฮา!

แต่เรื่องที่น่าพิจารณาเป็นพิเศษคือการส่งข้อมูลข่าวสารที่บางครั้งและบ่อยครั้งเป็นข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องการบ้านการเมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงนี้ที่การเมืองบ้านเรากำลังร้อนระอุ ข้อมูลเหล่านี้ส่งต่อกันเป็นทอดๆ จนเข้ามาอยู่ในความรับรู้ของผมอยู่เสมอ นับสิบนับร้อยเรื่องในแต่ละวัน

ผมพบว่าข้อมูลเช่นว่านี้ มีจำนวนไม่น้อยที่เป็นความเท็จ

หรือพูดให้ไพเราะกว่านั้นนิดหนึ่งก็ต้องบอกว่าเป็นความจริงบางส่วน แต่เจือด้วยความเท็จอีกหลายส่วน

หรือบางครั้งก็เป็นข้อมูลเก่าที่วนเวียนอยู่ในไลน์ของหลายกลุ่มมาหลายปีแล้ว จนถูกจับเท็จได้ไปหลายรอบ แต่ก็กลับฟื้นคืนชีวิตขึ้นมาส่งให้ผมอีกรอบแล้วรอบเล่า

ผมพบว่า ข้อมูลเท็จเหล่านี้ ผมมักจะได้รับ “แชร์” มาจากผู้สูงอายุรุ่นราวคราวเดียวกันกับผมเป็นส่วนใหญ่

สมาชิกไลน์ที่มีอายุน้อยไม่ค่อยส่งอะไรทำนองนี้มาให้ผมเท่าไรนัก

จะเป็นเพราะผมมีเพื่อนอายุรุ่นราวคราวเดียวกันเสียล่ะกระมัง เด็กๆ ไม่มีใครคบผมเสียแล้ว เรื่องนี้ต้องส่งสภาวิจัยแห่งชาติทำการวิจัยต่อไป

ถ้าสมมุติฐานของผมถูกต้อง นั่นหมายความว่าผู้ใหญ่รุ่นผมต้องหัดที่จะใช้วิจารณญาณให้รอบคอบมากยิ่งขึ้น

ท่ามกลางข้อมูลข่าวสารที่ไหลบ่าท่วมท้นเข้ามาในชีวิต ลำพังการเห็นภาพประกอบข้อความที่ส่งมาในไลน์ให้เรา ยังไม่เป็นข้อพิสูจน์เพียงพอว่าเรื่องนั้นมีน้ำหนักแห่งความจริงแท้แน่นอน

เพราะภาพสมัยนี้ก็ตัดต่อบิดเบือนกันได้ ยิ่งถ้าเป็นคำพูดหรือข้อเขียนยิ่งแล้วใหญ่

บ่อยครั้งที่ข้อความส่งมาให้เราอ่านเพื่อบอกว่า ใครคนหนึ่งพูดอย่างนั้นเขียนอย่างนี้ บางกรณีก็ตัดตอนมาเฉพาะบางประโยค โดยเราซึ่งเป็นผู้รับข่าวสารปลายทางไม่ได้เห็นบริบทของข้อความทั้งหมดว่ามีความเชื่อมโยงตั้งแต่ต้นจนจบกันอย่างไร

ข้อสำคัญยิ่งกว่านั้น คือเมื่อเราเห็นว่าข้อความและรูปภาพที่ส่งมานั้นถูกจริตตรงใจของเรา เชียร์คนที่เราชอบ ชังคนที่เราเกลียด เราก็รีบแชร์ส่งต่อไปเลยทีเดียว

โดยมากผมผู้รับความเท็จอยู่ปลายทางจึงต้องใช้ขันติธรรมเป็นที่ตั้ง คืออ่านแล้วก็นิ่งเฉยเสีย นึกว่าถ้าทักท้วงขึ้น ก็อาจโกรธเคืองกันเสียเปล่าๆ

แต่บางครั้งถ้าเห็นว่าเป็นความผิดหรือความเท็จในข้อฉกรรจ์ ผมก็จะเสี่ยงภัยนำความจริงพร้อมหลักฐานพร้อมเหตุผลไปชี้แจงให้ผู้ส่งข้อความนั้นมาให้ผมได้รับทราบ

อย่างน้อยก็เป็นการเตือนสติให้ยั้งคิดยั้งทำบ้าง อย่าได้ส่งข่าวลือข่าวเท็จนั้นต่อไปเลย

กระบวนการสร้างข่าวลือข่าวเท็จในยุคสมัยนี้มีประสิทธิภาพมาก เพราะมีเทคโนโลยีช่วยประการหนึ่ง และอีกประการหนึ่งคือการหย่อนวิจารณญาณของผู้คน ที่รับข้อมูลข่าวสารแล้วส่งต่อเช่นนี้แหละ

คนส่งต่อมาให้เรานี้ก็สำคัญนะครับ เพราะเมื่อต้นทางเป็นเพื่อนรักของเราที่คบหากันมานาน เรื่องจึงมีแนวโน้มที่เราจะให้น้ำหนักความเชื่อถือเขายิ่งกว่าข้อมูลที่ได้มาจากการเปิดอ่านตามหน้าหนังสือพิมพ์ปกติ เพื่อนเราจะโกหกเราไปทำไม

ฮั่นแน่! เขาไม่ได้โกหกหรอกครับ เพียงแต่เขาถูกหลอกมาอีกทอดหนึ่งต่างหาก

ลองถามใจตัวเราเองว่าเป็นอย่างนี้ใช่ไหมครับ

การอ่านไลน์และส่งไลน์ในแต่ละวันยามนี้ ไม่มีอะไรดีไปกว่าการหันเข้าหาหลักธรรมกำกับหัวใจและกำกับนิ้วมือของเราไม่ให้พลิ้วไหวเกินสมควร

ธรรมะเรื่องนี้ไม่ต้องยุ่งยากถึงขนาดอริยสัจสี่ มุ่งมรรคผลนิพพานซึ่งเกินสติปัญญาและวาสนาบารมีของผมไปมาก

เอาแต่เพียงแค่กาลามสูตรก็เห็นจะพอ

เคยได้ยินได้ฟังได้เคยเรียนกันมาแล้วไม่ใช่หรือว่า ธรรมะเรื่องนี้สมเด็จพระบรมศาสดาทรงแสดงเทศนาโปรดชาวกาลามะ มีเนื้อหาว่าด้วยที่ปฏิบัติต่อสิ่งที่ตนสงสัย ว่า อย่าเชื่ออะไรง่ายๆ เพียงเพราะฟังตามกันมา นับถือกันสืบมา เล่าลือกันต่อมา ฯลฯ หากแต่ต้องพิจารณาให้เห็นความจริงแท้ด้วยเหตุผลของตนเอง ว่าสิ่งใดเป็นกุศล เป็นอกุศลแล้วจึงปฏิบัติตามนั้น

สรุปว่าส่งไลน์สวัสดีวันจันทร์พร้อมรูปดอกไม้สีเหลืองปลอดภัยที่สุดครับ

ไม่มีพิษมีภัย 100%