แม่นาคพระโขนง "เรื่องแต่ง" ผีผู้หญิง ผู้พิทักษ์ครอบครัว   แม่นาคพระโขนงไม่เป็นเรื่องจริง แต่เป็นความทรงจำจากคำบอกเล่าเก่าแก่ตั้งแต่เมื่อ...

ขอแสดงความนับถือ   แม้บรรยากาศปัจจุบัน ไม่เอื้อให้พูดเรื่องความรัก นัก กระนั้น การเติมน้ำตาลให้ชีวิต ก็น่าจะทำให้กระชุ่มกระชวยขึ้น เช่น ล...

ภาษาและวรรณกรรม ไทย-จีน 2,500 ปีมาแล้ว ภาษาและวรรณกรรมไทย-จีน แลกเปลี่ยนเรียนรู้สู่กันและกัน 2,500 ปีมาแล้ว ตั้งแต่ยังไม่เรียกตนเองว่า "ไทย" หรือ "ค...

'เจ้าพ่อ' กับ 'ลูกน้อง' การปกครองสมัยเริ่มแรก หัวหน้าเผ่าพันธุ์พื้นเมืองในอุษาคเนย์ (ซึ่งมีไทยอยู่ด้วย) ภายหลังเลือกรับวัฒนธรรมอินเดียจึงได้รับยกย่อ...

สุจิตต์ วงษ์เทศ 'ราชา' มาจาก 'หัวหน้าเผ่า' อุษาคเนย์หลายพันปีมาแล้ว   "ราชา", "กษัตริย์" ในภูมิภาคอุษาคเนย์ มีต้นตอรากเหง้าแยกเป็นภาษาและบุคคล ด...

ทำขวัญข้าวเซ่นผีฟ้าผีแถน ยก 'แม่ข้าว' เป็น 'แม่โพสพ' ทําขวัญข้าวเป็นประเพณีพิธีกรรมเพื่อแม่ข้าวในศาสนาผีพื้นเมืองดั้งเดิม ซึ่งมีขึ้นช่วงหลังเกี่ยวข้...

นวดข้าวกลางลาน ข้าวเปลือกกองพูน ทํานาเป็นงานรวมหมู่เพื่อสะสมอาหาร (ข้าว) เลี้ยงชุมชนตลอดปีในสังคมเทคโนโลยี (ไม่ก้าวหน้า) แบบดั้งเดิม จึงเป็นต้นตอ...

สุจิตต์ วงษ์เทศ ต้นข้าวในทุ่งนา ถูกฆ่าด้วยเคียวเกี่ยวข้าว   ช่วงเวลาเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคมของทุกปี ต้นข้าว "นาปี" ออกรวงเต็มท้องนา แต่ละรวงมีเมล...

วางบิล/เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์   ทอดน่องฯ ต่อเนื่อง 2561 ถึงต้น 2563 เจอะ 'โควิด-19 พอดี'   "เมื่อ - ทอดน่องท่องเที่ยว เข้าเขตเกาะสีชังฉบับก่อน ...

สุจิตต์ วงษ์เทศ บางปะอิน (อยุธยา) มาจาก 'บางพระอินทร์'   บางปะอินเป็นชื่อสมัยหลัง เรียกแทนชื่อเดิมว่า "บางขดาน" (หรือบางกระดาน) ชื่อบางปะอินน...

วางบิล/เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์ 'ทอดน่องท่องเที่ยว' ด้วยเหตุใดไม่ทราบแน่ แต่ผลย่อมเกิดแต่เหตุหนึ่งจากเหตุสองสามประการ เมื่อครั้งที่เรียนโรงเรียนวัด...

สุจิตต์ วงษ์เทศ ไล่น้ำลดท่วมข้าว ด้วยขบวนเรือ 'รัฐนาฏกรรม' "ไล่เรือ" พบรายการในกฎมณเฑียรบาลสมัยอยุธยาตอนต้น หมายถึงไล่น้ำให้ลดด้วยเรือ (เพื่อชาวน...