การ์ตูนที่รัก / นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

Next Gen

 

หนังการ์ตูนเน็ตฟลิกซ์ปี 2018 ร่วมทุนสร้างระหว่างจีน แคนาดา และอเมริกา

หนังเริ่มต้นด้วยฉากเด็กหญิงชาวจีน เม ซู กำลังเล่นกับลูกสุนัขในวันที่พ่อทิ้งแม่ไป

ฉากแรกนี้ เราเรียกว่า phenomenalistic causalty

พัฒนาการวิธีคิดของเด็กเริ่มต้นด้วยการเห็นตนเองเป็นศูนย์กลาง (self-centered หรือ egocentricism) ตามด้วยวิธีคิดแบบที่เรียกว่า animism คืออะไรที่เคลื่อนไหวได้ล้วนมีชีวิต

ด้วยเหตุนี้ตุ๊กตาในมือเด็กจึงมีชีวิต รวมทั้งตัวการ์ตูนเช่นเจ้าหญิงเอลซ่าก็มีชีวิตด้วย

ถัดจากนี้จึงเป็นความคิดเชิงเวทมนตร์ มิใช่เพียงเจ้าหญิงหิมะที่มีอยู่จริง แฮร์รี่ พอตเตอร์ ก็มีจริงด้วย ซานตาคลอสก็มีจริงด้วย

ความคิดเชิงเวทมนตร์นี้เรียกว่า magical thinking เป็นรากฐานสำคัญของการคิดเชิงตรรกะ (logic) ในเวลาถัดมา เป็นไปตามหลักการพื้นฐานของพัฒนาการคือมีฐานจึงมียอด ฐานดียอดจึงจะดี เวทมนตร์แข็งแรงก่อนวิทยาศาสตร์จึงจะตามมา

การเกณฑ์เด็กปฐมวัยเร่งเรียนเขียนอ่านจึงเสียเวลาฝึกปรือเวทมนตร์เป็นอย่างยิ่ง ส่งผลเสียหายต่อความฉลาดระดับชาติจนถึงทุกวันนี้

เวทมนตร์มากมายอันแสนจะสับสนอลหม่านจะถูกจัดระเบียบด้วยการสร้างระบบเหตุ-ผลขึ้นมาเสมือนหนึ่งการสร้างแม่พิมพ์ อะไรที่เกิดก่อนเอาใส่บล๊อก “เหตุ” อะไรที่เกิดตามมาเอาใส่บล๊อก “ผล” ดังนั้น อะไรที่เกิดขึ้นพร้อมกันจึงเป็นเหตุผลซึ่งกันและกัน

เราเรียกวิธีคิดแบบนี้ว่า phenomenalistic causalty แปลตามตัวว่าสาเหตุเชิงปรากฏการณ์ แปลง่ายๆ ว่าจับแพะชนแกะ

อะไรเกิดก่อนเป็นแพะ อะไรตามมาเป็นแกะ

แพะและแกะนั้นไม่เกี่ยวกันก็จริง แต่นี่คือปฐมวัยและรุ่งอรุณของตรรก ที่ดีในอนาคต

ความรู้นี้บอกเราว่า เวลาเด็กเล็กถามอะไร พ่อ-แม่ตอบๆ ไปเถอะ เด็กมิได้ถือสาว่าคำตอบจะผิดหรือถูก

ที่เขาสนใจคือพ่อ-แม่ใสใจและร่าเริงที่จะตอบ เขาจะถามต่อไป แล้วพ่อ-แม่ตอบต่อไป เกิดเป็นแม่พิมพ์ของระบบเหตุ-ผลที่แข็งแรง

ส่วนเนื้อหานั้นไว้ค่อยๆ พัฒนา

 

เมกำลังเล่นกับลูกสุนัขในวันที่พ่อมีปากเสียงกับแม่แล้วตีจากไป โดยสมมุติฐานแล้วเป็นไปได้ว่าเมจะโทษตนเองว่าตนเองเป็นต้นเหตุด้วยวิธีคิดแบบเห็นตนเองเป็นศูนย์กลาง และการจับแพะชนแกะ เพราะหนูเล่นลูกสุนัขพ่อจึงจากแม่ไป สมมุติฐานนี้ถูกหรือผิดเราดูหนังกันต่อไป

โลกอนาคต ที่คนหลายเชื้อชาติอยู่ร่วมกัน หุ่นยนต์ใช้งานมีให้เห็นทั่วไปในชีวิตประจำวันของคน สมาร์ตคอมพ์-หุ่นยนต์หวี หวีได้ดั่งใจ แต่เมสมัครใจใช้หนังสติ๊กรัดผมก็พอ สมาร์ตมาม่า-บะหมี่สำเร็จรูปที่เพียงกดสวิตช์ก็มีน้ำร้อนในตัวพร้อมสมาร์ตตะเกียบที่พร้อมจะป้อนให้หากต้องการ แต่เมปัดมันกระเด็นไปแล้วสมัครใจกินด้วยตัวเอง

เมหน้าบูดบึ้งตลอดเวลา ไม่พอใจโลกรอบตัว เธอยังมีหมาตัวนั้นเป็นเพื่อน มันมิใช่ลูกหมาแล้วแต่ตัวยังเล็กเหมือนเดิม เมเกลียดหุ่นยนต์ และเกลียดแม่ที่คลั่งหุ่นยนต์ เราอาจจะตั้งสมมติฐานต่อไปได้ว่าแม่ดูเหมือนจะคลั่งไคล้หุ่นยนต์อย่างหนักเพราะคนผู้ชายนั้นไว้ใจไม่ได้ เธอหมกมุ่นกับหุ่นยนต์ ใช้งานรุ่นใหม่ๆ เสียจนไม่ใส่ใจความรู้สึกนึกคิดของเม

และไม่รู้ว่าเมกำลังเริ่มมีอาการเกเร (delinquency) อันเป็นการแสดงออกรูปแบบหนึ่งของโรคซึมเศร้าในวัยรุ่น

 

วันนี้มีงานมหกรรมแสดงสินค้าหุ่นยนต์ไอคิวโรโบติกของจัสติน พิน พ่อมดแห่งเอไอ ผู้คนหลั่งไหลไปชมงานและวี้ดวิ้วกับการปรากฏตัวของจัสตินบนเวทีประหนึ่งไอดอล

แล้วกรี๊ดสลบเมื่อเจ้าพ่อเอไอประกาศว่าบริษัทจะแจก “คิวบอท” หุ่นประจำบ้านรุ่นใหม่ “เจนซิกซ์” ให้แก่ทุกคนในงาน!

แต่เมื่อเขาลงจากเวที ใบหน้าร่าเริงกลับกลายเป็นใบหน้าอำมหิต

ระหว่างที่แม่ไปวี้ดวิ้วอยู่หน้าเวที เมเดินสวนฝูงชนลงทางเลื่อน ทำให้หุ่นยนต์รักษาความปลอดภัยหลายตัวเข้าประชิด เธอเกลียดหุ่นยนต์เป็นทุนเดิมจึงวิ่งหนีไปเรื่อยๆ แล้วพลัดหลงเข้าไปในห้องปฏิบัติการลับใต้ดินของนักวิทยาศาสตร์คนหนึ่ง คือ ดร.แทนเนอร์ ไรซ์ ซึ่งกำลังสร้างโปรเจ็กต์ 7723

ที่นั่นเธอได้เปิดสวิตช์ 7723 ที่ถูกเก็บไว้โดยไม่รู้ตัวและทำเป้ตกไว้ก่อนที่จะวิ่งหนีออกมา

ฉากเอไอคว้าเป้ตามเมไปบนท้องถนนจะเป็นฉากวินาศสันตะโรฉากที่หนึ่ง เมื่อหุ่นยนต์จำนวนมากรวมทั้งจากกรมการรักษาดินแดนออกไล่ติดตาม

 

ที่โรงเรียน เมถูกเพื่อนๆ รังแกเสมอ เธอยังเป็นเด็ก ไม่มีพ่อ ไม่มีแม่ มีแต่หมาตัวกะเปี๊ยก เธอจึงสมควรถูกรังแก บางทีเราอาจจะตั้งสมมุติฐานต่อไปว่า เธอสมควรถูกรังแก เพราะเธอทำผิดที่เป็นต้นเหตุให้พ่อแม่ทะเลาะกัน และที่เธอยังประคับประคองหมาน้อยไปทุกที่เพราะหมาเป็นหนึ่งเดียวที่อยู่ใกล้เธอในวันที่เกิดเหตุ เป็นกระบวนการฝังความทรงจำที่ขมขื่น (fixation) เพื่อทรมานตัวเองเรื่อยไป

แต่แล้วคืนหนึ่ง เมพบว่า 7723 ที่ติดตามเธอมาบ้านมีอาวุธไฮเทครอบตัว มันกวาดมือปราดเดียว หุ่นที่ไล่ตามมาขาดสองท่อน เวลาถูกหุ่นตำรวจระดมยิงมันยิงสวนด้วยระเบิดอานุภาพร้ายแรง แม้ว่าเมจะเกลียดหุ่นยนต์ แต่บัดนี้เธอเป็นวัยรุ่นที่โกรธแค้นด้วย ถึงเวลาชำระแค้นพวกที่ชอบกลั่นแกล้งเธอเสียที เธอเริ่มละทิ้งเจ้าหมาน้อยเอาเอไอสงครามติดสอยห้อยตามแล้วเริ่มปฏิบัติการเอาคืนสาวคู่ปรับกรีนวู้ดจนน้ำตาตก

จะเห็นว่าในกระบวนการกลั่นแกล้ง ผู้กลั่นแกล้งนั้นที่แท้แล้วก็เป็นเด็ก กระบวนการช่วยเหลือเด็กที่ถูกกลั่นแกล้งจึงจำเป็นต้องช่วยเหลือผู้กลั่นแกล้งด้วย ช่วยทำให้ทุกคนรู้ว่าชีวิตยังมีคุณค่าอื่นให้แสวงหา มิจำเป็นต้องกลั่นแกล้งกันเสมอไป

และสำหรับผู้ถูกกลั่นแกล้งก็มิได้จำเป็นต้องล้างแค้นเสมอไป

เมเปลี่ยนความเศร้าเป็นความเกเร เปลี่ยนความรู้สึกผิดเป็นโทษคนอื่น เธอเปลี่ยนทิศของพลังงานจิตจากหันลูกศรสู่ตนเอง (introjection) เป็นหันลูกศรสู่คนอื่น (projection)

นี่คือพัฒนาการของกลไกทางจิต ฉากที่ 7723 ยิงทำลายสมาร์ตแปรงสีฟันเป็นที่สะใจแก่เธอมาก

เอไอสงครามมาจากไหนหนังยังไม่ได้บอก แต่มันเริ่มค้นเป้ของเม ข้างในมีแต่ของเด็กๆ ยิ่งค้นยิ่งน่าสนใจ แล้วตัวมันเองก็เริ่มเปลี่ยนไป