วันที่ 21 กันยายน 2563 เกษียร เตชะพีระ กีรตยาจารย์แห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้ออกมาแสดงความคิดเห็นต่อการปักหมุดคณะราษฎรที่ 2 หรือหมุดคณะราษฎร 2563 ซึ่งถูกวางลงกลางสนามหลวงโดยกลุ่มแนวร่วมธรรมศาสตร์และการชุมนุมในการชุมนุม 19 กันยา ทวงอำนาจ คืนราษฎรเมื่อวันที่ 20 กันยายนที่ผ่านมา ก่อนล่าสุดหมุดได้ถูกถอดออกจากพื้นที่โดยตำรวจ และหมุดถูกเก็บไว้ที่สน.ชนะสงครามนั้น ชี้เป็นการเห็นคุณค่าของสัญลักษณ์นี้โดยผู้มีอำนาจ และถูกทำให้เป็นที่เผยแพร่ในความคิดผู้คนไปแล้ว

เกษียร ระบุว่า ความจริงของ “หมุดคณะราษฎร ๒๕๖๓” เพิ่งได้รับการยืนยันจากอำนาจสถาปนาที่ขุดถอนมัน

ไม่น่าจะมีใคร unrealistic/childish (ไม่มองความจริง/อ่อนหัด) ทางการเมืองเรื่องอำนาจราชการพอที่จะคิดว่าหมุดคณะราษฎร ๒๕๖๓ ที่เพิ่งฝังเมื่อวานจะไม่ถูกขุดถอนออกไป

แต่การต่อสู้ทางการเมืองวัฒนธรรมด้วยสัญลักษณ์ คือความพยายามจินตนาการความสัมพันธ์แบบใหม่ที่เป็นไปได้ระหว่างผู้คนและสถาบันในสังคมขึ้นมา เพื่อให้คนคิดได้ นึกออกได้ และเห็นจริงถึงความเป็นไปได้ของมัน แค่นี้ก็พอแล้ว

การที่หมุดถูกขุดถอนไปแสดงว่าหมุดนั้นถูกเห็น ถูกตีค่า และส่งผลจริงมากพอที่จะทำให้อำนาจสถาปนาเดือดเนื้อร้อนใจ ต้องมาขุดหมุดออกไป ซึ่งนั่นแปลว่า อำนาจสถาปนาเห็นหมุด ให้ค่าหมุด และเห็นหมุดเป็นเรื่องจริงจัง จนต้องลงมือขุดถอน อันเป็นประจักษ์พยานด้านกลับให้ว่า “หมุด” นี้มีอยู่จริง ต่อให้ขุดหายไปแล้ว การมีอยู่จริงของมันก็ได้รับการยืนยันให้คงอยู่ในภาพจำและจินตนาการของสาธารณชนยืนนานไป จากปฏิกิริยาของอำนาจสถาปนานั้นเอง

ประเด็นอยู่ตรงนี้ต่างหากครับ