แท็ก: on history
เตาบ้านบางปูน แหล่งผลิตภาชนะดินเผา ของอโยธยาศรีรามเทพนคร
แหล่งเตาเผาบ้านบางปูน เป็นแหล่งผลิตภาชนะดินเผาขนาดใหญ่ โดยพบร่องรอยของเตาเผา และชิ้นส่วนภาชนะเรียงรายไปตามริมฝั่งแม่น้ำสุพรรณบุรี (คือ แม่น้ำท่าจีน) ย...
ปราสาทธม ที่เกาะแกร์ ปราสาทที่ใช้ประดิษฐาน ‘เทวราช’ นอกเมืองพระนคร
เกาะแกร์ เป็นเมืองโบราณ ที่ตั้งอยู่กลางป่าดงระหว่างเทือกเขาพนมดงเร็ก (คำนี้ออกเสียงตามสำเนียงเขมร แปลว่า เขาไม้คาน ส่วนไทยในปัจจุบันเรียก พนมดงรัก) กั...
รัชกาลที่ 3 สร้างชมพูทวีป และศูนย์กลางจักรวาลจำลอง ที่วัดสุทัศน์
วัดสุทัศนเทพวรารามวรมหาวิหาร หรือที่มักจะเรียกกันสั้นๆ ว่า วักสุทัศน์ นั้น มีประวัติการสร้างเล่าเอาไว้ว่า เมื่อปี พ.ศ. 2350 รัชกาลที่ 1 ทรงมีพระราชดำร...
ชื่อเรียกวันต่างๆ ในรอบสัปดาห์ของไทย ทำไมจึงผูกโยงอยู่กับชื่อของดวงดาว
นักปราชญ์ผู้ล่วงลับอย่าง อ.สมบัติ พลายน้อย เจ้าของนามปากกา "ส. พลายน้อย" เคยอธิบายไว้ในบทความ "ชื่อ 'วัน-เดือน' ของไทย" ในนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับประจ...
นางกวัก มาจากไหน?
นางกวัก เป็นหนึ่งในเครื่องรางของขลังยอดนิยมของชาวไทย (และรวมไปถึง "มูเตลูชน" ชาติพันธุ์อื่นๆ ทุกเผ่าพันธุ์) โดยเชื่อกันว่า นางในปรัมปรานิยายนี้จะสามาร...
แก้ไขความเข้าใจเรื่องระบบขวัญ ‘หิง’ คือ เงาของขวัญ ไม่ใช่ตัวตน หรือร่างกาย
ในข้อเขียนที่ชื่อ "ขวัญ มิ่ง หิง แนน และแถน คืออะไร? (จบ)" ของผม ซึ่งตีพิมพ์ในคอลัมน์ On History มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับประจำวันที่ 6-12 ธันวาคม 2567 (ซึ...
ความนิยมในเครื่องเพศชายขนาดกะทัดรัดของชนชาวกรีกโบราณ
ในสังคมกรีกโบราณ การที่ชายคนใดจะมีอะไรที่เรียกว่า "องคชาต" ขนาดบิ๊กเบิ้มเป็นของตนเองนั้น เป็นเรื่องที่ไม่ดีนะครับ
เพราะในวัฒนธรรมกรีกเห็นว่า การที่...
ล่าศีรษะมนุษย์ พิธีกรรมเพื่อความอุดมสมบูรณ์ของ ‘ว้าฮ้าย’
"ว้า" นั้นเป็นชนกลุ่มหนึ่ง ซึ่งคนไทยในภาคกลางเรียกว่า "ละว้า" ส่วนคนภาคเหนือเรียกว่า "ลัวะ" เฉพาะในเขตพื้นที่ จ.นครราชสีมา, จ.ชัยภูมิ และ จ.เพชรบูรณ์ ...
ขวัญ มิ่ง หิง แนน และแถน คืออะไร? (จบ)
นอกเหนือจาก "แถน" "ขวัญ" และ "มิ่ง" แล้ว ยังมีหน่วยทางนามธรรมที่สำคัญใน "ระบบความเชื่อเรื่องขวัญ" อย่างน้อยอีก 2 อย่าง ซึ่งก็คือ "หิง" กับ "แนน"
ผู...
ขวัญ มิ่ง หิง แนน และแถน คืออะไร? (1)
คําว่า "เทียน" ในสำเนียงจีนกลางซึ่งแปลว่า "สวรรค์" หรือ "ฟ้า" นั้น ตรงกับคำว่า "แถน" ในภาษาไทย แถมยังมีร่องรอยอีกด้วยว่า ในกลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษาตร...
กระจกวิเศษของแม่มดใจร้าย กับ ‘หลากวิธีในการมอง’ สารคดีสุดคลาสสิคแห่งยุค 1970’s
Ways of Seeing เป็นชื่อหนังสือประวัติศาสตร์ศิลปะเล่มสุดแสนจะคลาสสิคของ จอห์น เบอร์เกอร์ (John Berger, พ.ศ.2469-2560) จิตรกร นักวิจารณ์ศิลปะ และกวีชาวล...
ท้าวศรีจุฬาลักษณ์ ไม่ใช่ผู้ประดิษฐ์ประเพณีลอยกระทง แต่เป็นตำแหน่งหนึ่งในพระสนมเอก 4 ท้าว
เป็นความเชื่อต่อๆ กันในหมู่คนบ้านนี้ เมืองนี้มานานแสนนานแล้วว่า "นางนพมาศ" เป็นผู้ประดิษฐ์นวัตกรรมที่ใช้สำหรับลอยทุกข์โศก และโรคภัยให้ไปกับน้ำ ควบไปกั...