ใส่บ่าแบกหาม/พรพิมล ลิ่มเจริญ

Parasite

 

เธอจ๊ะ

Parasite หรือปรสิต หมายถึง สิ่งที่ไปอาศัยสิ่งอื่นอยู่ อย่างเห็ด รา พยาธิ เป็นต้น

ตอนแรกฉันเข้าใจผิดไปเอง คิดว่าปรสิตถอดมาจาก แพ ระ ไซต์ แล้วมาปรับสำเนียงให้เข้ากับสำเนียงไทยๆ แบบ แอพ-เพิ่ล เราก็เรียกว่า แอป-เปิ้น แต่แล้วก็หาเป็นเช่นนั้นไม่ ต่างคนต่างมา แต่ความหมายเหมือนกัน

ภาษาละตินมี parasitus ที่รับมาจากภาษากรีกที่มี parasitos

para หมายถึง alongside และ sitos หมายถึง food รวมกันได้ว่า สิ่งที่ไปหากินกับสิ่งที่ไปอาศัยอยู่

ส่วน ปร แปลว่า อื่นๆ หรืออีกอันหนึ่ง สิต มาจาก สิ+ต คือ ปัจจัยที่อาศัย รวมกันได้ว่า สิ่งที่ไปอาศัยอยู่กับอีกสิ่งหนึ่ง

Parasite ในหนังนี้ใช้เป็น metaphor หรือเป็นอุปมา ชีวิตของสองครอบครัว ครอบครัวหนึ่งรวยมาก และอีกครอบครัวหนึ่งจนมาก คนดูไปคิดเอาว่าใครที่อาศัยเกาะใคร หรือต่างต้องเกาะกันและกัน

Bong Joon-ho จำชื่อเขาไว้ เขาเป็นผู้กำกับฯ เป็นต้นคิดเขียนเรื่อง และร่วมเขียนบท นำพาหนังให้ไปได้รางวัลปาล์มทองคำที่เทศกาลหนังเมืองคานส์ แบบกรรมการลงมติเป็นเอกฉันท์

อีกทั้งยังได้รับเลือกให้อยู่เป็น 1 ใน 10 รายชื่อภาพยนตร์ต่างประเทศเพื่อนำไปคัดเลือกเข้าชิงรางวัลออสการ์ ยังเป็น shortlisted อยู่ไง

ลำดับต่อไป ต้องให้สมาชิกชาวออสการ์โหวตก่อน ถึงจะได้เป็น nominated ซึ่งก็จะมี 5 เรื่อง แล้วลำดับสุดท้ายโหวตอีกทีถึงจะกลายเป็นผู้ชนะ

ปีนี้เขาเปลี่ยนชื่อสาขา จาก Best Foreign Language Film เรียกใหม่กลายเป็น Best International Feature Film เพราะเขาเห็นว่าคำว่า foreign นั้นมันฟังเชยๆ ไปเสียแล้ว

ดีใจกับเขาที่ทำหนังดีมากๆ ออกมาสู่สายตาชาวโลก และดีใจด้านรายได้ด้วย ลงทุนไปประมาณ 11 ล้านเหรียญอเมริกัน รายได้ตอนนี้เกิน 120 ล้านเหรียญแล้ว

ฉันดีใจเป็นพิเศษเพราะเขาเป็นหนังจากเอเชีย ทวีปเดียวกับเรา

 

เรื่องก็เริ่มที่ครอบครัวคนจน มีพ่อ แม่ ลูกชาย และลูกสาว ครอบครัวนี้อาศัยอยู่ห้องใต้ดินเล็กๆ แคบๆ แต่เป็น semi-basement แบบกึ่งๆ คือมีส่วนบนกำแพงด้านหนึ่งเป็นช่องหน้าต่างกระจกโผล่พ้นถนนขึ้นมา

มันก็มีข้อดีตรงที่ว่าได้รับแสงสว่างธรรมชาติ

แต่ข้อแย่ๆ ตามมาอีกเพียบ อย่างเช่น ส้วมเป็นส่วนที่สูงที่สุดของห้อง ต้องขึ้นบันไดไป 4-5 ขั้นถึงจะได้นั่งส้วม นั่นก็คือห้องอยู่ต่ำกว่าบ่อพักน้ำเสียเสียอีก, เวลาฝนตกหนักๆ น้ำจากถนนจะไหลลงมาท่วมห้องได้

ในทุกๆ ยามห้องจะอับและชื้นก็จะมีราเกาะ, แมลงสาบ ยุง แมลงวัน หลายต่อหลายแมลงวิ่งกันว่อน บินกันให้วุ่น ฯลฯ

ในหนังเขาสร้างบ้านให้เป็นฉากถ่ายทำ ซึ่งมันดูเหมือนจริงมาก แต่ในข่าวกล่าวว่าชีวิตจริงเลวร้ายกว่านั้นมาก ช่องว่างที่เรียกว่าหน้าต่าง ที่แสงลอดจากถนนเข้ามาในห้องได้นั้นมันแคบ แบบที่ทำให้ผู้อยู่อาศัยแยกไม่ออกเลยว่าตอนไหนกลางคืน ตอนไหนกลางวัน มันแย่ขนาดนั้นเลย

สมาชิกครอบครัว Kims ทั้ง 4 ก็ไม่ใช่คนขี้เกียจ ร่วมมือร่วมใจทำงานหาเงินมาจุนเจือครอบครัว ให้อยู่กันต่อไปให้ได้ ประหยัดอดออมกันสุดชีวิต

No more free Wi-Fi.

The lady upstairs put a password on.

ไม่มีวายฟายฟรีใช้แล้ว

ผู้หญิงชั้นบนใส่รหัสซะแล้ว

ลูกชายร้องโวยวาย พ่อต้องรีบหาทางแก้ปัญหาให้ ทำงานรับจ้างการติดต่อสื่อสารเป็นเรื่องสำคัญ

พ่อเป็นผู้นำครอบครัว และเป็นผู้วางแผนเสมอ

For Wi-Fi, held it high.

Stick it in every corner and so on.

จะเอาวายฟายต้องชูสูงๆ

ยื่นไปตามมุมๆ สิ

ตลกดี ลูกสาวลูกชายยื่นโทรศัพท์ไปในอากาศกันใหญ่ สุดท้ายเลยต้องปีนไปไถมือถือกันในส้วม

ทุกบ่อยๆ ทางการจะส่งคนมารถถนนไล่แมลงต่างๆ รักษาความสะอาด ลูกชายเห็นควันโขมงมาแต่ไกล ทำท่าจะไปปิดหน้าต่าง แต่พ่อห้ามไว้

Leave it open.

We’ll get free extermination.

Kill the stink bugs.

เปิดไว้เถอะ

ได้กำจัดแมลงฟรี

ฆ่าแมลงสาบบ้างก็ดี

วันหนึ่ง เพื่อนที่มหาวิทยาลัยของลูกชายมาหาที่บ้าน เอาก้อนหินมาให้ scholar’s rock หินนักปราชญ์ บอกว่าปู่ฝากมา

But this stone here is said to

bring material wealth to families…

เขาว่ากันว่าหินก้อนนี้

จะนำความมั่งคั่งมาสู่ครอบครัว

เพื่อนโอนงานสอนพิเศษวิชาภาษาอังกฤษให้ลูกคนรวยให้ด้วย หรือนี่คือจุดเริ่มต้นสู่ความมั่งคั่งที่ว่า?

พี่ชายให้น้องทำเอกสารประกาศนียบัตรปลอม

I don’t think of this as forgery or crime.

I’ll go this university next year.

I just printed out the document a bit early.

ฉันไม่คิดว่าปลอมแปลงหรืออาชญากรรม

ปีหน้าก็จะไปเรียนมหาวิทยาลัยนี้

แต่พิมพ์เอกสารออกมาใช้งานก่อน

มุขนี้เฉียบคมและขำมาก

 

เมื่อพี่ชายได้งานสอนพิเศษให้ลูกสาวของบ้านคนรวยได้ ทางบ้านก็ช่วยกันวางแผน ให้น้องสาวได้เข้าไปสอนศิลปะลูกชายของบ้านคนรวยด้วยกัน และหาความให้คนรถและแม่บ้านโดนไล่ออก เพื่อให้พ่อได้ไปเป็นคนรถ และแม่ได้ไปเป็นแม่บ้านแทน ครอบครัวสุขสันต์มีงานทำกันถ้วนหน้า ครอบครัวคนขยันจอมวางแผน

ส่วนบ้านคนรวยนั้น ก็จะมีคุณผู้ชายเป็นนักธุรกิจ คุณผู้หญิงเป็นคุณนายดูแลบ้าน คุณผู้หญิงทำงานบ้านไม่เป็น ทำความสะอาดไม่เป็น ทำอาหารไม่ได้ ไม่ต้องพูดถึงติวหนังสือให้ลูก ลูกสาวกำลังจะเข้ามหาวิทยาลัย ลูกชายเรียนชั้นประถมต้น ดังนั้น แม่บ้าน คนรถ ติวเตอร์ส่วนตัวของลูกๆ จำเป็นต่อชีวิตนาง

Rich people are naive.

No resentments.

No creases on them.

It all gets ironed out.

Money is an iron.

คนรวยๆ นี่ใสซื่อ

ไม่มีขุ่นเคืองใจ ไม่มีรอยพับยับย่นบนตัว

ทุกอย่างรีดเรียบตึง

เงินเป็นเตารีดให้

และเมื่อ “เกิดเรื่อง” เหตุการณ์พลิกผัน ที่วางแผนไว้หมดสิ้นกันตั้งแต่วันนั้นเลย

 

ฉันชอบบทหนังเรื่องนี้ที่เขาสร้างกลิ่นได้ เขาจะมีสถานการณ์ค่อยๆ ปูมาให้เราสะสมบรรยากาศจากฉากนั้นฉากนี้ไว้ในความรู้สึก เมื่อเขาพูดถึงกลิ่นคนจน เราจะเข้าใจมัน ได้กลิ่นมันในใจได้ในทันที

Like an old radish?

You know when you boil a rag?

เหมือนกลิ่นหัวไชเท้าเก่าเก็บมั้ย

กลิ่นแบบเวลาต้มผ้าขี้ริ้ว

กลิ่นกายเรา ประกอบขึ้นจากกลิ่นที่พักอับชื้น ไปรวมกับที่ที่มาพร้อมกับควันรมไล่มดแมลง รวมกลิ่นถนนที่คนมาฉี่ใส่ กลิ่นเสื้อผ้า สบู่ ผงซักฟอกที่ใช้ ฯลฯ ขำตอนลูกชายคนเล็กพูดดังๆ ว่าคนทั้งสี่คนกลิ่นเหมือนกัน แต่พ่อ-แม่ไม่ได้ใส่ใจคิด เลยไม่ทันระแวง

ชอบที่เขาสะท้อนเรื่องชนชั้น มันช่างสะเทือนขวัญสั่นประสาทคนจนอย่างฉันเป็นพิเศษ เธอว่าไหม เรามันคนจนแต่เราไม่ใช่คนขี้เกียจ แล้วชีวิตดีมีคุณภาพ มันแค่ขยันเท่านั้นก็จะมีได้แล้วจริงๆ เหรอ?

คนรวยชอบบอกให้ขยัน ฉันว่ามันก็เพ้อเจ้อ จะให้ไปขยันที่ไหนกันหรือ

โลกนี้มีการเลย์ออฟ โลกนี้มีการปิดกิจการ โลกนี้มีการไม่รับคนเพิ่ม โลกนี้ไม่มีบำเหน็จบำนาญอะไรกับใครเขา และโลกนี้มีคำว่า ในน้ำมีปลาในนามีข้าว แต่ใครจะกล้าไปจับปลาสุ่มสี่สุ่มห้า นาไร่มันมีเจ้าของมีคนจองไปหมดแล้วสิ

ความจนยิ่งใกล้เข้ามายิ่งน่ากลัว

ฉันเอง