“ภูเก็ต” จังหวัดท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงของประเทศไทย มีประชากร แรงงานต่างด้าว เข้ามาอยู่อาศัยจำนวนมาก รวมทั้งมีนักท่องเที่ยวเข้ามาในจังหวัดภูเก็ตมากกว่า 18 ล้านคนต่อปี ส่งผลต่อปริมาณขยะและน้ำเสียที่เพิ่มมากขึ้น

3 อำเภอขยะล้นเฉียดพันตัน/วัน

นางสาวสมใจ สุวรรณศุภพนา นายกเทศมนตรีนครภูเก็ต กล่าวว่า ขยะมูลฝอยทั้งจังหวัดภูเก็ตมาจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั้ง 3 อำเภอ ประกอบด้วย อำเภอเมือง อำเภอถลาง อำเภอกะทู้ และจากภาคเอกชน ถูกส่งเข้ามากำจัด ณ ศูนย์กำจัดขยะมูลฝอยรวมจังหวัดภูเก็ต ปัจจุบันมีขยะเฉลี่ยวันละ 991.53 ตันต่อวันมีทั้งขยะทั่วไป ขยะอันตราย และขยะติดเชื้อจากสถานพยาบาล ทางศูนย์กำจัดขยะมูลฝอยรวมฯส่งไปในที่ที่มีการกำจัดเฉพาะ และขยะอินทรีย์พบว่ามีปริมาณขยะเพิ่มขึ้นทุกปี แม้จะมีการรณรงค์คัดแยกขยะจากต้นทางเพื่อลดปริมาณ แต่ขยะยังมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

ดังนั้น จังหวัดภูเก็ต โดยเทศบาลนครภูเก็ต ได้รับอนุญาตเข้าใช้ประโยชน์ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าเลนคลองเกาะผี ท้องที่ตำบลวิชิต อำเภอเมือง จังหวัดภูเก็ต เพื่อกำจัดมูลฝอยแบบฝังกลบอย่างถูกหลักสุขาภิบาลตามแผนการกำจัดมูลฝอยของจังหวัดภูเก็ต เนื้อที่ 291-2-70 ไร่ ระยะเวลา 30 ปี ตั้งแต่วันที่ 30 กรกฎาคม 2536 และจะครบกำหนดในวันที่ 29 กรกฎาคม 2566 ซึ่งจะต้องขอใบอนุญาตเข้าใช้ประโยชน์ และต้องจัดทำรายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA)

ทางเทศบาลนครภูเก็ตจึงได้ว่าจ้างบริษัท เซ้าท์อี๊สท์เอเซียเทคโนโลยี่ จำกัด เป็นที่ปรึกษาในการจัดทำแผนหลักการใช้ประโยชน์ที่ดินของศูนย์กำจัดขยะมูลฝอยและบำบัดน้ำเสียของเทศบาลนครภูเก็ต ในอีก 30 ปีข้างหน้า รวมถึงทำ EIA มาตรการป้องกันและลดผลกระทบที่จะเกิดขึ้น โดยมีการเปิดรับฟังความคิดเห็นของประชาชนมาแล้ว 2 ครั้ง

ชง 4 ทางเลือกกำจัดขยะ 30 ปี

ล่าสุดเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2562 ได้เปิดรับฟังความคิดเห็นของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียครั้งที่ 3 บริษัท เซ้าท์อี๊สท์เอเซียเทคโนโลยี่ จำกัด ได้นำเสนอข้อมูลประมาณการปริมาณขยะมูลฝอยของจังหวัดภูเก็ต ในระยะ 30 ปีข้างหน้า ระหว่างปี 2562-2592 ปัจจุบันมีขยะเฉลี่ยวันละ 991.53 ตัน ในปี 2592 จะมีปริมาณขยะเกิดขึ้นประมาณ 3,370 ตันต่อวัน ส่วนปริมาณน้ำเสีย ปัจจุบันอัตราการเกิดน้ำเสียต่อจำนวนประชากรต่ำสุด 330 ลิตรต่อคนต่อวัน มีปริมาณ 26,516.54 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน อัตราการเกิดน้ำเสียต่อจำนวนประชากร แนวโน้มเฉลี่ย 365 ลิตรต่อคนต่อวัน มีปริมาณ 29,328.90 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน ในกรณีเลวร้ายที่เกิดน้ำเสีย 400 ลิตรต่อคนต่อวัน ระบบบำบัดน้ำเสียจะรองรับน้ำเสียถึงปี 2577 โดยในปี 2592 ในระยะ 30 ปีข้างหน้าของเทศบาลนครภูเก็ตจะมีปริมาณน้ำเสียประมาณ 40,217 ลูกบาศก์เมตรต่อวัน

พร้อมทั้งได้เสนอแนวทางการพัฒนาใช้ประโยชน์ที่ดินศูนย์กำจัดขยะมูลฝอย และบำบัดน้ำเสียในอีก 30 ปีข้างหน้า ทั้งสิ้น 4 แนวทาง แบ่งเป็น แนวทางเลือกที่ 1 การเพิ่มโรงงานเผาขยะขนาด 1,000 ตันต่อวันจำนวน 2 โรง ก่อสร้างโรงคัดแยกเถ้าหนัก ปรับปรุงระบบบำบัดน้ำเสียของโรงงานปรับปรุงคุณภาพน้ำ เทศบาลนครภูเก็ต และพัฒนาศูนย์เรียนรู้ในพื้นที่ปลูกป่าชายเลน

แนวทางเลือกที่ 2 เพิ่มโรงงานเผาขยะขนาด 500 ตันต่อวัน จำนวน 2 โรง ก่อสร้างโรงคัดแยกเถ้าหนัก ก่อสร้างโรงคัดแยกขยะใหม่ โดยติดตั้งระบบคัดแยกขยะรีไซเคิล และติดตั้งระบบผลิตขยะเชื้อเพลิงแบบ biodry ปรับปรุงระบบบำบัดน้ำเสียของโรงงานปรับปรุงคุณภาพน้ำ เทศบาลนครภูเก็ต และพัฒนาศูนย์เรียนรู้ในพื้นที่ปลูกป่าชายเลน

แนวทางเลือกที่ 3 การเพิ่มโรงงานเผาขยะขนาด 700 ตันต่อวัน จำนวน 1 โรง ก่อสร้างโรงคัดแยกเถ้าหนัก ก่อสร้างโรงคัดแยกขยะใหม่ โดยติดตั้งระบบคัดแยกขยะรีไซเคิล และติดตั้งระบบผลิตขยะเชื้อเพลิงแบบ biodry ปรับปรุงระบบบำบัดน้ำเสียของโรงงานปรับปรุงคุณภาพน้ำ เทศบาลนครภูเก็ต และพัฒนาศูนย์เรียนรู้ในพื้นที่ปลูกป่าชายเลน

แนวทางเลือกที่ 4 การผสมผสานการดำเนินงาน โดยการเพิ่มโรงงานเผาขยะขนาดไม่น้อยกว่า 500 ตันต่อวัน (ที่ปรึกษาเสนอ 700 ตันต่อวัน) จำนวน 1 โรง ก่อสร้างโรงคัดแยกเถ้าหนักก่อสร้างโรงคัดแยกขยะใหม่ โดยติดตั้งระบบคัดแยกขยะรีไซเคิล และติดตั้งระบบผลิตขยะเชื้อเพลิงแบบ biodry จำนวน 2 โรง ปรับปรุงระบบบำบัดน้ำเสียของโรงงานปรับปรุงคุณภาพน้ำ เทศบาลนครภูเก็ต และพัฒนาศูนย์เรียนรู้ในพื้นที่ปลูกป่าชายเลน พร้อมทั้งกำหนดมาตรการส่งเสริมและลดการเกิดขยะในระยะกลางถึงระยะยาว

โดยนายอนุพงษ์ วาวงศ์มูล ปลัดจังหวัดภูเก็ต กล่าวว่า การเปิดรับฟังความคิดเห็นประชาชนส่วนใหญ่และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเห็นด้วยในการให้ใช้พื้นที่บริเวณดังกล่าวอย่างต่อเนื่อง

แต่มีประชาชนบางส่วนที่มีความกังวลในเรื่องกลิ่นเหม็นจากการเผาขยะไปยังสวนสาธารณะสะพานหินที่อยู่ข้างเคียง กังวลเรื่องปัญหาเถ้าเบา โดยเสนอแนะให้มีการติดตั้งเครื่องตรวจวัดคุณภาพอากาศ

ชูเอกชนตั้งศูนย์กำจัดขยะพันล้าน

ด้านนายถาวร จิรพัฒนโสภณ รองนายกเทศมนตรีนครภูเก็ต กล่าวว่า ศูนย์กำจัดขยะมูลฝอยและบำบัดน้ำเสียของเทศบาลนครภูเก็ต ตามแผนที่วางไว้จะให้เอกชนลงทุน 100% คาดว่าใช้งบฯ ไม่ต่ำกว่า 1,500 ล้านบาท กับโรงงานกำจัดขยะ ส่วนน้ำเสียเพียงปรับปรุงระบบเพื่อรองรับในอีก 30 ปีข้างหน้า ลงทุนไม่ต่ำกว่า 200 ล้านบาท ขนาดโรงงานจะใหญ่กว่าเดิม

ปัจจุบัน 3 อำเภอ (เมือง-ถลาง-กะทู้) มีปริมาณขยะมูลฝอยเข้ามากำจัดประมาณ 950 ตัน/วัน ระบบสามารถกำจัดได้ประมาณ 900 ตัน ส่วนที่เหลือเข้าฝังกลบ ส่วนน้ำเสียมีประมาณ 36,000 ลูกบาศก์เมตร โรงงานสามารถบำบัดได้ไม่เกิน 29,000 ลูกบาศก์เมตร

“โครงการเร่งด่วนที่เทศบาลนครภูเก็ตจะทำ คือ เตรียมพื้นที่ฝังกลบรับขยะส่วนเกินที่จะเกิดขึ้น ต้องใช้งบประมาณอย่างน้อย 40-50 ล้านบาท เพื่อรื้อขยะที่ฝังกลบอยู่ เพื่อเตรียมรอสร้างโรงงานใหม่ที่จะให้เอกชนเข้ามาลงทุน ซึ่งโรงงานใหม่ใช้เวลาประมาณอีก 2 ปี ส่วนน้ำเสีย ระบบบำบัดน้ำเสียยังใช้ได้ดีอยู่ เพียงแค่ปรับปรุงประสิทธิภาพ งบประมาณถ้าจะให้รองรับอนาคตได้ ควรมีงบฯซ่อมบำรุงปีละไม่ต่ำกว่า 20 ล้านบาท

ตอนนี้อัตราขยะเพิ่มขึ้นร้อยละ 7 ตามนโยบายรัฐบาลต้องลดอัตราเพิ่มของขยะ พบว่าถ้าจะลดขยะได้ ต้องลดขยะที่ต้นทาง ต้องมีการคัดแยกขยะเป็นรูปธรรม โดยเฉพาะขยะอินทรีย์มีจำนวนมากที่สุด ไม่น้อยกว่า 50% ต้องหาวิธีให้ขยะต้นทางลดลง ต้องหานวัตกรรมที่ทำให้ประชาชนสามารถเอาขยะอินทรีย์ไปใช้ประโยชน์ตั้งแต่ต้นทาง ไม่ต้องส่งเข้าระบบกำจัด

ส่วนโรงไฟฟ้าขยะ มีการดำเนินการอยู่แล้วโดยเอกชน โดยมีเตาเผาขยะ 3 ตัว รับได้ไม่เกิน 500-600 ตัน แต่ในอนาคตเมื่อศูนย์กำจัดขยะฯแล้วเสร็จ คาดว่าจะรับได้ไม่เกิน 1,600 ตันต่อปี ในอนาคตจังหวัดภูเก็ตต้องหาพื้นที่กำจัดขยะเพิ่มในเกาะภูเก็ต ยกเว้นว่าสามารถลดอัตราเพิ่มของขยะได้จาก 7% ลดลงเรื่อย ๆ ให้เหลือ 0% จะสามารถแก้ปัญหาได้อย่างยั่งยืน