คอลัมน์ประจำ

หนังสือเรียนสำหรับเด็ก (๒๑๐)

ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 19 - 25 มกราคม 2567
เผยแพร่

บทความพิเศษ | ฟ้า พูลวรลักษณ์

 

หนังสือเรียนสำหรับเด็ก (๒๑๐)

 

๑

ฉันแปลกใจว่า พระพุทธเจ้า ท่านรู้ไหมว่า มีสิ่งหนึ่งไม่ใช่อนัตตา สิ่งนั้นคือ ความเร็วแสง

แสงมีความเร็วคงที่ เป็น constant

๒

นี้เป็นความประหลาดล้ำในโลก

ธรรมทั้งปวง ล้วนเป็นอนัตตา

ทำไมมีข้อยกเว้นได้

ไม่มีปัญหาใด หากเรายอมให้ ธรรมทั้งปวง มีข้อยกเว้นได้

หนึ่งในข้อยกเว้นนั้น คือ constant

 

๓

แสดงว่า พระพุทธเจ้า ท่านพูดผิดหรือ ท่านรู้ไม่จริงหรือเปล่า

ท่านอาจไม่รู้ใน ฟิสิกส์

อย่างอื่นท่านรู้ และท่านก็สอนออกมา ด้วยภาษาของท่าน

ท่านต้องอ้อม ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ในขณะที่หากใช้ภาษาฟิสิกส์ ก็เพียงแค่ไม่กี่บรรทัด แต่ไม่ใช่ความผิดของท่าน

ท่านจะรู้ในทฤษฎีสัมพัทธภาพของไอน์สไตน์ก่อนล่วงหน้า หลายพันปีได้เชียวหรือ

ความรู้นั้น ไม่ใช่ไอน์สไตน์รู้คนเดียว

หากแต่ได้มาจากการสั่งสมของนักวิทยาศาสตร์ชั้นนำหลายหมื่นหลายแสนคน

รวมเป็นองค์ความรู้เดียว

ไอน์สไตน์เป็นเพียงยอดของภูเขาน้ำแข็ง

เป็นตัวอย่าง ที่โดดเด่น

ฟิสิกส์เป็นผลงานรวบยอด ของนักวิทยาศาสตร์นับแสนนับล้าน

รวมเป็นจิตหนึ่ง

ผ่านความยากลำบาก การทดลอง การลงทุนมหึมา

เกินเลยกว่า นักบวชใด นักปราชญ์ใด จะเทียบได้

 

๔

แสงเดินทางด้วยความเร็วคงที่

แต่กาลเวลา

และอวกาศ

กลับไม่คงที่ มันยืดหดได้

สัมพัทธภาพหมายถึง

มันสามารถพูดได้ว่า แสงเดินทางเร็วขึ้น หรือช้าลง

หากผู้สังเกตการณ์เอาตัวเองเป็นหลัก

แต่ผู้สังเกตการณ์มีได้จำนวนไม่สิ้นสุด

ความสับสนครั้งใหญ่จึงเกิดขึ้น

ความสับสนจะหยุดกึก หากเรายอมรับว่า กาลอวกาศต่างหาก ที่ยืดหดได้

แสงกลับมีความเร็วคงที่

มันนิ่ง สถาพร

 

๕

เป็นไปได้ ว่าพระพุทธเจ้า ท่านรู้ว่า กาลเวลา ยืดหดได้

ความกว้าง ยาว ลึก ยืดหดได้

ระยะทาง กี่วา กี่โยชน์ ล้วนยืดหดได้

นี่เองคือความหมายที่แท้ ของคำว่า อนัตตา

และท่านก็อธิบายได้ละเอียดยิบ แต่ทว่า เราไม่ได้แตะความเร็วแสง ซึ่งเป็นตัวกำหนดกฎในจักรวาล

มันเล็กน้อยมาก หากเทียบกับธรรมทั้งหลาย

แต่ทว่า มันกลับลึกซึ้ง

เหลือจะกล่าวได้

๖

แสงเดินทางด้วยความเร็วคงที่ในสุญญากาศ

แต่หากมันเดินทางผ่านตัวกลาง ความเร็วของมันก็เปลี่ยนได้

เช่น แสงเดินทางผ่านน้ำ มันก็ช้าลง

แต่นั่นไม่ได้หมายความว่า มันเป็นอนัตตา

มันช้าลงด้วยเรตคงที่ ตามความหนาแน่นของน้ำ

แสงเดินทางผ่านหลุมดำ ด้วยความช้าเป็นอนันต์

 

๗

น่าประหลาด

ในมุมมองของเรา

หลุมดำ ไม่ใช่หลุมดำ

เพราะกาลเวลาในหลุมดำ มันช้ายิ่งนัก

มันช้าจนกระทั่งว่า สสารยังไม่ทันยุบตัว

๘

ทุกหลุมดำ จึงไม่ใช่หลุมดำ

ด้วยเพราะกาลเวลาของมัน ช้าเกินกว่าเราจะสังเกตการณ์ได้

ไม่น่าประหลาดใจเลย

เพราะหลุมดำ ก็เป็นอนัตตา

๙

นี่ไม่สับสน หากเรายอมรับว่าแสงมีความเร็วคงที่

กาลเวลาต่างหากที่มีปัญหา ด้วยมันเป็นอนัตตา

มันเป็นแม้ในขณะนี้

ไม่จำเป็นต้องในเวลาไหน ในเงื่อนไขใด มันเป็นอนัตตาโดยตัวมันเอง

เช่นเดียวกับอวกาศ

หากแต่มันแอบแฝงมาในสามัญสำนึกของมนุษย์

คล้ายหนึ่งกับว่า มันคงที่

มันหลอกเราไม่พอ มันยังแบ่งร่างออกมาเป็นขันธ์ ๕ หลอกเราซ้ำ

แบ่งตัวออกมาเป็นอายตนะ ๑๒ หลอกเราซ้อน

แบ่งร่างได้ไม่สิ้นสุด

 

๑๐

มีคนเข้าใจพุทธธรรม น้อยยิ่งนัก

แต่มีคนเข้าใจทฤษฎสัมพัทธภาพ ของไอน์สไตน์น้อยยิ่งกว่า

และหากเทียบกับทฤษฎีควอนตัม

ยิ่งมีคนเข้าใจน้อยลงไปอีก

ส่วนคนที่จะเข้าใจสองทฤษฎี คือทฤษฎีสัมพัทธภาพของไอน์สไตน์

ควบคู่กับควอนตัม

จนเข้าใจทะลุเป็นเนื้อเดียว สนามเดียว

ยังไม่มีเลย แม้สักคนหนึ่ง