ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์แบบ

รัฐบาลมีความกังวลและใส่ใจเรื่องนี้อยู่ไม่น้อย มีโครงการที่จะจ้างงานผู้สูงอายุในวัยหลังเกษียณที่ยังทำงานได้ (60-69) ให้มีงานทำให้ได้ ตั้งเป้าไว้ 100,000 คน

และมีรายงานสามารถหางานให้ได้แล้ว 70,000 ราย ทั้งเต็มเวลาและบางเวลา

ผู้สูงอายุบางคนแม้ในวัย 70 ขึ้น ก็ยังสามารถทำงานได้ คุณภาพไม่น้อยกว่าเดิม แต่มักจะมีปัญหาเรื่องการเดินทาง เป็นประเด็นที่ทิ้งไว้ให้รัฐช่วยกันพิจารณาด้วย

การทำงาน ขอยืนยันว่า เป็นวิธีการชะลอความแก่ที่มีประสิทธิภาพสูง ทันทีที่ผู้สูงอายุถึงวัยเกษียณออกจากงานที่ทำ วิถีชีวิตเปลี่ยนโดยกะทันหัน คนที่ปรับตัวไม่ได้ ก็จะมีอาการฝ่อไปเลย

บางคนถึงตายก็มี

 

ผู้สูงอายุที่ออกจากราชการแล้ว หากยังไม่เข้าใจ ต้องเริ่มทำความเข้าใจกับโลกธรรม 8 คือ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข นั้น เป็นธรรมคู่ คือ มีลาภ ก็เสื่อมลาภ มียศก็เสื่อมยศ มีสรรเสริญ ก็มีนินทา มีสุขก็มีทุกข์ มันเป็นของคู่กัน เช่นนี้ ให้เราเข้าใจธรรมชาติของธรรมคู่ หรือทวิธรรม ว่ามันเป็นเช่นนี้แหละ

เวลาที่มีลาภ ก็อย่าหลงระเริง สุขพอประมาณ รู้จักแบ่งปัน กระจายรายได้ จะกลายเป็นรายได้ที่ยั่งยืน
เช่นเดียวกัน เมื่อได้ยศ ก็ให้รู้ว่ามันเป็นหัวโขนที่มีมาแล้วก็มีไป โดยเฉพาะหน้าที่การงานที่เกี่ยวข้องกับประชาชน ต้องรู้ฐานะที่ถูกต้องว่า เราเข้ามารับใช้ประชาชน ไม่ใช่ใช้อำนาจในตำแหน่งมาเรียกร้องความเคารพดังที่เป็นข่าว เรียกว่าขาดความตระหนักในฐานะและหน้าที่ที่แท้จริงของตน ต่อไปจะไม่มีคนคบค้าด้วย

เวลามีทุกข์ให้รู้ว่า มันไม่อยู่ตลอดไป เพราะทุกข์เป็นสภาพที่มันทนอยู่ไม่ได้ด้วยตัวของมันเอง เคยมีกรณีหญิงนางหนึ่งลูกชายตาย เข้ามาหาท่านธัมมนันทาร้องไห้ไม่เลิก ท่านไม่ว่าอะไร แต่วิธีแก้ของท่านก็คือ ให้นางร้องไห้ต่อไปไม่หยุด 3 ชั่วโมง ปรากฏว่า ประเดี๋ยวเดียวก็หยุดร้อง เพราะแม้การร้องไห้มันก็ขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่น

เวลามีสุขก็ไม่โลดแล่นจนเสียศูนย์

 

เรื่องความเข้าใจในโลกธรรม 8 นี้ สำคัญมากสำหรับผู้สูงอายุ เพราะท่านจะต้องประสบพบเจอเป็นรายวันทีเดียว การเข้าใจและก้าวข้ามความยึดติดในโลกธรรม 8 เป็นคุณแก่ชีวิตอย่างยิ่ง โดยเฉพาะผู้สูงอายุทุกระดับ ทุกฐานะ

ที่จ่าหัวเรื่องไว้ว่า “ชะลอความแก่” ไม่ได้หมายความว่า ให้ไปทำสาว เสริมคาง ดึงหน้า ฉีดแก้ม ฯลฯ
แต่หมายถึงความพยายามที่ผู้สูงอายุจะไม่เสื่อมเร็ว แบบลงเขาแบบดิ่งลง แต่ค่อยๆ เดินเป็นทางลาดยาวๆ ลงไป

พอแก่แล้ว ยังไงได้ตายแน่

ประเด็นอยู่ที่ว่า ตั้งแต่แก่ไปจนถึงตาย ทำอย่างไรที่ผู้สูงอายุจะประคองตนเองไปได้ โดยไม่เป็นภาระกับคนอื่น ประมาณว่า ขาของตัวเองก็ยังยกเองไม่ได้

เรื่องภาระทางการเงินนั้น ต้องวางแผนมาตั้งแต่ยังหนุ่มสาว หากประมาท ไม่มีการวางแผน ตอนนี้เราจะแก่แบบไม่มีใครต้องการจริงๆ

 

ภาวะทางกายผูกพันไปกับภาวะทางจิตใจ ซึ่งมาจากอารมณ์เป็นสำคัญ

ผู้สูงอายุ จะลัลล้า จนดึกจนดื่นไม่ได้แล้ว ต้องให้ความสำคัญกับการนอนที่หลับสนิท เพื่อให้สมองได้พักผ่อนเต็มที่ คนแก่ส่วนใหญ่จะมีภาวะสมองฝ่อมาด้วย จะฝ่อเร็วมากหากไม่ให้เขาได้พักเต็มที่ คนแก่จะตื่นเช้ารู้สึกสดชื่น โลกสดใส เมื่อได้นอนเต็มที่ อยากจะบอกว่า เป็นสูตรสำเร็จของทุกคนทีเดียว

ผู้เขียนเป็นคนหนึ่งที่ตระหนักถึงความสำคัญของการนอนอย่างมีคุณภาพ จะต้องเรียนรู้ที่จะขจัดสิ่งต่างๆ ที่จะเป็นอุปสรรคต่อการนอนออกไป ตั้งแต่ที่นอน และห้องนอนให้มีอุณหภูมิพอเหมาะกับความต้องการของร่างกาย เครื่องใช้ที่มีกระแสไฟฟ้า ตัวดี คือ โทรศัพท์มือถือ เวลาเราตายก็ไม่ได้ถือแล้วละ เอาไว้นอกห้องนอนเลยค่ะ กระแสไฟจากโทรศัพท์เป็นตัวรบกวนการพักผ่อนของสมองอย่างฉกรรจ์

ผู้สูงอายุต้องดูแลการขับถ่าย นอกจากดูแลคุณภาพอาหารที่กินเข้าไปแล้ว ต้องดูเส้นทางให้มันได้ระบายออกด้วย หลายคนพึ่งแต่ยาระบายจนลำไส้บาง ต้องมีการออกกำลังกายเพื่อให้ลำไส้ได้ทำงานตา

ธรรมชาติของมัน เรื่องออกกำลังกายเป็นเรื่องของการเอาชนะใจตนจริงๆ แต่เราก็มักจะพ่ายแพ้อย่างไม่เป็นท่า

โอ้ย ไม่ไหวแล้ว ฉันตายดีกว่า

ปรากฏว่า มันไม่ใช่จะตายง่ายๆ นะ ลำบากลูกหลานที่ดูแล ต้องลำบากไปหลายเด้งทีเดียว

 

ผู้เขียนเป็นคนแก่ที่โชคดีที่มีครูใส่ใจเข้ามาสอนโยคะอาทิตย์ละครั้ง และให้การบ้านที่เราแต่ละคนต้องใส่ใจทำทุกวันอย่างต่อเนื่อง ใช้เวลาอยู่กับโยคะอย่างน้อยวันละ 1 ชั่วโมง เป็นการออกกำลังกายที่เน้นสมาธิกำกับ กายกับจิตสัมพันธ์กัน ครูเน้นมาก ว่า 1 ท่า ไปกับ 1 ลมหายใจ กลายเป็นว่า ช่วงที่ทำโยคะ คือช่วงที่ทำสมาธิได้ดีที่สุดด้วย

หางานอดิเรกทำที่เราพึงพอใจ ตรงกับหลักอิทธิบาท 4 คือ ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา หากเราไม่มีความพอใจที่จะทำ วิริยะ ความเพียรพยายามก็ไม่เกิด

ผู้เขียนสนใจงานอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ช่วงนี้ก็เลยใช้เวลาว่างอยู่กับสานเสื่อด้วยถุงพลาสติกที่ใช้แล้ว บางทีก็เอาเส้นพลาสติกจากถุงพลาสติกนั่นแหละค่ะ มาถักโครเชต์เป็นกระเป๋า เป็นเครื่องใช้ต่างๆ

การใช้วัสดุรีไซเคิล มีผลสองทาง คือ กายได้ทำงานที่ตนพอใจ ผลของงานเป็นประโยชน์ นอกจากจะช่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมแล้ว ยังเป็นการทำตัวอย่างให้กับผู้อื่นที่สนใจไปในแนวทางเดียวกัน สร้างสังคมใหม่ เป็นสังคมของผู้ให้

และแบ่งปันซึ่งกันและกัน

 

ผู้สูงอายุบางท่านไม่มีปัญหาทางด้านเศรษฐกิจ แต่มีปัญหาทางจิตใจ ขาดคนดูแล ขาดสังคมของคนที่จะคุยกันรู้เรื่อง การหางานที่เราพอใจที่จะทำ อาจจะเป็นการแสวงหาสังคมเพื่อนใหม่ที่มีความสนใจไปในทางเดียวกัน

เรื่องที่อยู่อาศัยเป็นปัญหาใหญ่ของผู้สูงอายุ เมื่ออายุมากขึ้น การขึ้นบันไดเป็นอุปสรรคสำคัญ บางท่านที่ผู้เขียนรู้จัก มีการขยับขยายขายบ้านหลังใหญ่ แล้วออกไปซื้อคอนโดฯ ประเภทที่มีบริการคนทำความสะอาด ฯลฯ ด้วย

สำหรับผู้สูงอายุที่ไม่มีรายได้มาก รัฐอาจจะต้องพิจารณาเข้ามาดูแลตรงนี้

บั้นปลายของชีวิตที่มีหลายคนเป็นผู้สูงอายุที่ติดเตียง ผู้สูงอายุด้วยกันอาจจะหาเวลามาเยี่ยมเยียนบ้าง เพื่อให้ชีวิตดำรงต่อไปได้อย่างมีความหมาย และมีประสิทธิภาพตามข้อจำกัดของแต่ละคน

เคยเห็นคุณปู่ที่นอนติดเตียง แต่ใช้เวลาในการถักหมวกไว้ขาย ไว้แจก สร้างความสุขให้แก่ตนและคนรอบข้าง

ผู้สูงอายุต้องรู้จักดูแลใจของตนเอง ให้มีความพอเพียง เป็นสุขได้แม้มีข้อจำกัดทางกาย การเข้าใจธรรมะเสียตั้งแต่หนุ่มสาว จะประคองชีวิตยามแก่เฒ่าให้เป็นไปอย่างมีศักดิ์ศรี

เรามาแก่ด้วยกัน อย่างมีคุณภาพทั้งแก่ตนเองและสังคม เราต้องใช้ความแก่นี้มาเป็นผลิกวิกฤตให้เป็นโอกาส เรามาหาเรื่องดีๆ ทำด้วยกัน เพื่อให้สังคมเป็นสังคมที่มีคุณภาพ เราต้องไม่ลืมว่า สังคมไทย ตอนนี้เป็นสังคมผู้สูงอายุ การพัฒนาผู้สูงอายุ คือการพัฒนาสังคมไทย

เรามาเริ่มที่ตัวเราแต่ละคน ตั้งแต่วันนี้เลยทีเดียว

คราวหน้าจะหาโอกาสคุยเรื่อง ข้อดีของคนแก่ จะเรียกว่าผู้สูงอายุ เป็นคำเพราะๆ ก็ได้ แต่ก็แก่นั่นแหละ

 

สนใจการฝีมือที่ทำเพื่อชะลอความแก่ ติดต่อเข้ามาได้ (0-3425-8270) ยินดีแบ่งปัน ยินดีมีเพื่อน ยินดีให้
เรามาชะลอความแก่ด้วยกัน โดยการสร้างสังคมใหม่ เป็นสังคมของการให้ ให้โดยไม่มีความยึดมั่นในตนนั่นเอง

ตามคำสอนของพระพุทธองค์โดยแท้