โลกทรรศน์

อุกฤษฏ์ ปัทมานันท์

 

คณาธิปไตยรัสเซีย

 

ไม่มีใครยินดีกับสงครามที่เกิดขึ้นในยูเครน

แต่สงครามได้เผยให้เห็นความร่ำรวยอย่างเหลือเชื่อในรัสเซีย ประเทศต้นแบบสังคมนิยม ประเทศที่ปกครองด้วยพรรคคอมมิวนิสต์

ยากมากสำหรับผมที่จะเข้าใจได้ว่า ประเทศสังคมนิยมสร้างความร่ำรวยให้กับบุคคลได้อย่างไร

แต่สงครามเผยให้เราเห็น คณาธิปไตย (Oligarchy) ในรัสเซีย ที่เราควรบันทึกเอาไว้

ข้อมูลส่วนใหญ่มาจากสื่อมวลชนภาษาอังกฤษ พอประมวลได้ดังนี้

ความร่ำรวย

ข้อมูลจากทางสหภาพยุโรป สงครามยูเครนเผยให้เห็นถึงคณาธิปไตยในรัสเซีย มีการยึดเรือยอชต์มูลค่ามากกว่า 500 ล้านปอนด์จากการคว่ำบาตรคณาธิปไตยรัสเซียในเวลาเพียง 48 ชั่งโมง ในขณะที่ทางการอังกฤษยึดซูเปอร์คาร์ แมนชั่น งานศิลปะและทรพย์สินต่างๆ จากเหล่ามิตรสหายผู้มั่งคั่งของประธานาธิบดีปูตินแห่งรัสเซียได้

มีรายงานว่า รัสเซียมีอภิมหาเศรษฐีมากกว่า 120 ราย ผู้เชี่ยวชาญบางรายมองว่ามีคณาธิปไตยมากกว่า 2 โหลที่รัฐบาลอังกฤษยังไม่สามารถเข้าไปแตะต้องได้จากมาตรการคว่ำบาตร และมีมากกว่าบริษัทของคณาธิปไตยรัสเซีย ที่รัฐบาลอังกฤษสงสัยแต่ยังเข้าไปไม่ถึง

 

ความร่ำรวยที่ประมวลได้1

ผลจากการคว่ำบาตรของรัฐบาลอังกฤษ มีการประมวลความร่ำรวยของคณาธิปไตยรัสเซียดังนี้2

1. Alisher Usmanov มูลค่าทรัพย์สิน 13.4 พันล้านปอนด์

เขาถูกคว่ำบาตรโดยสหรัฐอเมริกา สหภาพยุโรปและอังกฤษ สหภาพยุโรปเรียกเขาว่า เจ้าหน้าที่ด้านธุรกิจ เขาช่วยปูตินแก้ปัญหาธุรกิจ

เขาเกิดที่อุซเบกิสถาน สมัยที่ยังเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย บริษัทของเขา USM Holding บริษัทขนาดใหญ่ทำด้านเหมืองแร่ เทเลคอม และเป็นเจ้าของ MegaFon บริษัทเทเลคอมใหญ่อันดับ 2 ของรัสเซีย

การลงทุนหลักของเขาในอังกฤษที่พบเห็นคือ อสังหาริมทรัพย์ เขาเป็นเจ้าของ Beechwood House มูลค่า 65 ล้านปอนด์ ซึ่งอยู่ใจกลางเมือง เป็นเจ้าของ Tudor mansion และ Sutton Place ซึ่งทั้ง 2 แห่งถูกแช่แข็งจากรัฐบาลอังกฤษ

เพื่อนของเขา Farhad Moshiri เป็นเจ้าของสโมสรฟุตบอล Everton โดยมีบริษัท USM, MegaFont และ Yota เป็นสปอนเซอร์หลัก ดังนั้น ย่อมเห็นความเชื่อมโยงของ Alisaher Usmanov กับสโมสรฟุตบอลด้วย

2. Roman Abramovich มูลค่าทรัพย์สิน 14.3 พันล้านปอนด์

ถูกคว่ำบาตรแล้ว เขาปฏิเสธความใกล้ชิดกับประธานาธิบดีปูตินและเครมลิน มีบ้านคือ Kensington Palace garden ในลอนดอนมูลค่า 150 ล้านปอนด์ เขาเริ่มทำเงินช่วงทศวรรษ 1990 เป็นหนึ่งในคณาธิปไตยดั้งเดิม

ช่วงประธานาธิบดีบอริส เยลต์ซิน เขาได้ซื้อบริษัทน้ำมัน Sebneft รวมทั้งเรือยอชต์ที่ยาวมากสุดอันดับ 3 ของโลกชื่อ Eclipse อยู่ที่หมู่เกาะบริติส เวอร์จิ้น และชื่อ Solaris ที่บาร์เซโลนา สเปน

3. Oleg Deripaska มูลค่าทรัพย์สิน 3.2 พันล้านปอนด์

ถูกคว่ำบาตรโดยสหรัฐอเมริกา เมื่อปูตินก้าวสู่อำนาจ เขาร่ำรวยอย่างมาก แล้วความมั่งคั่งสูงถึง 28 ล้านเหรียญสหรัฐ เขาร่ำรวยช่วงทศวรรษ 1990 ที่มาจากการแข่งขันในธุรกิจอะลูมิเนียม รัฐบาลสหรัฐอเมริกาบอกว่า เขาเกี่ยวข้องกับการฟอกเงิน การติดสินบน ข่มขู่และทำธุรกิจผิดกฎหมาย เขาถูกกล่าวหาว่า ติดสินบน สั่งสังหารนักธุรกิจ เกี่ยวข้องกับองค์กรอาชญากรรม ซึ่งเขาปฏิเสธ

เขาเคยลำบากตอนวิกฤตเศรษฐกิจปี 2008 และต้องการความช่วยเหลือจากปูติน ปูตินช่วยเขาในปี 2009 จากรายงานของ Mueller report มีรายงานถึงความพยายามของรัสเซียในการแทรกแซงการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐปี 2016

เขาก่อตั้งบริษัท Green Energy Ent Group จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ลอนดอน แล้วถูกคว่ำบาตรโดยสหรัฐอเมริกาปี 2018 เป็นเจ้าของทรัพย์สินได้แก่ Hamstone House ที่ Weybridge, Surrey เป็นเจ้าของเรือยอชต์ ชื่อ Cito

เขาไม่เหมือนนักธุรกิจที่ถูกคว่ำบาตร เขาประกาศแนวคิดเรื่องสงคราม ใช้สื่อโซเชียลเพื่อให้เกิดสันติภาพ เขาต้องการให้มีการเจรจาเร็วที่สุดเท่าที่เป็นไปได้

4. Mikhail Fridman มูลค่าทรัพย์สิน 10.4 พันล้านปอนด์

ถูกคว่ำบาตรโดยสหภาพยุโรป

เขาและเพื่อน Pyotr Aven มูลค่าทรัพย์สิน 4.8 พันล้านเหรียญสหรัฐ ร่วมกันก่อตั้งธนาคาร Alfa Bank ธนาคารเอกชนที่ใหญ่ที่สุดในรัสเซีย Ptotr Aven เป็นหนึ่งในคณาธิปไตยที่สนิทที่สุดของปูติน ส่วน Mikhail Fridman อยู่ในกลุ่มวงในของปูติน

Fridman อาศัยอยู่ในลอนดอน ในบ้านที่อยู่ติดกับ Lord’s Criket Ground และเป็นเจ้าของอสังหาริมทรัพย์ขนาดใหญ่ เขาซื้อ Athlone House ตอนเหนือของลอนดอนด้วยเงิน 65 ล้านปอนด์ ในปี 2016

5. Alexey Miller ไม่ทราบมูลค่าทรัพย์สิน

เขาถูกคว่ำบาตรจากสหรัฐอเมริกา เป็นเพื่อนเก่าอีกคนหนึ่งของปูติน เริ่มต้นเป็นผู้ช่วยของปูตินในคณะกรรมาธิการการต่างประเทศ ของผู้ว่าการเมืองเซนต์ปิเตอร์สเบิร์ก ช่วงทศวรรษ 1990

เขาบริหาร Gazprom รัฐวิสาหกิจด้านก๊าซธรรมชาติตั้งแต่ปี 2001 ซึ่งทูตสหรัฐอเมริกาประจำกรุงมอสโกบรรยาย Gazprom ว่า ไร้ประสิทธิภาพ มุ่งแต่การเมือง และคอร์รัปชั่น ไม่ง่ายที่จะสืบค้นได้ง่ายถึงทรัพย์สินนอกรัสเซีย และไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับมูลค่าทรัพย์สินสุทธิของเขา

6. Igor Sechin ไม่รู้มูลค่าทรัพย์สิน

ถูกคว่ำบาตรจากสหรัฐอเมริกาและสหภาพยุโรป

เขาเกี่ยวข้องกับปูตินมายาวนานและลึกซึ้ง ไว้ใจและสนิทที่สุด ทั้งสองคนติดต่อกันเกือบทุกวัน ชื่อเล่นของเขาคือ Dark Vader จอมวายร้ายในหนัง star war เขาทำงานทั้งการเมืองและธุรกิจ เมื่อปูตินเป็นนายกรัฐมนตรี เขาดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี ตอนนี้เขาบริหารบริษัทน้ำมันยักษ์ใหญ่ Rosneft

เขาทำงานร่วมกับปูตินในฐานะผู้ว่าการเมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก ในช่วงทศวรรษ 1990 เป็นที่เชื่ออย่างกว้างขวางว่า เขาทำงานกับหน่วยงานข่าวกรองและ KGB แม้ไม่ได้มีชื่ออยู่ในหน่วยงานด้านนี้

7. Igor Shuvalov มูลค่าทรัพย์สิน 200 ล้านปอนด์

8. Andrey Kostin มูลค่าทรัพย์สิน 375 ล้านปอนด์

น่าสนใจ Roman Abramovich เจ้าของทีมฟุตบอล Chelsea ซึ่งเป็นทีมที่เขาได้ขายออกไปก่อนที่จะถูกคว่ำบาตรเพียงไม่กี่ชั่วโมง รัฐมนตรีต่างประเทศอังกฤษ นางสาว Liz Truss รู้สึกผิดหวังมากที่ทางการอังกฤษล่าช้าเกินไปเรื่องการคว่ำบาตรคณาธิปไตยรัสเซีย โดยเฉพาะกรณีการขายทีมฟุตบอล Chelsea รวดเร็วมากก่อนถูกแช่แข็งทรัพย์สินของเขา รวมถึงทีมฟุตบอลอังกฤษของเขาด้วย3

แต่ในที่สุด ทางการอังกฤษก็ระงับการขายทีมฟุตบอล Chelsea และแช่แข็งทรัพย์สินของเขาทั้งหมดแล้ว

 

อังกฤษกับคณาธิปไตยรัสเซีย

ทางการอังกฤษสร้างความไม่พอใจให้กับรัสเซียกรณียูเครนเป็นอย่างมาก เช่น อังกฤษนับเป็นประเทศแนวหน้าในการต่อกรกับการทำสงครามยูเครนของรัสเซีย เป็นผู้นำในการผลักดันการคว่ำบาตร ทางเศรษฐกิจต่อรัสเซีย

อังกฤษจัดการแช่แข็งต่อคณาธิปไตยรัสเซียซึ่งล้วนเป็นมิตรสหายใกล้ชิดของประธานาธิบดีปูติน หรือไม่ก็เป็นผู้ทรงอิทธิพลทางการเมืองและเศรษฐกิจรัสเซีย ส่วนหนึ่ง ด้วยเหตุที่มีการลงทุนและแสวงหากำไรทางธุรกิจในอังกฤษของคณาธิปไตยเป็นจำนวนมาก จึงมีการขนานนามเงินสกปรก

ในอังกฤษเรียกผู้ที่เกี่ยวข้องกับคณาธิปไตยรัสเซียว่า Moscow of Themes อันเป็นชื่อเล่นที่หมายถึง ที่ๆ มีเงินสดจำนวนมากผ่านเข้ามาอย่างมากมาย

 

เรือยอชต์ที่ถูกยึดแล้ว

เรือยอชต์ Dilbar ที่ยึดได้ที่เมืองฮัมบูร์ก เยอรมนี ของ Alisher Usmanov มูลค่า 450 ล้านปอนด์ ยาว 511 ฟุต ยาวที่สุดในโลก มีสระว่ายน้ำใหญ่ที่สุดในโลก ในเรือมีลูกเรือทั้งหมด 84 คน สามารถต้อนรับแขกได้ 40 คน

ส่วนเรือยอชต์ Amore Vero ของอภิมหาเศรษฐี Igor Sechin ผู้เป็นเจ้าของบริษัทพลังงาน Rosneft มูลค่า 90 ล้านปอนด์ ความยาวเรือ 281 ฟุต มีลูกเรือ 28 คน สามารถต้อนรับแขกได้ 14 คน และยังมีที่จอดเฮลิคอปเตอร์ได้อีก 2 ลำ

เรือยอชต์ของคณาธิปไตยรัสเซียจอดอยู่หลายแห่งนอกรัสเซียคือ

1. เรือยอชต์ของ Roman Abramovich มูลค่า 452 ล้านปอนด์ จอดอยู่ที่เมืองบาร์เซโลนา สเปน ส่วนลำที่ 2 มูลค่า 527 ล้านปอนด์ จอดอยู่ที่เซนต์มาร์ติน

2. เรือยอชต์ของ Vagit Alexperov มูลค่า 60 ล้านปอนด์ จอดอยู่ที่เมืองบาร์เซโลนา สเปน

3. เรือยอชต์ของ Valadimir Potanin มูลค่า 226 ล้านปอนด์ จอดอยู่ที่ประเทศมัลดีฟส์

4. เรือยอชต์ของ Alexey Mordashov มูลค่า 90 ล้านปอนด์ จอดอยู่ที่เมืองบาร์เซโลนา สเปน ลำที่ 2 จอดอยู่ที่หมู่เกาะเชลซี่ (Seychelles)

5. เรือยอชต์ของ Alexander Abramov มูลค่า 75 ล้านปอนด์ จอดอยู่ที่ประเทศมัลดีฟส์

6. เรือยอชต์ของ Oleg Deripaska มูลค่า 49 จอดอยู่ที่ทะเลแดง

7. ที่น่าสนใจ เรือยอชต์ของประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน มูลค่า 75 ล้านปอนด์ จอดอยู่ที่ Kalingrad

สังคมนิยม คอมมิวนิสต์ไม่ได้สะสมความมั่งคั่ง คณาธิปไตยต่างหาก แล้วเราจะเรียกรัสเซียว่าอย่างไรดี

1Matin Robison, “EU snach superyatchs owned by oligarchs” Daily Mail Online 5 March 2022

2ข้อมูลประวัติคณาธิปไตยรัสเซียมาจาก Daniel Sandford, “The Mega-rich men facing global sanctions” BBC 2 March 2022.

3Martin Robison, “EU snack super Yatchs own by oligarchs” Daily Mail online 5 March 2022.