Ethel&Ernest

 

วันนี้เล่าทั้งเรื่องครับ เพื่อชักชวนให้ดูหนังการ์ตูนดีต่อใจเรื่องหนึ่ง

หนังเรื่องนี้เป็นหนังสวยงาม เป็นการ์ตูนอังกฤษวาดภาพด้วยมืออย่างดั้งเดิม (แต่ทำบนคอมพิวเตอร์) เล่าเรื่องชายหนุ่มหญิงสาวรักกันแต่งงานกัน มีบุตร บุตรโตขึ้นแล้วแต่งงาน ชายหนุ่มหญิงสาวแก่ไปตามวัยแล้วก็ตายจากกันไปในปีเดียวกัน เท่านี้เอง

ไม่มีคอนฟลิกต์ร้ายแรง ไม่มีดราม่าฟูมฟาย นั่งดูไปก็จะแปลกใจมากว่าเพราะอะไรทั้งตัวหนังสือการ์ตูน (กราฟิกโนเวล) และตัวหนังการ์ตูนถึงมีชื่อเสียงและเสียงชื่นชมมากมาย เมื่อนั่งดูแล้วต้องยอมรับว่าเป็นหนังที่ดูไปได้เรื่อยๆ ราบรื่น นุ่มนวล กลมกลืน สวยงาม และจบอย่างอิ่มใจ

เป็นไปได้ว่าเหมาะกับคนอังกฤษหรือคนที่พอจะเข้าใจวัฒนธรรมอังกฤษ เพราะอังกฤษมาก

เป็นหนังปี 2016 สร้างจากหนังสือกราฟิกโนเวลปี 1998 ของนักวาดการ์ตูนเรย์มอนด์ บริกก์ (Raymond Brigg 1934-) ซึ่งตอนที่เขียนนั้นอายุ 64 ปี วันนี้เขาอายุ 87 ปีแล้ว

หนังเปิดฉากที่เรย์มอนด์ในวัยชรากำลังชงชาในบ้านของตัวเอง เขาเดินงกๆ เงิ่นๆ มาที่โต๊ะทำงานซึ่งมีกระดานวาดเขียน แว่นขยาย จานสีและพู่กัน เขาอารัมภบทเล็กน้อยถึงงานที่เขากำลังทำ นั่นคือวาดการ์ตูนเล่าเรื่องราวของพ่อแม่ของเขา

แล้วการ์ตูนจึงเริ่มต้น เป็นปี 1928 ชายหนุ่มชื่อเออร์เนสต์ขี่จักรยานผ่านบ้านหลังหนึ่ง เขาโบกมือให้สาวใช้คนหนึ่งที่หน้าต่างแล้วผ่านไป

นับจากวันนั้นสาวใช้จะมาเช็ดหน้าต่างบานนั้นตรงเวลาเพื่อรอดูชายหนุ่มขี่จักรยาน แต่เจ้านายของเธอจะตะโกนเรียกหาเธออยู่ตลอดเวลา นั่นทำให้บางวันเธอต้องผละจากหน้าต่างไปก่อนเวลา

เออร์เนสต์คอตกเมื่อไม่เห็นเธอ

 

แล้ววันหนึ่งมีเสียงออดที่ประตู สาวใช้รีบไปเปิดประตู เธอชื่ออีเธล ที่แท้เป็นเออร์เนสต์ในชุดสุภาพอย่างหล่อ ให้เสียงโดยจิม บรอดเบนต์ ซึ่งดัดเสียงให้หนุ่มขึ้นก็ได้ (วันนี้เขาอายุ 72 ปี) ส่วนสาวน้อยให้เสียงโดยเบรนดา เบล็ธธีน (นักแสดงอังกฤษอายุ 75 ปีแล้ว) เขานำดอกไม้ช่องามมาให้เธอแล้วชวนไปดูหนัง

เออร์เนสต์และอีเธลไปดูหนัง ความรักงอกเงยอย่างเรียบง่ายและหวานชื่น

วันหนึ่งอีเธลลาออกจากงาน เจ้านายหญิงของเธอซึ่งดูท่าเหมือนเคยเป็นหญิงสูงศักดิ์ซักถามเธอด้วยความแปลกใจระคนไม่อยากจะเชื่อ

เป็นฉากเล็กๆ ที่แสดงให้เห็นตอนท้ายของศักดินา

 

สองหนุ่ม-สาวแต่งงาน เออร์เนสต์พาเธอไปหาบ้านใหม่ บ้านหลังใหญ่พอประมาณ เพื่อเตรียมรองรับสมาชิกใหม่ของครอบครัว เออร์เนสต์ทำงานเป็นคนส่งนม เขาบอกอีเธลว่าอย่าห่วงเลย อีก 25 ปีก็จ่ายหมด เป็นธรรมเนียมการซื้อบ้านในอังกฤษที่การผ่อนชำระจะถูกประเมินตั้งแต่แรกว่าผู้ผ่อนชำระจะทำได้อย่างแน่นอน

เวลาผ่านไปสองปี ไม่มีวี่แววว่าอีเธลจะตั้งครรภ์ เป็นความทุกข์ครั้งที่หนึ่งที่เราได้เห็น เธอร้องไห้ เขาปลอบใจ

แล้วอีเธลก็ตั้งครรภ์ เธอตั้งครรภ์เมื่ออายุ 37 ปี คลอดยาก เรย์มอนด์เกิดปี 1934 คุณหมอและผดุงครรภ์มาดูแลถึงบ้าน เธอและลูกชายปลอดภัย แต่คุณหมอกำชับชัดเจนว่าห้ามมีอีก

วิธีที่คุณหมอพูดกับเออร์เนสต์นั้นตรงไปตรงมา จริงจัง ไม่ไว้หน้า และไม่อ้อมค้อม

ชวนให้นึกถึงบุคลิกของคนอังกฤษส่วนใหญ่ที่พูดจาประมาณนี้ ไม่ถนอมน้ำใจ และบางครั้งเหมือนโหดร้าย แต่ที่จริงพวกเขาแค่ตรงไปตรงมา

 

ความกังวลเรื่องที่สองมากับฮิตเลอร์ นายกรัฐมนตรีเนวิล แชมเบอร์เลน เดินทางไปพบฮิตเลอร์ ดยุคออฟวินด์เซอร์ (คือเอ็ดเวิร์ดที่ 8 กษัตริย์อังกฤษที่สละราชสมบัติ) และนางวอลลิส ซิมป์สัน ก็ไปพบฮิตเลอร์ด้วย ตามด้วยฮิตเลอร์รุกรานโปแลนด์ อังกฤษยื่นคำขาดตามด้วยการประกาศสงคราม หนังเล่าเรื่องราวเหล่านี้ผ่านคำพูดของเออร์เนสต์ที่อ่านหนังสือพิมพ์ยามเช้า หรือฟังวิทยุยามเย็น

รัฐบาลอังกฤษสั่งอพยพเด็กๆ ออกจากลอนดอน เรย์มอนด์ก็ต้องไปด้วย ฉากที่สถานีรถไฟสั้นๆ พรรณนาฉากแม่จากลูกโดยมีพ่อคอยให้กำลังใจครบสมบูรณ์ ยอดเยี่ยมมาก

คนอังกฤษเตรียมตัวรับก๊าซพิษและการทิ้งระเบิด เออร์เนสต์กับอีเธลก็เช่นกัน ชวนดูหลุมหลบภัย “ในตัวบ้าน” ของคนทั้งสอง ตอนแรกก็อดแปลกใจมิได้ว่าจะไปป้องกันอะไรได้ แล้วคืนหนึ่งเครื่องบินเยอรมันทิ้งระเบิดลงบริเวณบ้าน เศษกระจกปลิวว่อน ถ้าพวกเขาไม่อยู่ในบังเกอร์กลางบ้านเป็นได้บาดเจ็บมากมายอย่างแน่นอน

การเมืองอังกฤษ เชอร์ชิล แนวรบด้านตะวันออก และวันยกพลขึ้นบก ผ่านเข้ามาในบ้านทางหนังสือพิมพ์หรือวิทยุ

หนังเล่าเรื่องชีวิตประจำวันต่อไป เออร์เนสต์เป็นผู้ชาย เป็นผู้นำ อ่านหนังสือพิมพ์ ฟังวิทยุ รู้รอบตัว อีเธลดูแลบ้านและการเรือน ว่างๆ ถักนิตติ้ง ดูแลลูกชายและทำหน้าที่หลักในการอบรมบ่มนิสัย วันหนึ่งตำรวจพาเรย์มอนด์กลับมาส่งบ้านพร้อมทั้งกำชับว่าดูแลดีๆ หน่อย หากทำอีกคือคุก หนังมิได้บอกรายละเอียดว่าเรื่องอะไร แค่เล่าว่าแม่มีหน้าที่ดุและสั่งสอนลูก แม่ร้องไห้ ลูกชายร้องไห้ แล้วพ่อก็กลับมาบ้านพอดี ยืนงงๆ

ครอบครัวคือความรัก การสั่งสอน และการให้อภัย สั้นและชัดเจน

เรย์มอนด์โตขึ้น เลือกเรียนสายศิลปะ อีเธลไม่เห็นด้วยและกังวล เรียนศิลปะแล้วจะทำมาหากินอะไร เออร์เนสต์ปลอบใจภรรยา

สามีจะมีไว้ทำไมถ้าไม่ทำหน้าที่ปลอบใจภรรยา

เวลาผ่านไป เรย์มอนด์เป็นหนุ่มอาร์ต ไว้ผมยาว ตามด้วยไว้หนวด ขี่เวสป้าหอบเครื่องมือศิลปะไปเรียน มีสาวแต่งตัวน่าปวดหัวมาติดพัน เรย์มอนด์ขัดแย้งพ่อ-แม่บ่อยครั้งขึ้น หนังมิได้บอกละเอียดว่าเรื่องอะไร แต่พอเข้าใจได้ว่ารำคาญพ่อ-แม่

ซึ่งก็พอเดาได้ว่าพ่อ-แม่เริ่มจู้จี้ เวลานั้นทุกคนต้องกลายร่างเป็นผู้ใหญ่ให้จงได้ มีใครบ้างที่ไม่ขัดแย้งกับพ่อ-แม่เลย

เรย์มอนด์เรียนจบ ไปสงครามเกาหลี กลับมาแต่งงาน ตอนนี้เขาเป็นผู้ใหญ่แล้ว เออร์เนสต์หัวเริ่มล้าน อีเธลเริ่มมีพุง ความสัมพันธ์ระหว่างเรย์มอนด์กับพ่อ-แม่ยังไม่ราบรื่นนัก เขาหงุดหงิดและอารมณ์เสียทุกครั้งที่กลับมากินข้าวบ้านกับพ่อ-แม่ แล้ววันหนึ่งจึงพาผู้หญิงมาหา ภรรยาของเรย์มอนด์เป็นคนเรียบร้อย เงียบสนิท ไม่เคยพูดอะไรให้คนดูได้ยินเลย และไม่ยิ้ม

วันหนึ่งเรย์มอนด์ก็บอกกับแม่ว่าภรรยาของเขาป่วยด้วยโรคจิตเภท (schizophrenia) เขาร้องไห้ แม่ปลอบใจ หลังการแต่งงานใดๆ โลกก็เข้าสู่ความเป็นจริง

หนังดำเนินไปเรื่อยๆ มีทีวี เหยียบดวงจันทร์ เศรษฐกิจตกต่ำครั้งใหญ่ในอังกฤษ ผ่านเรื่องเล็กๆ น้อยๆ แต่ละเรื่องของครอบครัวทั่วๆ ไปอย่างเร็ว อีเธลแก่แล้วเป็นอัลไซเมอร์ เธอจำเออร์เนสต์ไม่ได้ เออร์เนสต์ร้องไห้ ไม่นานเธอก็จากไป

เออร์เนสต์อยู่บ้านคนเดียวเหงาๆ ทำนั่นนี่ไปเรื่อยๆ แบบคนแก่ แล้ววันหนึ่งเขาเจ็บหน้าอกขณะลุกขึ้นยืน ล้มลง แล้วก็จากไป เขาจากไปในปีเดียวกับภรรยาคือ ปี 1971

จบ

 

หลายท่านคงงงเหมือนผมงงว่าหนังอะไรกันนี่

แต่อย่างที่บอกครับ หนังเรียบง่ายและสวยงามเสียจนดูสนุก ดีต่อใจ

เอาไว้ใช้สอนเรื่องพัฒนาการบุคลิกภาพของมนุษย์ก็ได้