ในการเสด็จเยือนประเทศไทยระหว่างวันที่ ๒๐-๒๓ พฤศจิกายน ๒๕๖๒ สมเด็จพระสันตะปาปาฟรานซิสได้ทรงประกอบพิธีมิสซาสำหรับคริสตชนคาทอลิกทั่วประเทศที่มีอยู่จำนวน ๓๘๘,๔๖๘ คน จาก ๑๑ เขตศาสนปกครอง

“มองไทยใหม่” ในครั้งนี้จึงขอเสนอศัพท์เกี่ยวกับคริสตศาสนาที่น่าสนใจอีก ๒ คำ คือ มิสซา กับ บัปติสมา/บัพติศมา จาก พจนานุกรม ศัพท์ศาสนาสากล อังกฤษไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (พิมพ์ครั้งที่ ๓) ๒๕๕๒ ดังนี้

Mass พิธีมิสซา

คําว่า “มิสซา” เป็นภาษาละติน ชาวคาทอลิกไทยรับคำนี้จากภาษาโปรตุเกสว่า “Missa” ซึ่งทับศัพท์จากภาษาละตินอีกต่อหนึ่ง

ตามรูปศัพท์เดิมคำนี้ในภาษาละตินเป็นรูปกริยา past participle แปลตามตัวอักษรว่า “ได้ถูกส่งไปแล้ว” ซึ่งย่อจากคำเดิมว่า “ite, (oblation) missa est” แปลว่า “ของถวายได้ถูกส่งไป (ให้พระเป็นเจ้า) แล้ว”

พิธีมิสซาจึงเป็นพิธีที่พระเยซูถวายพระองค์เป็นเครื่องบูชาแด่พระบิดา โดยยอมถูกตรึงบนไม้กางเขนตามน้ำพระทัยของพระบิดาเพื่อถวายเป็นพลีกรรมแก่มวลมนุษย์

มนุษย์จะได้เข้าใจความรักของพระเป็นเจ้า และมีน้ำใจรักพระเป็นเจ้าและรักเพื่อนมนุษย์ทุกคนตามพระบัญญัติของพระเป็นเจ้า…”

Baptism พิธีบัปติสมา
พิธีบัพติศมา (โปรเตสแตนต์)
ศีลล้างบาป (คาทอลิก)

พิธีรับการชำระบาปและประกาศตัวเป็นคริสตศาสนิกชนโดยการใช้น้ำเป็นสัญลักษณ์ ซึ่งมีวิธีดังต่อไปนี้

๑. พิธีจุ่ม เฉพาะพิธีนี้ทั้งผู้ประกอบพิธีและผู้รับบัปติสมาจะลงไปยืนในน้ำ แล้วผู้ประกอบพิธีจะกดศีรษะของผู้รับบัปติสมาลงในน้ำ ให้น้ำมิดศีรษะ แล้วยกศีรษะขึ้น

๒. พิธีพรม

ก. ผู้ประกอบพิธีจะจุ่มมือลงในภาชนะที่ใส่น้ำ และยกมือขึ้นวางบนศีรษะของผู้รับบัปติสมา

ข. ผู้ประกอบพิธีจะจุ่มมือลงในภาชนะที่ใส่น้ำ และพรมน้ำบนศีรษะของผู้รับบัปติสมา

๓. พิธีล้างบาป ผู้ประกอบพิธีจะยกน้ำเทลงบนศีรษะของผู้รับบัปติสมาทุกวิธีที่กล่าวแล้วนี้

ผู้ประกอบพิธีจะประกาศว่าประกอบพิธีบัปติสมาในพระนามพระบิดา พระบุตร และพระวิญญาณบริสุทธิ์ หรือ “เดชะพระนามพระบิดา พระบุตร และพระจิต” พิธีบัปติสมาศักดิ์สิทธิ์นี้ ประกอบครั้งเดียวในชีวิตของแต่ละคน

ผู้ประกอบพิธีของฝ่ายโปรเตสแตนต์ ได้แก่ ศาสนาจารย์ (reverend) และศิษยาภิบาล (pastor)

ส่วนของฝ่ายคาทอลิก ได้แก่ บาทหลวง (priest) หรือในกรณีจำเป็นใครก็ได้ที่ตั้งใจประกอบพิธีตามเจตนาขององค์การศาสนา

คำว่า Baptism มาจากภาษากรีก baptismos แปลว่า การล้าง

ขอขอบคุณ ผู้ช่วยศาสตราจารย์เดมีย์ ระเบียบโลก ที่ช่วยให้ข้อมูลภาษาโปรตุเกส