ภานุ บุญพิพัฒนาพงศ์ : สื่อยุคใหม่ (8) ศิลปะสะท้อนภัยพิบัติ

ภาณุ บุญพิพัฒนาพงศ์

เมื่อ 20 มีนาคม ที่ผ่านมา มีงานเปิดตัวของหอศิลป์ร่วมสมัยแห่งใหม่ในบ้านเราอย่าง โนวา คอนเทมโพรารี (NOVA CONTEMPORARY)

โดยในงานมีนิทรรศการศิลปะที่เปิดแสดงเป็นการประเดิมหอศิลป์แห่งนี้ที่มีว่า TODAY IS THE DAY : The Proposition of our Future ซึ่งเป็นนิทรรศการศิลปะที่องค์กรศิลปะมิยาอูชิ จากเมืองฮิโรชิม่า ประเทศญี่ปุ่น ร่วมกับองค์กร Today is the Day นำเอาผลงานศิลปะของศิลปินร่วมสมัยชั้นนำจากทั่วโลกเข้ามาจัดแสดงในนิทรรศการครั้งนี้ด้วยหัวข้องานที่เกี่ยวกับภัยพิบัติในญี่ปุ่น

โดยมีรายชื่อศิลปินอย่าง ฌอง-ลุค วิลมุธ (Jean-Luc Vilmouth), เฮนก์ วิสช์ (Henk Visch), คาซูมิ ทานากะ (Kazumi Tanaka), ลอเรนซ์ วายเนอร์ (Lawrence Weiner), ลุค ทุยมานส์ (Luc Tuymans), รินโกะ คาวาอูชิ (Rinko Kawauchi), เรียวสุเกะ อิโต (Rysuke Ito), สึโยชิ โอซาวา (Tsuyoshi Ozawa), ยูเคน เทรุยะ (Yuken Teruya) และ โยชิโตโม นาระ (Yoshitomo Nara)

ไฮไลต์ของงานนิทรรศการครั้งนี้อยู่ที่ผลงานของ ลุค ทุยมานส์ ศิลปินชาวเบลเยียมชื่อดังผู้ทรงอิทธิพลที่สุดคนหนึ่งของวงการศิลปะร่วมสมัยโลก กับผลงานที่ชื่อว่า The Studio ที่ทำขึ้นจากการถ่ายภาพด้วยกล้องโพราลอยด์และพิมพ์ออกมา ในระหว่างที่ภาพค่อยๆ ปรากฏขึ้นบนกระดาษอัดรูป

เขาก็บันทึกเป็นวิดีโอเอาไว้ เพื่อสื่อถึงความรู้สึกเกี่ยวกับกัมมันตภาพรังสี, การระเบิด, ความร้อนและแสงสว่าง ที่กำจัดมนุษย์และทรัพยากร

และหลอมละลายทุกสสารทุกอย่างในฮิโรชิม่าจนเหลือเพียงแต่เงาเท่านั้น

 

รวมถึงผลงานของ โยชิโตโม นาระ ศิลปินชาวญี่ปุ่นชื่อดังเจ้าของผลงานเด็กหญิงตาโตหน้าร้ายรั้นที่โด่งดังไปทั่วโลก

ในคราวนี้มาในรูปแบบแตกต่างจากที่เราคุ้นเคย ด้วยชุดภาพถ่ายที่สะท้อนถึงผลกระทบของเหตุการณ์ภัยพิบัติสึนามิและอุบัติภัยโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟุกุชิมะที่เมืองนามิเอะ

ตัวหนังสือบนกระดานดำของโรงเรียนมัธยมอุเคโดะในเมืองแห่งนี้ที่ถูกเขียนในเวลาที่นาฬิกาหยุดเดินและเป็นเวลาเดียวกันกับที่ครูและนักเรียนทุกคนต่างหนีเอาชีวิตรอดจากคลื่นยักษ์สึนามิ

โดยเมืองนี้ตั้งอยู่ห่างจากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟูคุชิมา เพียง 6 กิโลเมตร

ปัจจุบันพื้นที่ส่วนใหญ่ในบริเวณนี้กลายเป็นพื้นที่รกร้างและปิดตายเนื่องจากผลพวงของสารกัมมันภาพตรังสี

 

และผลงานของ เรียวสุเกะ อิโต ซึ่งเป็นศิลปะจัดวางและวิดีโอวงจรปิดที่เป็นแบบจำลองประกอบเครื่องกลขนาดเล็ก ที่ดูคล้ายภายในของซากโรงงานที่ถูกทำลายจากภัยพิบัติ

ผลงานที่แปลกประหลาดและน่าพรั่นพรึงชิ้นนี้สะท้อนถึงความทรงจำอันขมขื่นที่ผู้คนยังไม่อาจลบเลือนจากเหตุการณ์ภัยพิบัติที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟูคุชิมา ซึ่งยังมีคนมากมายที่ยังคงเจ็บป่วยทั้งกายและใจจากเหตุการณ์ในครั้งนั้น ซึ่งศิลปินผู้นี้ก็ให้เกียรติมาเข้าร่วมในงานเปิดครั้งนี้ด้วย

“สิ่งที่ผมทำในผลงานชิ้นนี้คือการสร้างแบบจำลองขนาดเล็กของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ขึ้นมาติดกับแบบจำลองท็อปโต๊ะในห้องครัวอพาร์ตเมนต์และติดกล้องขนาดเล็กให้ถ่ายภาพเคลื่อนไหวภายในออกมาบนจอ ผมตั้งใจให้คนรู้สึกช็อกกับความเป็นจริงที่ว่า พวกเขาคุ้นเคยกับภาพเหล่านี้เหมือนกับเป็นเรื่องปกติในชีวิตประจำวันได้อย่างไร”

“เวลาที่เราดูข่าวภัยพิบัติในโทรทัศน์หรือหนังสือพิมพ์ สิ่งที่เกิดขึ้นในนั้นเป็นเรื่องห่างไกลตัวจนบางครั้งเรารู้สึกมันเหมือนกับเป็นความบันเทิงเหมือนเวลาเราดูหนัง คุณจะเห็นว่า ถึงแม้ผมจะสร้างภาพเสมือนของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ขึ้นมา แต่ในขณะเดียวกันคุณก็จะเห็นได้ชัดๆ ว่ามันเป็นแบบจำลอง คุณจะเห็นกล้อง เห็นไฟส่อง เห็นไม้ เห็นตะปูที่สร้างขึ้นมาเป็นฉาก ผมต้องการแสดงให้เห็นถึงหน้าฉากและหลังฉากของการสื่อสารมวลชนที่ถ่ายทอดเรื่องราวเหล่านี้เพื่อความบันเทิงของผู้ชม”

“ผลงานชิ้นนี้ที่เป็นการจำลองการระเบิดของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เพราะผมต้องการสร้างภาพที่น่าสยดสยองขึ้นมา ในขณะเดียวกันผมก็ทำให้มันมีขนาดเล็กเพื่อชี้ให้เห็นความขัดแย้งในตัวคนเรา มันเหมือนเวลาที่เราไปดูหนังหายนภัยในโรงหนัง หรือเวลาที่คนไปเที่ยวสวนสนุก พวกเขาไปที่นั่นเพื่อสัมผัสกับความรู้สึกตื่นเต้น หวาดกลัว เหมือนกับการที่ผู้คนรู้สึกหวาดกลัวกับหายนภัย แต่ในขณะเดียวกันพวกเขาก็ต้องการเสพเรื่องราวของมันด้วย อาจเพราะพวกเขาคิดว่ามันเป็นเรื่องไกลตัว แต่ในความเป็นจริงมันไม่ได้ไกลขนาดนั้น ถ้าสิ่งเหล่านั้นยังไม่มากระทบกับเราจริงๆ เราก็จะไม่มีวันตระหนักถึงมันได้เลย”

ซึ่งในความเป็นจริง สิ่งเหล่านั้นที่ว่ามันก็อาจอยู่ใกล้กว่าที่เราคิดก็เป็นได้

มิตรรักนักดูงานศิลปะท่านใดสนใจจะไปชมนิทรรศการ “TODAY IS THE DAY : The Proposition of our Future” ก็ขอเชิญได้ที่ โนวา คอนเทมโพรารี แกลเลอรี ซอยมหาดเล็กหลวง 3 ถนนราชดำริ (ใกล้สถานีรถไฟฟ้าราชดำริ) เขาเปิดให้ชมฟรีทุกวัน (เว้นวันจันทร์) ตั้งแต่วันนี้ ถึง 30 มิถุนายน 2559 เวลา 11:00-19:00 น.

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมที่ โทร. 09-0910-6863