สมัยผู้เขียนยังวัยรุ่น ได้ดูหนังเรื่อง Guess Who’s Coming to Dinner (1967) นำแสดงโดยพระเอกหนุ่มรูปหล่อผิวดำ ซิดนีย์ ปอยเตียร์ สเปนเซอร์ เทรซีย์ และ แคเธอรีน เฮปเบิร์น

ช่วงนั้น ซิดนีย์ ปอยเตียร์ กำลังสุดฮอต โด่งดังเปรี้ยงปร้าง ก่อนหน้านั้นไม่นานก็เพิ่งเป็นขวัญใจคนดูมาการเป็นครูโรงเรียนผู้น่ารักในเรื่อง To Sir With Love ซึ่งมีเพลงในชื่อเดียวกับหนัง ของนักร้องยอดนิยม “ลูลู” เจ้าของเสียงทรงพลัง–ซึ่งดังฮิตติดอันดับและติดหู–ให้ร้องเล่นครวญคร่ำสำราญใจไปทั่วโลก

ในสมัยที่หนุ่มผิวดำสูงสง่าหน้าตาดีบุคลิกชวนจับตา โดยเฉพาะบนแผ่นเซลลูลอยด์ของโลกมายานั้น ยังเป็นเผ่าพันธุ์ที่หาได้ยากเหมือนการงมเข็มในมหาสมุทร…

…ก่อนหน้ายุคสมัยของพระเอกผิวดำรูปงาม เดนเซล วอชิงตัน อยู่หลายสิบปี…

ข้ามช็อตมาถึงปัจจุบันเมื่อได้ดู You People ซึ่งมีนักแสดงตุ้ยนุ้ยมากฝีมือ โจนาห์ ฮิลล์ (Money Ball, War Dogs, True Story) อยู่เบื้องหน้าและเบื้องหลัง ทั้งในฐานะนักแสดงนำ ผู้อำนวยการสร้าง และผู้ร่วมเขียนบท

ก็อดไม่ได้ที่จะนึกถึง Guess Who’s Coming to Dinner เพราะเนื้อหาของหนังเป็นแบบฉบับเดียวกันเลย ถึงแม้ว่าจะเป็นหนังคนละแนวกัน เรื่องหนึ่งเป็นดรามากินใจสะท้อนภาพสังคม ส่วนอีกเรื่องเป็นคอเมดี้ที่เหน็บแนมวิพากษ์สังคม

ในหนังเรื่องแรก ซิดนีย์ ปอยเตียร์ เล่นเป็นหมอหนุ่มอนาคตดี ซึ่งนางเอกสาวไปเจอเข้า พบรักอันหวานซึ้งตรึงใจ และพามาร่วมโต๊ะกินข้าวเย็นกับพ่อแม่เพื่อแนะนำให้รู้จักกันไว้เพราะกำลังจะได้ดองเป็นครอบครัวเดียวกันจากการแต่งงาน

พ่อแม่ตื่นเต้นยินดีที่จะได้รู้จักผู้ชายที่ลูกสาวตกลงปลงใจจะใช้ชีวิตคู่ด้วย…หรือคนที่จะมาเป็น ว่าที่ลูกเขย… โดยไม่ได้นึกเฉลียวใจเลยว่าผู้ชายคนนั้นผิวดำเป็นไม้มะเกลือ กลายเป็นช็อกซีเนม่าตาค้างยามเมื่อได้เจอะเจอ…ดุจดังว่าจะเอานมสดไปผสมกับดาร์กช็อกโกแลต แล้วมันจะเปลี่ยนให้นมขาวผ่องแปรเปลี่ยนเป็นสีอะไรกันล่ะ

นั่นคือยุคสมัยในอเมริกาที่แม้ว่ารัฐธรรมนูญอเมริกันจะประกาศเลิกทาสอย่างเป็นทางการไปแล้ว แต่การแบ่งแยกเหยียดผิวในสังคมยังคงชัดเจนร้อนแรงไปทั่วประเทศ

จําเนียรกาลผ่านไปกว่าครึ่งศตวรรษ ลองมามองสภาพสังคมและความรู้สึกของผู้คนในบัดนี้ดูบ้าง

เอซรา (โจนาห์ ฮิลล์) เป็นหนุ่มผิวขาวเชื้อสายยิวรูปร่างตุ้ยนุ้ยน่าเอ็นดู ผู้ทำงานอยู่ในสถาบันการเงิน แต่มีงานอดิเรกคือมีพอดคาสต์ของตัวที่ทำรายการร่วมกับเพื่อนผิวดำที่ไม่ปรากฏเพศชัดเจน เป็นการวิพากษ์วิจารณ์ประเด็นด้านวัฒนธรรมในสังคม

ให้บังเอิญว่าเอซราไปเจอะสาวสวยผิวดำชื่อ อามีรา (ลอเรน ลอนดอน) เปิดประตูรถที่เธอจอดอยู่ข้างทางเพราะกำลังหลงทางอยู่ โดยเข้าใจผิดว่าเธอเป็นรถอูเบอร์ที่เขาเรียกมา เข้าไปนั่งหน้าตาเฉย จนเกิดปะทะคารมกัน และชวนกันนั่งรถต่อไปด้วยกัน

ข้ามช็อตมาอีกหลายเดือนต่อมา ทั้งคู่ก็กลายเป็นคู่สวีตหวานชื่นที่เอ็นจอยการต่อปากต่อคำและเวลาที่อยู่ด้วยกัน จนฝ่ายชายวาดแผนการในอนาคตไว้ และมุ่งหน้าเดินไปตามแผน

นั่นคือไปทำความรู้จักกับพ่อแม่ของแฟนไว้ก่อน

ปรากฏว่าพ่อแม่ของอามีรา คือ อักบาร์ (เอ็ดดี้ เมอร์ฟี) และฟาติมา (เนีย ลอง) ชาวมุสลิมที่ไม่อยากให้ลูกสาวแต่งงานไปกับคนต่างผิวต่างศาสนา

ส่วนพ่อแม่ของเอซรา คือ อาร์โนลด์ (เดวิด ดูคอฟนี จาก The X-Files ซึ่งแทบไม่มีบทบาทเขียนให้เขาในหนัง) และเชลลี (จูเลีย ลุยส์-เดรฟัส) ชาวยิวผู้ประสบความสำเร็จ และพยายามเปิดใจกว้างกับความเปลี่ยนแปลงในยุคใหม่

เพียงแต่ว่า การเปิดใจกว้างนั้นเป็นเพียงความพยายามของคนรุ่นเก่าที่จะก้าวเข้าสู่สังคมของคนรุ่นใหม่โดยพยายามลบล้างอคติของตน แต่ตัวความพยายามนั้นเองกลับเป็นเครื่องบ่งบอกถึงตัวอคติที่ยังขจัดออกไปไม่ได้

เพื่อจะประกาศต่อสังคมว่าเธอเปิดใจกว้างรับสิ่งใหม่ๆ ในสังคม เชลลีแนะนำลูกสาวลิซ่าผู้เป็นน้องสาวของเอซรา โดยป่าวประกาศความเป็น “แอล.จี.บี.ที.” ให้โลกรู้เสียแต่แรกเลย มิไยที่เจ้าตัวจะรู้สึกกระอักกระอ่วนกับการกระทำอันขาดความละเอียดอ่อนของแม่ขนาดไหน

ฝ่ายพ่อแม่ตัวหลักในหนังคือ เอ็ดดี เมอร์ฟี และจูเลีย หลุยส์-เดรฟัส ซึ่งเป็นนักแสดงตลกอยู่แล้ว บทบาทของพ่อแม่เลยไปเทอยู่ที่ทั้งสองคน

มุขหลายๆ มุขในหนังนั้นจะเข้าใจได้และขำขันก็ต่อเมื่อเราเข้าใจวัฒนธรรมและสังคมอเมริกันพอสมควร

บทสนทนาหลายตอนฟังเหมือนคำพูดในสแตนด์อัพ คอเมดี้ หรือเดี่ยวไมโครโฟน แบบที่โดดจากเรื่องหนึ่งไปสู่อีกเรื่องหนึ่งอย่างรวดเร็ว จนคนต่างวัฒนธรรม ต่างภูมิหลัง ต่างบริบทอาจตามไม่ทันหรือนึกย้อนหลังได้เมื่อผ่านไปแล้ว…

เลยขำไม่ทันเสียละมาก

ปัญหาของบทหนังน่าจะอยู่ที่การตัดสินใจไม่ได้ว่าจะให้หนักไปทางแนวเสียดสีวิพากษ์สังคม หรือแนวโรแมนติกคอเมดี้…เหมือนจะรักพี่เสียดายน้อง

การพัฒนาเรื่องไปในทางโรแมนติกคอเมดี้จึงกะปริบกะปรอย ความรักความสัมพันธ์ของพระเอกนางเอกจึงดูคลอนแคลนและไม่หนักแน่นมาตั้งแต่แรก และหนังรู้สึกในความจำเป็นที่ต้องลงเอยเรื่องตามแบบหนังรักปนตลก ซึ่งดูจะบีบบังคับให้ความรักของหนุ่มสาวลงเอยด้วยดีแบบหักมุมห้วนๆ

ผู้เขียนมีความรู้สึกว่าถ้าเผื่อแนวโน้มของหนังเรื่องนี้จะเน้นไปในเชิงวิพากษ์สังคม ก็น่าจะเผ็ดร้อนเจ็บแสบมากกว่าการดึงเรื่องลงจบแบบชุ่มชื่นกระจุ๋มกระจิ๋มในแนวโรแมนติกคอเมดี้ โดยขาดความน่าเชื่อของแคแร็กเตอร์และพัฒนาการไปเสียเฉยๆ แบบนี้

ก็เป็นหนังที่พอดูได้นะคะ เพียงแต่เสียดายในศักยภาพที่น่าจะไปได้ไกลกว่านี้… •

 

ภาพยนตร์ | นพมาส แววหงส์

YOU PEOPLE

กำกับการแสดง

Kenya Barris

แสดงนำ

Jonah Hill

Lauren London

Eddie Murphy

Julia Louis-Dreyfus

David Duchovny

Nia Long

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022