สิ่งที่ผมไม่เคยรู้เกี่ยวกับมอเตอร์ไซค์ – Rider for Health

ณ สถานที่หนึ่งในแอฟริกา มอเตอร์ไซค์กำลังสร้างความแตกต่างระหว่างคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นกับคุณภาพชีวิตที่แย่ลง ระหว่างชีวิตที่ยืนยาวขึ้นกับชีวิตที่สั้นลง และที่สุดยอดก็คือระหว่างความเป็นกับความตาย

เมื่อผมดูหนัง หรืออาจเรียกว่าสารคดี “ON ANY SUNDAY” พบว่ามีคนหนึ่งกำลังให้สัมภาษณ์ และคนนี้อยู่ใน RIDE FOR HEALTH ซึ่งเป็นมูลนิธิหนึ่ง หรือองค์กรหนึ่ง อยู่ที่ไหนสักแห่งในโลก มันก็ทำให้เกิดความแปลกใจเป็นอย่างมาก มันเป็นยังไง Ride For Health มันจะช่วยเรื่องสุขภาพคนได้ด้วยการขี่มอเตอร์ไซค์ได้อย่างไร

2-3 วันถัดมาก็เลยไปค้นดู

ก็ปรากฏว่า หลายพื้นที่ในแอฟริกาเป็นพื้นที่ที่เข้าถึงได้ยากมากๆ และในบางพื้นที่ถึงแม้ว่าจะมีแพทย์หรือเจ้าหน้าที่อนามัยอยู่แล้ว ซึ่งก็มีอยู่คนเดียวนั่นแหละ ก็ไม่สามารถทำการรักษาหลายๆ โรคได้ โดยที่ไม่มีการเจาะเลือด และเอาไปตรวจใน Lab ก่อน การเอาตัวอย่างเลือดที่เจาะในสถานที่อนามัยที่ห่างไกล ทุรกันดาร ไปสู่โรงพยาบาล ในเมืองที่สามารถจะวิเคราะห์ออกผล Lab ได้

และนี่คือสิ่งที่มอเตอร์ไซค์เหล่านี้ทำ

และนี่คือเรื่องราว… ของ Rider for Health ที่ผมไม่เคยรู้มาก่อน

Youtube : THE HEALTH SHOW : SAMPLE TRANSPORT RIDER FOR HEALTH TV

เรื่องเปิดมาโดยมีผู้ชายคนหนึ่งกำลังขี่มอเตอร์ไซค์ในแอฟริกา ใน Lesotho เพื่อเดินทางไปยังสถานที่หนึ่ง

ชายคนนี้ชื่อว่า Takiso Setsabi และเขาเป็นพยาบาล

เขาบอกว่า “ฉันชอบขี่มอเตอร์ไซค์ และไม่ใช่การขี่เพื่อความสนุกสนาน แต่เป็นการขี่เพื่อช่วยเหลือผู้คน มันทำให้ผมภูมิใจมาก เพราะมีไม่กี่คนเท่านั้นที่ได้ทำหน้าที่อันนี้”

เขากำลังเดินทางไปที่ศูนย์สุขภาพที่หนึ่ง ที่พยาบาลอีกคนหนึ่งซึ่งกำลังดูแลผู้ป่วยหญิงคนหนึ่งซึ่งป่วยเป็น HIV ผู้หญิงคนนี้ต้องใช้เวลาเดินทางมาถึงที่ศูนย์สุขภาพนี้ถึง 4 ชั่วโมงโดยการเดินเท้า

ยาที่เธอได้รับเพื่อควบคุม HIV ทำให้เธอมีอาการเจ็บปวดรุนแรง ที่มาจากผลข้างเคียงของยานั้น ทำให้เธอหยุดยา

พยาบาลที่รักษาเธอบอกว่า “เราตรวจสอบว่าไตของเธอทำงานอย่างไร และตับของเธอทำงานอยู่อย่างไร เพื่อเราจะได้ปรับเปลี่ยนยาให้เธอ ได้ใช้ยาที่จะทำให้เกิดผลข้างเคียงน้อยลง”

ดังนั้น การที่พยาบาลท่านนี้ได้รับผลการตรวจเร็วแค่ไหน ก็จะทำให้ผู้ป่วยหญิงคนนี้กลับเข้าสู่การรักษาได้เร็วมากเท่านั้น

เขารู้ว่า Takiso กำลังเดินทางมาถึง ซึ่งเมื่อก่อนจะต้องให้ผู้ป่วยอาสาสมัคร ที่จะเดินทาง 20 กิโลเมตร โดยระบบขนส่งสาธารณะ ซึ่งไม่มีความน่าเชื่อถือได้เรื่องเวลาเลย

ดังนั้น แต่เดิมการส่งตัวอย่างเลือดไป ก็จะมีปัญหาความเสียหายของตัวอย่างระหว่างทาง

ในการที่จะทำให้เกิดความล่าช้านี้ ก็จะทำให้ผู้ป่วยมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นต่อการติดเชื้อต่างๆ อย่างมากขึ้น

และตัวอย่างที่มีเชื้อนี้ก็เสี่ยงที่จะไปถูกตัวคนที่เกี่ยวข้องนั้นๆ ที่ร่วมอยู่ในขนส่งสาธารณะ เป็นความเสี่ยงที่จะติดเชื้อที่มีความร้ายแรงได้

บางครั้งต้องใช้เวลา 2-3 เดือนถึงจะได้ผลจาก Lab ซึ่งการรอคอยโดยใช้เวลาที่นานมากขนาดนั้น มีต้นทุนที่เกี่ยวข้องถึงชีวิตเลย เช่น โรควัณโรค

วัณโรคเป็นโรคที่มีความสำคัญที่จะต้องได้ผลการตรวจโดยทันที ในขณะที่รอผลการทดสอบ คนไข้มีการติดต่อ ปฏิสัมพันธ์กับคนอื่นๆ มาแล้ว 15 คน

และสุดท้ายก็ทำให้เกิดผู้คนเสียชีวิตมากมาย

ปัจจุบัน มีการ… ติดต่อที่ศูนย์สุขภาพแห่งนี้ 2 ครั้งต่อสัปดาห์ สัปดาห์นี้พยาบาลเก็บตัวอย่างเสมหะและเลือดของคนไข้ 9 คนที่อาจจะเป็นวัณโรค

และผู้ขี่มอเตอร์ไซค์เพื่อส่งตัวอย่างไปตรวจสอบก็ได้รับการอบรมในการที่จะดูแลตัวอย่างเสมหะและเลือดนี้

“เพราะว่าถนนไม่ได้ราบเรียบ แต่ผมก็ขี่มอเตอร์ไซค์อยู่บนเส้นทางนี้เป็นประจำ และเมื่อบนถนนมีหลุมใหญ่ ผมก็จะยืนขึ้น แต่ถ้าเป็นรถยนต์สาธารณะ ตัวอย่างเหล่านี้ก็จะกระฉอก กระเด็น กระแทกกระทั้นมาก” ซึ่งตัวอย่างเหล่านี้เสียหายไปมากด้วยวิธีการเดินทางโดยระบบขนส่งมวลชน แต่ปัจจุบัน ตัวอย่างเหล่านี้เดินทางไปสู่ห้อง Lab ได้เร็วขึ้น และอยู่ในสภาพที่ถูกต้องสมบูรณ์

“ผมจะช่วยลงทะเบียนตัวอย่างเหล่านี้ และยังช่วยในการเตรียมตัวอย่างเชื้อ…การทดสอบใน Lab เพราะเขาได้อบรมให้กับผมไว้แล้ว”

สองสามวันถัดมา Takiso ก็เดินทางไปยังศูนย์สุขภาพ Fatima พร้อมกับผลการทดลองใน LAB และเป็นข่าวดีสำหรับพยาบาลที่นั่น เพราะผลการตรวจวัณโรคออกมาเป็นลบ

และสำหรับผู้ป่วย HIV ที่ได้รับความเจ็บปวดจากผลข้างเคียงของยา ผลของการตรวจตับและไตก็ออกมาว่าทั้งหมดทำงานได้เป็นอย่างดี เธอจึงได้รับยาใหม่สำหรับการต่ออายุของเธอในทันที และสำหรับผู้ป่วยที่จะต้องเดินทางมาไกล และใช้เวลาหลายชั่วโมงในการเดินทาง

ความแน่นอนของการขนส่งตัวอย่างสำหรับทดสอบ จะทำให้การเดินทางของคนไข้ไม่เสียเที่ยวอย่างแน่นอนทีเดียว

ในอีก VDO หนึ่ง 12 ล้าน ก.ม. ที่มอเตอร์ไซค์ไม่เคยมีการเสียระหว่างการเดินทางเลย ในแอฟริกาเป็นเรื่องที่แทบจะเป็นไปไม่ได้เลย และเราได้ดูแลและบำรุงรักษาเป็นอย่างดี เพราะความสำคัญของการไปถึง กับไปไม่ถึง สามารถสร้างความแตกต่างระหว่างสุขภาพดีและการเจ็บไข้ได้ป่วย และความเป็นกับความตาย

“…สำหรับผมแล้ว มอเตอร์ไซค์เปรียบเสมือนพระผู้ช่วยให้รอด (Saviour) เลยทีเดียว…” บางคนในทีมกล่าวไว้เช่นนั้น

ว้าว…ผมไม่เคยรู้มาก่อนเลย ว่ามอเตอร์ไซค์กับพระเจ้าจะมาเป็นเรื่องเดียวกันได้ แต่ก็คิดว่า… มันจริงทีเดียว