การ์ตูนที่รัก/นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

Long Way North

 

หนังร่วมทุนฝรั่งเศส-เดนมาร์ก ปี 2015 โดยผู้กำกับฯ R?mi Chay? สนุกเกินคาด ชนะรางวัลหลายเวที เพิ่งมีแผ่นบลูเรย์ออกมาเมื่อปี 2017

เป็นงานชิ้นแรกของผู้กำกับฯ ชื่อหนังในภาษาฝรั่งเศสว่า Tout en haut du monde “At the very top of the world”

เป็นหนังภาพวาดสองมิติบนแผ่นเซลแบบดั้งเดิม

มีจุดเด่นตรงที่ไม่ตัดเส้นและไม่ลงรายละเอียดมากจนเกินไป

เหมือนภาพร่างที่พิถีพิถันกับขนาด รูปทรง มิติ ความชัดลึก และการเล่นสีเสียมากกว่า

เข้ากันกับฉากหลังที่ส่วนใหญ่เป็นน้ำแข็ง

รวมทั้งตอนต้นเรื่องซึ่งฉากหลังเป็นเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กและท่าเรือ

ความยิ่งใหญ่ของฉากถูกลดทอนลงด้วยความเด็ดเดี่ยวของเด็กสาวหนึ่งคน

 

หนังเปิดเรื่องในศตวรรษที่ 19 เด็กผู้หญิงผมทองคนหนึ่ง เธอคือซาชา ยืนปะปนกับฝูงชนบนท่าเรือมองคุณตาโอโลคิน นักเดินเรือผู้ยิ่งใหญ่โบกมือลาบนเรือดาไวเพื่อเดินทางไปขั้วโลกเหนือ พวกเขาหายไป หนึ่งปีต่อมาพระเจ้าซาร์ประกาศให้รางวัลหนึ่งล้านรูเบิลแก่คนที่ตามหาเรือดาไวพบ

เวลาผ่านไป ซาชาอายุ 15 ปีแล้ว วันนี้จะมีงานเต้นรำเพื่อเปิดตัวเธอ เจ้าชายทอมสกี้จะมาร่วมงานด้วย เจ้าชายทอมสกี้ไม่พอใจการสำรวจขั้วโลกเหนือครั้งนี้เป็นทุนเดิมอยู่ก่อนแล้วเพราะพระเจ้าซาร์ลงทุนไปกับงานนี้มาก เขาตั้งใจจะไม่ให้ความสำคัญแก่ตระกูลนี้ตั้งแต่แรก

ซาชามีความผูกพันกับคุณตาเป็นพิเศษ เธอค้นพบกระดาษที่คุณตาจดบันทึกไว้ก่อนออกเรือและเชื่อว่าคุณตาไปขั้วโลกเหนือด้วยเส้นทางใหม่ที่ไม่มีใครเคยไปมาก่อน นั่นทำให้ทีมค้นหาหาเรือดาไวไม่พบ

ซาชาแจ้งเรื่องนี้แก่เจ้าชายทอมสกี้ระหว่างที่เต้นรำด้วยกันในงาน

เจ้าชายทำทีเป็นไม่พอใจออกนอกหน้าท่ามกลางความตกใจของแขกเหรื่อและพ่อแม่ของซาชา โดยเฉพาะอย่างยิ่งท่านพ่อที่กำลังหมายปองตำแหน่งเอกอัครราชทูตในโรม

เจ้าชายทอมสกี้สะบัดหน้าออกจากงานก่อนเวลา แขกเหรื่อในวงสังคมชั้นสูงเดินออกจากงานตาม ทำให้ซาชาถูกตำหนิจากพ่ออย่างหนัก

เธอคว้ากระดาษใบนั้นและตุ้มหูมีราคาคู่หนึ่งแล้วหนีออกจากบ้าน

 

ซาชามาถึงท่าเรือ ได้พบกัปตันลาร์สันและเรือนอร์จ เธอให้ตุ้มหูของเธอไปแลกกับนัดหมายออกเรือในวันรุ่งขึ้น แต่เรือหายไปโดยไม่มีเธอ

ที่แท้ลาร์สันเป็นเพียงน้องชายของกัปตันตัวจริงคือกัปตันลุนด์ซึ่งสั่งเรือให้ออกก่อนเวลา พวกเขามีภารกิจตามหาเรือดาไวเพื่อหวังเงินหนึ่งล้านรูเบิลเช่นกัน

บัดนี้ซาชา สาวน้อยสูงศักดิ์ถูกทิ้งไว้ในผับที่ท่าเรือ เธอต้องทำงานแลกที่อยู่และอาหารเพื่อรอเวลาหนึ่งเดือนกว่ากัปตันลุนด์จะกลับมา

ฉากนี้ดี เริ่มจากเด็กสาวที่ลุกไม่ขึ้นในตอนเช้ามืด ถูกหญิงเจ้าของร้านปลุกทุกวัน จากที่ทำงานไม่เป็นเอาเลย ไม่ว่าจะเป็นการเสิร์ฟอาหาร เสิร์ฟเหล้า หรือล้างจาน ถูร้าน เธอค่อยๆ ทำทีละอย่างด้วยความยากลำบากจนกระทั่งเริ่มต้นทำอาหารเอง และกลายเป็นฝ่ายปลุกหญิงเจ้าของร้านในที่สุด หนังใช้ภาพและดนตรีเล่าเรื่องอย่างเป็นจังหวะจะโคนให้เราหลงเชื่อตามโดยง่ายว่าเธอทำได้

กว่าหนังจะจบก็ค่อยรู้สึกตัวว่าจะมีวัยรุ่นบ้านคนรวยกี่คนที่ทำงานชั้นต่ำเช่นนี้ได้จนกระทั่งประสบผลสำเร็จ

เธอทำได้ย่อมไม่ธรรมดา

 

แล้ววันหนึ่งกัปตันลุนด์ ลาร์สันและบรรดาลูกเรือก็กลับมา การค้นหาเรือดาไวคว้าน้ำเหลวเช่นเดิม ซาชาปรากฏตัวพร้อมกระดาษของคุณตา เจรจากัปตันลุนด์ให้ไปเส้นทางใหม่และเธอขอติดตามไปด้วย

กัปตันลุนด์ไม่อนุญาตให้ผู้หญิงขึ้นเรือในทีแรก แต่พอรู้ว่าลาร์สันน้องชายเอาตุ้มหูของเด็กสาวสูงศักดิ์ตรงหน้าไปใช้เสียแล้วจึงจำยอม

ซาชาบอกลาหญิงเจ้าของผับด้วยความสำนึกในบุญคุณและน้ำใจ บัดนี้เธอจะไปทำงานบนเรือต่อ ด้วยความมุ่งมั่นที่จะหาคุณตาและเรือของคุณตาให้พบ

หากการทำงานในร้านอาหารว่าไม่น่าเชื่อแล้ว การทำงานบนเรือร่วมกับผู้ชายร่างใหญ่ไร้การศึกษาจำนวนมากยิ่งไม่น่าจะเป็นไปได้

แต่การ์ตูนเล่าเรื่องได้สนุกสนานจนลืมความเป็นไปได้อีกเช่นกัน

เป็นเช่นเดียวกับหนังผจญภัยสุดขอบฟ้าในอดีต นั่นคือเตรียมตัวรับความน่าเบื่อของการเดินทางแสนไกลและหนังที่ยาวแสนยาวด้วยความไม่สนุก ก่อนที่โลกภาพยนตร์จะเปลี่ยนไปเป็นขุมทรัพย์สุดขอบฟ้าของอินเดียน่า โจนส์

จากปีนั้นหนังผจญภัยไปในที่ไกลแสนไกลกลายเป็นหนังนอนสต๊อปแอ๊กชั่นไม่มีวันหยุดจนกว่าหนังจบจึงจะหายใจทั่วท้อง

แต่ผู้กำกับฯ และซาชาพาเรากลับไปเดินทางแบบเดิม ด้วยความเนิบช้าและทิวทัศน์งดงามของขั้วโลกเหนือ ด้วยภาพวาดเรียบง่ายและแบนราบ

หนังเน้นที่ซาชาและปฏิสัมพันธ์ของเธอกับคนรอบข้างคือกัปตัน น้องชายกัปตัน เด็กชายคนหนึ่งบนเรือ หมาขั้วโลกตัวหนึ่ง และลูกเรือที่ต้อนรับเธอดีในช่วงแรกก่อนที่จะเริ่มเป็นปฏิปักษ์ต่อเธอเมื่อการเดินทางออกนอกเส้นทางนำมาซึ่งอาหารที่ขาดแคลน ภูมิอากาศที่เลวร้าย และการบาดเจ็บสาหัสของกัปตันลุนด์ในขณะที่ลาร์สันยังไม่มีความเป็นผู้นำมากพอ

ความเรียบง่ายของภาพวาดทั้งตัวละครและฉากหลังมาจากงบประมาณที่ต่ำ ด้วยทุนสร้าง 6.4 ล้านยูโรทำให้งานสร้างภาพมีจำกัด

มากไปกว่านี้คืองานสร้างเรื่องมีจำกัดด้วย แทนที่หนังผจญภัยจะกลายเป็นหนังแอ๊กชั่นเคลื่อนไหวด้วยความเร็วสูงอย่างน่ามหัศจรรย์เหมือนดิสนีย์หรือพิกซาร์ หนังกลับใช้การแสดงออกทางอารมณ์ สีหน้า และความเงียบเสียมากกว่า

ซึ่งก็เป็นลายเซ็นของหนังยุโรปเป็นส่วนใหญ่อยู่แล้ว

 

ตัวผู้กำกับฯ เองให้สัมภาษณ์ว่าแทนที่จะเสียงบประมาณไปกับการลงรายละเอียดของเส้นผมของซาชาหรือความพลิ้วไหวในสายลม

ศิลปินขับเน้นความแตกต่างระหว่างสีผมของเธอและฉากหลังหนาวเหน็บ รวมทั้งจังหวะของสายลมก็เพียงพอ

เขาบอกต่อไปด้วยว่าเขาเองเป็นนักสังคมนิยม งานสร้างของเขาจ่ายค่าแรงแก่ทีมงานเต็มจำนวนเพราะเชื่อว่าเขาจะได้คุณภาพของงานที่ดีกว่า

และเพราะเขาเคยเป็นผู้ช่วยผู้กำกับในงานอย่าง The Secret of the Kells มาก่อน วันนี้เขาจึงรู้ดีว่าผู้ช่วยกัปตันควรเป็นอย่างไรและนั่นคือสิ่งที่เขามอบให้ลาร์สัน นอกเหนือจากที่เขามอบให้แก่ลูกทีม ทั้งลูกทีมของกัปตันลาร์สันและลูกทีมอะนิเมเตอร์ของเขาเอง

เพราะหนังการ์ตูนคือชีวิต