ฝนตกทางโซเมียตอนบนก่อนตอนล่าง ส่งผลให้ชาวบ้านทำนาและเกี่ยวข้าวทาง โซเมียตอนบนมีก่อนตอนล่าง ภาคเหนือของไทยอยู่โซเมียตอนบน ได้ฝนทำนาก่อนภาคกลางซึ่งอย...

สุจิตต์ วงษ์เทศ   เห่เรือของเจ้าฟ้ากุ้ง อารมณ์ความรู้สึกปัจเจกนิยม   "เห่เรือ" ที่พบในเพลงยาวเล่าเรื่องเมื่อครั้งเสียกรุงศรีอยุธยาฯ ควรหมายถึ...

สุจิตต์ วงษ์เทศ   เรื่องเล่าแพร่กระจาย ตามเส้นทางการค้าภายใน   ภาษาและวรรณกรรมจากโซเมียทางตอนใต้ของจีน แพร่กระจายหลายพันปีมาแล้วตามเส้นทางการ...

สุจิตต์ วงษ์เทศ   คำบอกเล่าเริ่มแรก ในดินแดนไทย   ภาษาและวรรณกรรมเริ่มแรกในดินแดนไทยราว 2,500 ปีมาแล้ว หรือราว พ.ศ.1 คือคําบอกเล่าหรือเรื่องเ...

สุจิตต์ วงษ์เทศ   วัฒนธรรมจีนหลายพันปี ในภาษาและวรรณกรรมไทยเริ่มแรก   ภาษาและวรรณกรรมไทยแบ่งกว้างๆ 2 ช่วง ได้แก่ ก่อนมีอักษรไทย และหลังมีอักษ...

ภาษาและวรรณกรรมไทยมีรากฐานเริ่มแรกหลายพันปีมาแล้ว จากสังคมวัฒนธรรมและเศรษฐกิจ-การเมืองบริเวณโซเมีย (Zomia) หลังจากนั้นมีการแลกเปลี่ยนกับภาษาและวัฒนธรร...

สุจิตต์ วงษ์เทศ   'คน' หลายพันปีในพิธีกรรม ไม่ใช่ 'ตุ้ม' จับปลาที่ผาแต้ม อุบลฯ   ภาพเขียนอายุราว 2,500 ปีมาแล้ว บนภูผา, เพิงผา, ผนังหิน เป็นห...

สุจิตต์ วงษ์เทศ   อำนาจของเสียง ในเมืองกับหมู่บ้าน   วัฒนธรรมสังคมเมืองใหญ่กับวัฒนธรรมสังคมหมู่บ้านปะทะกันเรื่อยมาตั้งแต่กรุงเทพฯ ขยายตัวทั้ง...

ชนชั้นนำสมัยรัตนโกสินทร์ทำความผิดพลาดให้ประวัติศาสตร์แห่งชาติของไทย ด้วยการกีดกันคนหลากหลายชาติพันธุ์ "ร้อยพ่อพันแม่" ออกจากประวัติศาสตร์แห่งชาติของไท...

จามบ้านครัวถูกกวาดต้อนแบบยกครัวมาจากกัมพูชา (ไม่ใช่เวียดนาม) โดยมีหลักฐานบอกไว้ในพระราชพงศาวดาร แต่จามสมัยอยุธยาและก่อนหน้านั้นเป็นประชากรดั้งเดิมข...

สุจิตต์ วงษ์เทศ   เมืองฉะเชิงเทรา เก่าสุด อยู่บางคล้า จ.ฉะเชิงเทรา   "เมืองฉะเชิงเทรา" เก่าสุด อยู่บางคล้า จ.ฉะเชิงเทรา พบครั้งแรกแผ่นดิน ร.1...

พระพิฆเนศ คือ มหาเทพทางศาสนาพราหมณ์-ฮินดูของชาวอารยันในอินเดีย มีต้นตอจากการนับถือผีช้างทางศาสนาผีของชาวมุนดะในอินเดียใต้ซึ่งอพยพโยกย้ายไปจากสุวรรณภูม...