หนังสือเรียนสำหรับเด็ก เล่มใหม่ (๕๔)

๑มีสะพานยาวสายหนึ่ง เวลาเดินข้ามสะพาน ฉันมีสองทางเลือก เดินทางขวา คือเดินเลียบทะเล มองเห็นสายน้ำ หากเดินทางซ้าย ฉันจะเดินเข้าไปในอุโมงค์ มีทางเลื่อนช่วยให้คนเดินเดินสบาย แต่เราจะมองไม่เห็นวิวทิวทัศน์ข้างกาย อาจเห็นบ้างนิดหน่อย แต่มองไม่ชัด

ฉันถามตัวเองว่าควรเดินสายไหน

ฉันลองเดินทั้งสองแบบ ไป-กลับหลายครั้ง ฉันพบสิ่งที่น่าประหลาด

กล่าวคือ ฉันคิดว่า หากจะเอาช้า ก็เดินทางขวา หากจะเอาเร็วก็เดินทางซ้าย มองดูตามกฎฟิสิกส์ก็เป็นเช่นนั้น เพราะเวลาเราเดินบนทางเลื่อน เราจะเดินได้เร็วกว่า ด้วยมีตัวช่วย แต่จิตของฉันเห็นต่าง ฉันพบว่า เดินทางซ้ายช้าเหลือเกิน เดินทางขวาพริบตาเดียวก็ถึง เกือบจะไม่รู้สึกตัวด้วยซ้ำ

เกิดอะไรขึ้นหรือ

๒หากเอานาฬิกามาจับ สมมุติเดินทางขวาใช้เวลา ๒๐ นาที แต่เดินทางซ้ายใช้เวลา ๑๐ นาที เท่ากับว่าเดินทางซ้ายเร็วกว่า

แต่ทว่าเวลาเดินทางขวา เพราะฉันเดินเลียบทะเล จิตของฉันผ่อนคลาย ฉันคิดอะไรมากมาย เหมือนเดินจงกรม พริบตาเดียวก็ถึง ฉันรู้สึกอย่างนั้นจริงๆ

แต่เดินทางซ้าย มันอึดอัด เหมือนต้องเดินเท่านั้น เมื่อไรจะถึงสักที จิตของฉันมีความเครียด ยิ่งเดินบนทางเลื่อน ยิ่งเครียด ไม่สามารถยืนแบบธรรมชาติได้

ทางเลื่อนเหล่านั้นมันมีช่วงสะดุดด้วย ต้องเปลี่ยนจากสายพานหนึ่งไปยังอีกสายพานหนึ่ง เวลายืนต้องระวัง และความรู้สึกว่ามองไม่เห็นทิวทัศน์ที่งดงามภายนอก ก็รบกวนฉัน

ในทางจิต ขวาจึงเร็ว ซ้ายจึงช้า

๓ชีวิตเป็นอย่างนี้จริง มีการใช้ชีวิตบางแบบ ทำให้ตัวคุณเป็นเด็กกว่าวัย ทั้งจิตใจและหน้าตา สมัยก่อน ฉันเรียนมัธยมปลายนานถึงแปดปี เพราะฉันรู้สึกเพลิดเพลิน มีความสุข อย่างไม่รู้สึกตัว ฉันอายุ ๒๙ ปี แต่ทว่าหน้าตาของฉันเหมือนเด็กหนุ่มอายุ ๑๙ ปีเท่านั้น

นี้เป็นช่วงเวลาที่สนุกสนาน แปลกประหลาด

เหมือนแดนสนธยา

แต่ที่จริงมันมีเหตุผล เพราะจิตของฉันผ่อนคลาย ชีวิตแบบนี้จึงมีกาลเวลาที่แตกต่าง ฉันอาจใช้ชีวิตแบบอื่น ที่เคร่งเครียด และฉันก็จะแก่ตัวลงเหมือนคนอื่น หรือแก่เร็วกว่าปกติ

ฉันมาแก่ตัวลงในวันที่เข้ามหาวิทยาลัย ฉันรู้ตัวอยู่แล้ว แต่ทว่าชีวิตในการเรียนมัธยมก็มีวันสิ้นสุด มี maximum ของมัน แต่ที่จริงฉันไม่ควรเข้ามหาวิทยาลัยใหญ่เลย คิดย้อนกลับ ฉันควรไปเรียนในมหาวิทยาลัยเล็กๆ หรือโปลีเทคนิค ค่อยๆ เดิน จะรีบร้อนไปไหน

กาลเวลาจึงไม่ใช่แค่เข็มวินาทีบนนาฬิกา แต่มันสัมพันธ์กับจิตของเราด้วย

๔แน่ละ ในที่สุดฉันก็ต้องแก่ตัวลงตามวัย

แต่มีห้วงเวลาเล็กๆ ที่ชวนให้พิศวง

การมีหน้าตาเด็กกว่าวัยไม่ใช่จุดหมายของฉัน ฉันจึงเพียงแปลกใจ

๕อีกเรื่องหนึ่งที่คล้ายกัน คือนิตยสาร New Scientist ทำไมฉันชอบอ่าน ชอบซื้อเวลาเดินทาง หรือเวลาเจอ แต่ทำไมไม่ยอมสมัครเป็นสมาชิก ซึ่งราคาถูกกว่ามาก

มีประสบการณ์หนึ่งในวัยเด็กที่เตือนใจฉัน

เพราะสมัยก่อน ฉันชอบอ่าน Time

ฉันเคยสมัครเป็นสมาชิก Time ราคาของมันถูกกว่ามาก ราคาสมาชิกแค่หนึ่งในสามของราคาปก

แต่ทันทีที่ฉันสมัครเป็นสมาชิก ความอยากอ่านของฉันก็ลดน้อยลง และเหือดหายไป

น่าประหลาด มันเหมือนผลไม้สด กับไม่สด ความอร่อยแตกต่างกันมาก อย่างเทียบกันไม่ได้เลย

เพราะเวลาสมัครเป็นสมาชิก ฉันมีหนังสือให้อ่านเยอะเกินไป ไม่สนใจว่าตัวฉันอารมณ์จะเป็นอย่างไร อยู่ที่ไหน การอ่านจึงเป็นการฝืนอ่าน มันทำให้หมดสนุก

เท่ากับการสมัครเป็นสมาชิก กลับทำให้ Time มีราคาแพงขึ้น เพราะฉันจะอ่านน้อยลง บางครั้งรับมา ฉันก็ขี้เกียจอ่าน ทิ้งไป

แต่เวลาฉันเดินทางและซื้อเอาริมทาง มันมีความสด ฉันซื้อเพราะใจอยากอ่าน ในห้วงเวลานั้นๆ การอ่านเต็มฉบับ ทำให้ราคาของมันถูกลง

ด้วยประสบการณ์นี้เอง ฉันจึงไม่ยอมสมัครเป็นสมาชิก New Scientist และปล่อยให้มันกลายเป็นเหตุการณ์ ด้วยเพราะเวลาเดินทางไกล เวลาฉันเห็นมัน ฉันก็จะซื้อ คล้ายซื้อหนังสือพิมพ์ และอ่านด้วยความสนใจ

นี้คือการใช้ชีวิต ที่จิตมีความสำคัญ

สำคัญกว่าชีวิตที่มีแต่ราคา ข้อมูล สิ่งที่แห้งแล้ง กระด้าง

ข้อมูลดิบจึงชวนให้เราหลงทาง ไปแล้วหาทางกลับบ้านไม่เจอ

๖สมัยเด็กๆ เวลาฉันเล่นรูเลตต์ ฉันจะขึ้นเงิน เช่น หากฉันแพ้ ฉันจะขึ้นเงินเป็นสองเท่า หากแพ้อีก จะเพิ่มเงินเป็นสามเท่า สมัยเด็กๆ ฉันทำได้ เพราะจิตใจยังมีความสดชื่น แต่ทว่าเมื่อฉันอายุมากขึ้น ฉันกลับทำไม่ได้แล้ว เพราะหากฉันขึ้นเงิน จะเกิดปรากฏการณ์พิสดาร

มันคือการเปลี่ยนค่าในจิตของฉันเอง ตัวของฉันจะตึงเครียด ด้วยเพราะจิตของฉันรู้เรื่องมากไป ทันใดนั้นเอง ฉันจะแพ้ เหมือนเวลาขึ้นเงิน มีอนุภาคหนึ่งถูกดีดออกไป และกระทบกับผลที่จะออกมา ลูกบอลจะเบี่ยงทิศทางทันที

การเปลี่ยนค่าของจิตนี้ คือ quantum ตัวมันเล็กน้อย แต่ไวมาก

และฉันก็ไม่อาจไปควบคุมมัน

ดังนั้น ในวัยชรา ฉันจึงเล่นด้วยค่าเงินคงที่ เสมอกันตลอด ไปอย่างเนิบๆ ช้าๆ แพ้ก็แพ้ ชนะก็ชนะ แปลกที่ว่า วิธีนี้กลับเป็นวิธีที่ดีที่สุด ตรงที่สุด และจริงที่สุดด้วย

Quantum มีผลต่อมนุษย์ ก็วินาทีนี้เอง