ผมไม่ใช่หมอดู ผมไม่มีคุณสมบัติอะไรในทางหมอดูเลย แต่ดูเหมือนว่า ตอนนี้ใครๆ ก็พูดถึงอดีตนายกรัฐมนตรี ทักษิณ ชินวัตร คือบทบาททางการเมืองของเขา

ไม่น่าเชื่อ นับตั้งแต่ก่อนชนะการเมืองตั้งปี 2001 ท่านอดีตนายกรัฐมนตรี ทักษิณ ชินวัตร ก็ยังมีอิทธิพลทางการเมือง ไม่ได้เป็นนายกรัฐมนตรีแล้ว 3 อดีตนายกรัฐมนตรีที่ท่านปั้นขึ้นมากับมือ ถูกรัฐประหาร 2006 ครั้งหนึ่งไม่พอ ถูกทำรัฐประหารอีกปี 2014 ท่านก็ยังไม่คลายมนต์ขลังแห่งอิทธิพลทางการเมือง

ลี้ภัยต่างประเทศนานและไกล พอกลับมาเมืองไทย แม้ไม่มีใครเห็นหน้าตาและตัวเป็นๆ แต่อิทธิพลทางการเมืองก็ร่ำลือ โรงพยาบาลตำรวจ กรมราชทัณฑ์ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงยุติธรรม ดูเหมือนว่า ข้อปฏิบัติต่างๆ กฎระเบียบต่างๆ นานาบังเอิญช่วยท่านอดีตนายกรัฐมนตรีของไทย

แต่นายกรัฐมนตรี เศรษฐา ทวีสิน ช่วงนี้ดูเงียบไปมาก อีเวนต์น้อยลงอย่างน่าใจหาย จากเคยพูดได้ทุกเรื่อง เช้า กลางวัน เย็น ตอนนี้แทบไม่เห็นหน้าและเสียงตามสื่อต่างๆ

พอจะเห็นอยู่บ้างก็มาจากนักการเมืองที่เชียร์ท่าน แต่ก็เป็นนักการเมืองโนเนม

ผมก็เลยอยากเขียนถึงเส้นทางชีวิตของท่านนายกรัฐมนตรีเศรษฐา หากปีหน้าเกิดการเปลี่ยนแปลงอะไร จะได้มีบันทึกส่วนตัวผมเอาไว้จดจำ เป็นข้อมูลวิชาการของตัวเอง

 

เส้นทางชีวิต ดูจากอะไรบ้าง

เราไม่ควรดูจากลายมือ ในฐานะนักการเมือง เราควรดู ที่มาของอำนาจ พลังอำนาจที่คนคนนั้นมี ควรดูจากผลงานซึ่งสำคัญกว่านโยบาย เพราะสมัยนี้นโยบายพูดถึงมาก แต่มีมากเฉพาะตอนหาเสียง หลังจากนั้นแทบไม่มีใครพูดถึง เราจึงควรดูผลงานที่เกิดขึ้นแล้วจริงๆ

ที่มาของอำนาจ มีนักการเมืองสำคัญแห่งพรรคเพื่อไทยท่านหนึ่ง พูดสั้นๆ แต่น่าสนใจมากว่า รัฐบาลนายกรัฐมนตรีเศรษฐาเป็น รัฐบาลที่มีสถานะพิเศษ หลายคนคงได้ยินแต่ลืมไปแล้ว แต่ผมคิดมากถึงคำพูดนี้

ประกอบกับผู้นำพรรคร่วมรัฐบาลบางพรรคเคยให้สัมภาษณ์สื่อมวลชนว่า ท่านและพรรคของท่านพอใจในตำแหน่ง (รัฐมนตรี) ที่ได้รับ แล้วทุกคนเร่งทำงานเหมือนกับจะไม่ได้ทำในวันพรุ่งนี้

ผมมาคิดดูแล้ว ช่างคล้ายกับการทำงานและวิธีคิดเรื่องการทำงานของนายกรัฐมนตรีเศรษฐาเป็นอย่างมาก

นั่นคือ รัฐบาลเศรษฐาเป็นรัฐบาลชั่วคราว เฉพาะกิจ มีเวลาจำกัด

ดังนั้น นายกรัฐมนตรีเศรษฐาทำงานเป็นบ้าเป็นหลัง 7 วัน ทำงานไม่ได้หยุดหย่อน ท่านบอกว่าท่านเป็น นายกรัฐมนตรีเซลส์แมน คือนายกรัฐมนตรีที่ออกไปต่างประเทศเพื่อเจรจาทางการค้า เพื่อดึงดูดนักลงทุนจากต่างประเทศให้กลับมาลงทุนในประเทศไทย

การเดินทางไปต่างประเทศช่วงนั้นมากเสียจนหลายคนเห็นว่า นายกรัฐมนตรีท่านนี้ไม่ค่อยได้ทำงานในประเทศ ไม่ได้สั่งงานภายในประเทศ ชอบพูดให้สัมภาษณ์บนเครื่องบิน หรือหลังการประชุม แล้วให้สัมภาษณ์จากต่างประเทศ บางทีดูเหมือนไม่ค่อยอยากตอบอะไรกับสื่อมวลชน

ตรงนี้ช่วยย้ำว่า นายกรัฐมนตรีเศรษฐามีปัญหาเรื่อง ที่มาของอำนาจ อยู่แล้ว คือเอาผลงานเป็นที่มาของอำนาจ เพราะเขาไม่ได้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ถึงแม้จะเป็นแคนดิเดตนายกรัฐมนตรีของพรรคเพื่อไทย ตรงนี้ก็เป็นปัญหาเรื่องที่มาของอำนาจ

หลายฝ่ายตีความว่า เขาเป็นนายกรัฐมนตรีด้วยแรงสนับสนุนจากพรรคเพื่อไทยและการสนับสนุนของกลุ่มทหารมากกว่า หลังพรรคเพื่อไทยไม่ชนะในการเลือกตั้งปี 2023 ยิ่งทำงานไปสักระยะ เขาเริ่มเป็นนายกรัฐมนตรีที่ขาดความชัดเจนในการทำงาน

รัฐมนตรีร่วมรัฐบาลก็ทำงานไป ข้าราชการกระทรวงสำคัญก็ทำงานไป

นโยบายสำคัญมากๆ คือ การแจกเงินผ่านกระเป๋าดิจิทัลวอลเล็ต กำกวมมาก โดยเฉพาะที่มาของเงิน โดยที่รัฐมนตรีคนสำคัญของเขาและข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ก็ให้คำตอบอะไรไม่ได้

มีความชัดเจนขึ้นเรื่อยๆ เพียงอย่างเดียวคือ อำนาจที่แท้จริงของนายกรัฐมนตรีเศรษฐา มาจากคนในตระกูลชินวัตร

ความจริงหลายฝ่ายก็มองเห็นอยู่แล้ว คุณแพทองธาร ชินวัตร ลูกสาวคนเล็กของทักษิณ ชินวัตร ไม่ได้เป็นอะไรเลยในรัฐบาลเศรษฐา แต่เธอเป็นรองประธาน คณะกรรมการยุทธศาสตร์ซอฟต์พาวเวอร์ แต่ประธานคณะกรรมการชุดนี้คือ นายกรัฐมนตรี เศรษฐา ซึ่งไม่เกี่ยวอะไรกับงานหลักและการใช้งบประมาณของคณะกรรมการ

งานของนายกรัฐมนตรีโดยเฉพาะการไปราชการต่างจังหวัด มักมีคุณแพทองธารติดตามไปด้วย งานนี้สำคัญต่อนักการเมืองทั้งในแง่ฐานเสียง และการหาเสียงเพื่อเตรียมการเลือกตั้ง แม้นายกรัฐมนตรีเศรษฐาถูกอ้างว่าเคยเป็นที่ปรึกษาอะไรสักอย่างของพรรค

ยิ่งคุณแพทองธารเป็นหัวหน้าพรรคอย่างเป็นทางการของพรรคเพื่อไทย ยิ่งแสดงว่า ใครคือผู้มีอำนาจแท้จริงของรัฐบาล

 

เส้นทางชีวิตนายกฯ เศรษฐา

ผมขออนุญาตไม่กล่าวถึงบทวิเคราะห์ภาษากาย เช่น การแสดงความยินดีของนายกรัฐมนตรีเศรษฐาต่อหัวหน้าพรรคคนใหม่ของพรรคเพื่อไทย คุณแพทองธาร ซึ่งสำคัญและหลายฝ่ายวิเคราะห์ไว้แล้ว ซึ่งผมเห็นด้วย

ผมอยากมองประเด็น เส้นทางชีวิตนายกฯ เศรษฐา จะเหมือนนายกรัฐมนตรีคนไหนที่ตั้งโดยทักษิณ ชินวัตร คือ คุณสมัคร สุนทรเวช คุณสมชาย วงศ์สวัสดิ์ คุณยิ่งลักษณ์ ชินวัตร

สำหรับผม แทบไม่ต้องพูดถึง คุณสมชาย วงศ์สวัสดิ์ และคุณยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ด้วยทั้งสองท่านคือคนในครอบครัวชินวัตร

คนหนึ่งเป็นน้องเขยของทักษิณ ชินวัตร คุณสมชาย วงค์สวัสดิ์ มาเป็นนายกรัฐมนตรีแทน สมัคร สุนทรเวช คุณสมชาย วงศ์สวัสดิ์ ไม่ต้องมีประสบการณ์ทางการเมืองใดๆ เป็นน้องเขยทักษิณ ชินวัตร ก็พอแล้ว

ข้อเด่นอันหนึ่งคือ ท่านอยู่ในแวดวงตุลาการ องค์กรที่อาจเป็นประโยชน์ในบางคราวต่อทักษิณ ชินวัตร คุณสมชายเป็นนายกรัฐมนตรียามที่มวลชนต่อต้านทักษิณ ชินวัตร เต็มถนน

ในที่สุดก็ต้องให้คนของครอบครัวชินวัตรมาเป็นนายกรัฐมนตรี คุณยิ่งลักษณ์ ชินวัตร

ความจริงคุณยิ่งลักษณ์ ชินวัตร มีความพิเศษหลายประการ การดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีควบตำแหน่งรัฐมนตรีกลาโหม ช่วงแรกเป็นไปได้ดีในความหมายที่ว่า ทักษิณ ชินวัตร ยอมประนีประนอมกับฝ่ายอนุรักษนิยม ด้วยความเป็นผู้หญิง เป็นการเปลี่ยนโหมดให้ผู้นำทางการเมืองและผู้นำทหารเบาใจและทำงานร่วมกันได้ นุ่นนวล ไม่ก้าวร้าว

แต่การเดินหมากเปลี่ยนระเบียบว่าด้วยกระทรวงกลาโหม เรื่องสัดส่วนคณะกรรมการกลาโหม รวมทั้งการผลักดันพระราชบัญญัตินิรโทษกรรม อันมีผลดีต่อทักษิณ ชินวัตร ด้วย ที่สำคัญ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ใกล้หมดวาระผู้บัญชาการทหารบก เลยถูกตอบโต้ด้วยการรัฐประหาร 2014 ที่ดำเนินการโดย พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา เสียเอง

ผมไม่ได้มองว่า คุณเศรษฐาจะมีเส้นทางชีวิตลงเอยแบบคุณสมชายที่ถูกกดดันโดยผู้นำทหาร

ผมไม่คิดว่า นายกรัฐมนตรีเศรษฐาจะถูกทำรัฐประหารโดยผู้นำทหารเหมือนอดีตนายกฯ ยิ่งลักษณ์ เพราะไม่มีความจำเป็น ตัวแปรหลักอยู่ที่ครอบครัวชินวัตรมากกว่า

นายกรัฐมนตรีเศรษฐาได้เตรียมอะไรเพื่อปูทางให้กับคุณแพทองธารเป็นนายกรัฐมนตรีบ้างไหม น่าสนใจ นายกรัฐมนตรีเศรษฐา ถ้าให้คุณประโยชน์มากๆ กับทักษิณ ชินวัตร แล้วคุณแพทองธารเป็นนายกรัฐมนตรี เส้นทางชีวิตของเศรษฐาจะเดินต่อไปทางไหน

มีบางคนบอกว่า ข้อเด่นของเศรษฐาคือ ความเป็นคนนอกของครอบครัวชินวัตรเหมือนคุณสมัคร สุนทรเวช

แต่จริงๆ ทักษิณ ชินวัตร เลือกคุณสมัคร สุนทรเวช ผิด คุณสมัครเป็นตัวของตัวเอง เขาท้าทายแกนนำอนุรักษนิยม ทักษิณคุมและสั่งเขาไม่ได้ บางข้อมูลยังบอกว่า สมัคร สุนทรเวช ไม่ยอมรับการเปลี่ยนตัวให้สมชาย วงค์สวัสดิ์ อันนี้ทักษิณ ชินวัตร น่าจดจำในความผิดพลาดทางการเมือง ดังนั้น ทักษิณ ชินวัตร อาจใช้ไม้แข็งกับคุณเศรษฐาก็ได้

ความเป็นคนนอกครอบครัวชินวัตร นายกฯ เศรษฐาไม่มีตำแหน่งใดๆในพรรคเพื่อไทย ไม่มีอิทธิพลโดยตรงต่อ ส.ส.ของพรรค มีบางคนบอกว่า ความลับที่เผยออกมา บทบาทนายกรัฐมนตรีคือ เป็นหนี้ต่อทักษิณ ชินวัตร มากกว่า และเขาได้รับความนิยมน้อยมาก

มีบางคนบอกว่า ความพิเศษของคุณเศรษฐา คือ ความสัมพันธ์ของเขากับแกนนำฝ่ายอนุรักษนิยมน่าจะเป็นจุดแข็ง

ตรงนี้ผมไม่เชื่อเลย เขาเป็นสายตรงและมีหน้าที่เฉพาะ นำทักษิณกลับบ้าน

ยิ่งดูจากฝ่ายอนุรักษนิยม ทำไมพวกเขาจะหนุนคนอย่างคุณเศรษฐา เขามีความสำคัญตรงไหน

ตรงกันข้าม การปฏิรูปรัฐธรรมนูญ รวมทั้งพระราชบัญญัตินิรโทษกรรม มีคำถามตรงต่อเศรษฐาว่า มีความตั้งใจจัดการประเด็นนี้ไหม ทั้งๆ ที่ นี่เป็นหลักประกันอย่างสำคัญต่อความมั่นคงและการคุ้มครองทางกฎหมายต่อทักษิณ และเลยไปถึงฝ่ายอนุรักษนิยมด้วย หมายความว่า นี่เป็นประเด็นเผชิญหน้ากับฝ่ายอนุรักษนิยม

เส้นทางชีวิตนายกฯ เศรษฐามุ่งไปทางนี้

https://twitter.com/matichonweekly/status/1552197630306177024