ใน The Right Stuff นิยายของ Tom Wolf เริ่มในช่วงสงครามเย็น ขณะที่โลกกำลังตกใจที่โซเวียตรัสเซียส่งดาวเทียม Sputnik ขึ้นไปได้ก่อนสหรัฐ

และทำให้มีเสียงพูดกันว่าสาเหตุคือ “มันได้นักวิทยาศาสตร์เยอรมันที่เก่งกว่าของอเมริกัน”

หนึ่งในนั้นคือคนที่ชื่อ แวร์เนอร์ ฟอน บราวน์ ซึ่งต่อมาจะเป็นผู้ดูแลโครงการอะพอลโล ซึ่งพาชาวอเมริกันไปเหยียบดวงจันทร์ครั้งแรก

หลังสงครามโลกครั้งที่สอง ทุกคนก็อยากได้นักวิทยาศาสตร์เยอรมัน ว่ากันว่า สองมหาอำนาจต้องการสร้างโครงการอวกาศ โดยพัฒนาต่อจากจรวด V2 ของเยอรมนี และใช้คนที่เคยทำงานนั้น จึงพากันแย่งนักวิทยาศาสตร์เยอรมันที่ฝ่ายตนจับได้

ฟอน บราวน์ เป็นคนหนึ่งที่สหรัฐได้ตัวมาและจัดการเคลียร์ประวัติการรับใช้รัฐบาลนาซีให้จนหมด ต่อจากนั้นก็เอาไปสร้างจรวดแข่งกับโซเวียต

แต่ก่อนจะดังไปทั่วโลก ครั้งแรกที่เด็กไทยจำนวนหนึ่งได้ยินชื่อนี้คือปี พ.ศ.2506 จากการ์ตูนชุด “เสือบิน” ตอน “ความลับสุดยอด” (Top secret) และ “ราชการในแดนนรก” (Mission to the Lost Valley)

สองตอนนี้มีทั้งการต่อสู้ด้วยเครื่องบินและลีลาการหักเหลี่ยมแบบนิยายสายลับ

ส่วนการสับสนทางลำดับเวลานั้น ไม่มีปัญหา ดังที่กล่าวมาแล้ว ตัวละครจะมีบุคลิกที่คงที่ ไม่แก่ตามเวลา และสามารถเข้ารบไม่ว่าจะเป็นสงครามโลก สงครามเกาหลี หรือสงครามเวียดนาม

การเอาเรื่องของ ฟอน บราวน์ มารวมกับสถานการณ์ทางการเมืองของทิเบตจึงไม่แปลก เพราะนี่เป็นการเมืองที่ไร้ความสมจริง ซึ่งแสดงออกโดยไม่ระบุสัญชาติของผู้ร้าย

นอกจากนั้น ภาวะนี้ยังเกิดเพราะกฎหมายฝรั่งเศสซึ่งห้ามไม่ให้การ์ตูนระบุชื่อประเทศที่จะก่อให้เกิดปัญหาความสัมพันธ์ทางการทูต บางตอน ทั้งๆ ที่เรื่องเกิดขึ้นในเกาหลี ก็จะไม่เอ่ยชื่อประเทศดังกล่าว

ชื่อ ฟอน บราวน์ ถูกเปลี่ยนเป็น ฟอน บรานซ์ ผู้ที่สหรัฐได้พยายามหาตัวหลังจากที่ได้รับชัยชนะในสงครามโลกครั้งที่สอง แต่ไม่เจอ เพราะเขาถูกรัสเซียจับไว้ในเขตเยอรมนีตะวันออก ซึ่งถูกยึดครองโดยรัสเซีย

จากคุกนั้น เขาหนีข้ามภูเขาหลายลูกและทะเลทรายหลายแห่งลงมาถึงทิเบต แต่โชคร้าย ชาวทิเบตเชื่อว่าผลงานของเขาจะทำให้ระบสุริยะแปรปรวนและโลกถึงกาลอวสาน และจับเขาขังไว้ในหุบเขานั้นเอง

สามเกลอคือ บั๊ก แดนนี่, ซันนี่ และ ตัมป์เบลอร์ เข้าไปเกี่ยวข้องด้วยความบังเอิญ ทั้งสามบินไปแถวนั้นเพียงเพื่อจะขายเครื่องบินให้แก่รัฐบาลอินเดีย แต่ได้รับจดหมายลับจาก ฟอน บรานซ์ แถมยังบอกตำแหน่งที่ถูกจับไว้ด้วย

สามเกลอจึงต้องเข้าไปช่วยเขาออกมา (เพื่อเอามาสร้างจรวดให้อเมริกา)

 

ในช่วงนั้น ชื่อของ ฟอน บราวน์ และโครงการอวกาศของเขาดังแล้ว แต่ในปี 2502 ทิเบต เป็นข่าวใหญ่เมื่อเกิดการประท้วงครั้งใหญ่ที่กรุงลาซา ขณะที่กำลังขัดแย้งกับจีน เหตุการณ์นี้ทำให้คนจำนวนมากถูกกองทหารจีนปราบปรามและทะไลลามะต้องลี้ภัยไปอินเดีย

การที่ข่าวนี้ดังไปทั่วโลกนั้น เพราะทิเบตเป็นประเทศที่อยู่ในหุบเขา ตัดขาดตนเองจากโลกภายนอกมานานนับพันปี แม้ในตอนต้นศตวรรษที่ 20 ก็ยังปกครองด้วยพระและใช้ประเพณีโบราณ ทำให้ฝรั่งคิดว่าทิเบตเป็นเมืองแชงการี-ล่า ซึ่งมาจากนิยายเรื่อง The Lost Horizon และมีภาพลักษณ์เป็นดินแดนที่บริสุทธิ์ปราศจากมลพิษของสังคมสมัยใหม่ หรือสุขสงบเกินกว่าจะมีความขัดแย้งภายใน

นอกจากนั้น ทิเบตยังเลือกกษัตริย์ด้วยประเพณีโบราณ นั่นคือ ทะไลลามะ องค์ที่ 14 หรือองค์ปัจจุบัน ถูกค้นพบจากคนธรรมดาที่ “ชาติก่อน” เคยเป็นกษัตริย์ และถูกเชิญขึ้นครองราชย์เมื่ออายุเพียงสองสามขวบ เมื่อเทียบกับการสืบบัลลังก์ทางสายโลหิตในแถบอื่นของโลก

การใช้หลักว่ากษัตริย์ต้องกลับชาติมาเกิด ซึ่งจะเป็นใครหรืออายุเท่าไรก็ได้ จึงแปลกและเข้าใจได้ยากกว่า

 

ในตอนที่แล้ว บทความได้พูดถึงแนวคิด The Return of the King และ Orientalist ตัวอย่างของแนวคิดนี้คือ The Lost Horizon และถ้าสืบสาวไปก็จะพบอีกมากมาย เช่น The Lost World และ King Solomon’s Mines (สมบัติพระศุลี) ซึ่งเป็นที่นิยมและถูกเลียนแบบกันไปทั่วโลก

ที่เป็นของไทยก็ได้แก่ เพชรพระอุมา ของพนมเทียน

วรรณกรรมและสื่อบันเทิงมากมายได้รับอิทธิพลของแนวคิดนี้ ในยุคสงครามเย็น Lawrence of Arabia ซึ่งเป็นหนังเกี่ยวกับการผจญภัยของ T. E. Lawrence ในช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง และบทบาทของอังกฤษในการก่อตั้งกลุ่มประเทศอาหรับ กำกับฯ โดย เดวิด ลีน และนำแสดงโดย ปีเตอร์ โอทูล อีกตัวอย่างหนึ่งคือ Tarzan ตอน Three Challenges ทาร์ซานโดดร่มลงมาเมืองไทยและเข้ากอบกู้นครที่มีหน้าตาคล้ายสยามในหนังเรื่อง the King and I เรื่องนี้ค่อนข้างใกล้ตัวเพราะมาถ่ายทำในประเทศไทยและใช้ฉากแถวๆ เชียงใหม่นี่เอง

ในช่วงเดียวกัน วีรธรรมรายสัปดาห์ก็มีการ์ตูนที่สนับสนุนแนวคิดนี้อย่างเปิดเผย ใน “แฟลช กอร์ดอน” มีการเข้าไปช่วยกู้บัลลังก์ของกษัตริย์ในต่างดาวอยู่บ่อยๆ ส่วนชุดอื่นๆ ซึ่งเขียนโดยชาวยุโรป เช่น “ปอมกับเทดดี้” ตอนตรากษัตริย์ ซึ่งมาจากฝรั่งเศส พระเอกเป็นเด็กในคณะละครสัตว์

ผู้เดินทางไปแสดงที่อินเดียและช่วยเจ้าชายองค์น้อยในแคว้นหนึ่งยึดบัลลังก์คืนมา

สำหรับ “เสือบิน” สามเกลอจะเข้าไปในเวียดนาม (เสือบินกลับรัง) และมาเลย์เซีย (ประจำการในมาเลเซีย และเสือสมิงมลายู) เพื่อช่วยปราบขบถ

ใน “ความลับสุดยอด” นอกจากเข้าไปช่วยนักวิทยาศาสตร์ชาวเยอรมันแล้ว ยังต้องช่วยทะไลลามะในวัยเด็กออกมาจากเงื้อมมือของมหาอำนาจฝ่ายตรงข้ามด้วย