ดูเหมือนว่าทุกฝ่ายเห็นพ้องต้องกันว่า สภาวะคอร์รัปชั่นในลาวย่ำแย่ลงกว่าเดิมเมื่อปีที่ผ่านมา

“ทุกฝ่าย” ที่ว่านี้ มีตั้งแต่เจ้าหน้าที่ของรัฐ สมาชิกสมัชชาแห่งชาติ เรื่อยไปจนถึงองค์กรอิสระระหว่างประเทศที่จัดทำดัชนีชี้สภาวะคอร์รัปชั่นในนานาประเทศเป็นประจำทุกปีอย่าง ทรานสแพเรนซี อินเตอร์เนชั่นแนล กับประชาชนคนเดินดินทั่วไป

เมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์ องค์การเพื่อความโปร่งใสนานาชาติ ปรับลดอันดับความโปร่งใสของลาวลดลง 12 อันดับ มาอยู่อันดับที่ 135 จากจำนวนทั้งหมด 180 ประเทศ

กลางเดือนมีนาคม เจ้าหน้าที่ระดับสูงของลาวรายหนึ่งซึ่งขอไม่เปิดเผยชื่อ บอกกับวิทยุเอเชียเสรีว่า เมื่อปี 2017 ที่ผ่านมา ทางการลาวสูญเสียผลประโยชน์ไปให้กับการคอร์รัปชั่นตลอดทั้งปีรวมเป็นเงิน 50 ล้านดอลลาร์ หรือราว 1,558 ล้านบาท สูงขึ้นกว่ามูลค่าคอร์รัปชั่นรวมเมื่อปีก่อนหน้านั้นถึง 3 เท่าตัว

 

เวียงจันทน์ไทม์ส รายงานไว้ในวันที่ 15 มีนาคมเช่นกันว่า เฉพาะในส่วนของโครงการเพื่อการพัฒนาทั้งหลายของรัฐ เกิดการ “ละเมิดกฎหมาย” และ “ละเมิดวินัยทางการคลัง” ขึ้นโดยทั้ง “หน่วยงานของรัฐ” และ “ภาคเอกชน” รวมแล้วทำให้รัฐสูญเสียเงินคิดเป็นมูลค่ากว่า 1 ล้านล้านกีบ หรือราว 1,395 ล้านบาท

บุนทอง จิดมะนี รองนายกรัฐมนตรี ซึ่งรับหน้าที่เป็นประธานสำนักงานต่อต้านคอร์รัปชั่นแห่งชาติลาวอีกตำแหน่งบอกไว้ในที่ประชุมสมัชชาแห่งชาติเมื่อเดือนตุลาคมปีที่แล้วอย่างตรงไปตรงมาว่า อุตสาหกรรมก่อสร้างในลาว ยิ่งนับวัน “ยิ่งเลวร้ายลงเรื่อยๆ”

“ตัวอย่างเช่น ต้นทุนการตัดถนนระยะทาง 1 กิโลเมตรนั้นอยู่ที่เพียง 400,000 ดอลลาร์ แต่รัฐบาลต้องจ่ายเงินเพื่อการนี้ไปถึง 1.7 ล้านดอลลาร์ นั่นคือรัฐต้องสูญเสียไปโดยเปล่าประโยชน์ถึง 1.3 ล้านดอลลาร์”

 

รัฐบาลลาวพยายามจัดการกับการคอร์รัปชั่นภายในประเทศอยู่บ้าง อย่างเช่น เมื่อเดือนพฤศจิกายน ผู้ว่าการแขวงอัตตะปือ ทางตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศ ถูกถอดถอนออกจากตำแหน่ง แถมถูกดำเนินคดีฐานมีส่วนเกี่ยวข้องกับการลักลอบตัดไม้ผิดกฎหมายในพื้นที่

เดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมาหมาดๆ ผู้ว่าการแขวงเซียงขวงทางตะวันออกเฉียงเหนือก็ถูกไล่ออก ด้วยข้อกล่าวหาแบบเดียวกัน

แต่เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องเรื่องนี้ก็ยังคงยืนยันว่าเจ้าหน้าที่ของรัฐในหลายระดับก็ยังคอร์รัปชั่นกันอย่างกว้างขวาง

เกิดการฉ้อฉลขึ้นในโครงการเพื่อการพัฒนาหลายๆ โครงการเมื่อเจ้าหน้าที่ไม่ซื่อเหล่านั้นยักยอกเงินและทรัพย์สินของรัฐ เงินที่จัดสรรไว้สำหรับโรงเรียนและบริการสาธารณสุขทั้งหลายทั่วประเทศ

ชาวเวียงจันทน์สามัญธรรมดารายหนึ่งยืนยันว่า คอร์รัปชั่นมีให้เห็นกันทั่วไป จนแทบกลายเป็นประเพณีไปแล้ว

“อย่างเช่น จะไปขอรับบริการอะไรก็ได้สักอย่าง จำเป็นต้องแนบซองขาวๆ พร้อม “ค่าน้ำชา” (ราว 200 บาท) ไปด้วยทุกครั้ง ไม่งั้นต้องแกร่วคอยกันอยู่นั่นแหละ”

เจ้าหน้าที่ผู้หนึ่งพูดถึงสาเหตุที่ทำให้คอร์รัปชั่นระบาดมากขึ้นในขณะนี้ว่า เป็นเพราะการตรวจสอบและกวาดล้างจับกุมของทางการนั้นเพียงลงมือไปที่ “ปลาซิวปลาสร้อย” ไม่เคยจัดการกับ “ปลาใหญ่” เลยสักครั้ง

ชาวบ้านที่อัตตะปือกลับให้เหตุผลไปอีกทาง เขาเชื่อว่าคอร์รัปชั่นในลาวเลวร้ายลงมาก เพราะค่าจ้างเงินเดือนต่ำเกินไป ต่ำจนไม่เพียงพอต่อการดำรงชีวิต

เพราะในเวลาเดียวกันนั้น ทุกคนก็อยากอวด อยากโชว์ความมั่งคั่งหรูหรา ทำให้อยากได้บ้าน อยากได้รถ ไว้อวดสายตาใครต่อใคร

สุดท้ายก็ลงเอยด้วยการฉ้อฉล คอร์รัปชั่น

เหมือนกันในทุกประเทศ!