คําว่า “ลบเพื่อน” หรือ unfriend เป็นคำเกิดใหม่ในยุคสมัยนี้

ในสื่อโซเชียลของโลกดิจิทัลสมัยนี้ เรา “เพิ่มเพื่อน” นับสิบนับร้อยนับพันนับหมื่นได้ในชั่ววินาที ขณะเดียวกัน เมื่อเพิ่มเพื่อนให้อุ่นหนาฝาคั่งได้ในพริบตา เราก็ลบเพื่อนออกได้ในชั่วลัดนิ้วมือเหมือนกัน เมื่อไม่ปรารถนาจะคบคนคนนั้นอีกต่อไป

ในโลกอดีต…หรือเพียงเมื่อไม่กี่สิบปีที่ผ่านมานี้เอง…เราคงนึกไม่ออกเอาเลยละว่าจะ “ลบเพื่อน” ที่ไม่นึกอยากคบอีกแล้ว ออกไปจากชีวิตได้ง่ายดายแบบนั้นได้ยังไง

นอกจากปล่อยให้ระยะทางและระยะเวลาแยกเราไปโดยปริยายโดยไม่ต้องตัดสัมพันธ์ให้เสียน้ำใจ

หนังเรื่องใหม่ของมาร์ติน แม็กโดนาห์ (In Bruges, Three Billboards Outside Ebbing Missouri) ในชื่อเรื่องแปลกๆ ว่า The Banshees of Inisherin หยิบยกประเด็น “ลบเพื่อน” ออกจากชีวิตนี่แหละ ขึ้นมาเป็นพล็อตหลัก และพัฒนาเรื่องอย่างชวนขันแกมเจ็บปวด กลายเป็นคอเมดี้ที่ชวนติดตามอย่างยิ่ง

นี่ไม่ใช่เรื่องของการ “อันเฟรนด์” ในโลกของความจริงเสมือนนะคะ เพราะท้องเรื่องวางไว้ใน ค.ศ.1923 บนเกาะเล็กๆ อันโดดเดี่ยวนอกฝั่งไอร์แลนด์ บนเกาะสมมุติที่ชื่อ อินิเชอริน ซึ่งแปลตรงตามตัวอักษรว่า “เกาะเล็กๆ ของไอร์แลนด์”

ดังนั้น นี่คือไอร์แลนด์ที่ย่อส่วนลงมาให้เป็นจุลภาคขยายให้เห็นชาติอันเป็นมหภาค

และหนังเตือนให้เรารู้ด้วยเสียงปืนใหญ่ที่ยิงกันประปรายเป็นครั้งคราว ซึ่งได้ยินข้ามน้ำมาถึงเกาะเล็กๆ อันโดดเดี่ยวเงียบเหงานี้

ฉากหลังของไอร์แลนด์ใน ค.ศ.1922-1923 คือสงครามกลางเมืองในไอร์แลนด์ ซึ่งคนชาติเดียวกันรบราฆ่าฟันกันจากความแตกต่างของอุดมการณ์ จนเกิดเป็นกลุ่มกองทัพปฏิวัติที่เป็นที่รู้จักไปทั่วโลกว่ากลุ่ม “ไออาร์เอ” หัวรุนแรง

สงครามกลางเมืองครั้งนี้แบ่งแยกชาวไอร์แลนด์ต่อมาอีกหลายชั่วอายุคน

อีกประเด็นที่สมควรขยายความอีกนิด คือ ตำนานพื้นเมืองของชาวไอริชเกี่ยวกับ “แบนชี” (banshee) แบนชีคือนางภูตที่ส่งเสียงแหลมกรีดร้องคร่ำครวญเพื่อเตือนว่าความตายกำลังจะมาถึง หรือว่ามีคนกำลังจะตาย

ในหนัง ตัวละครชื่อมิสซิสแม็กคอร์มิก (ชีลา ฟลิตตัน) เป็นแบนชีแห่งเกาะอินิเชอริน นางเป็นหญิงชราที่ไม่มีใครอยากคบหา ใครๆ คอยหลบเลี่ยงไม่อยากประสบพบหน้า และคำพูดจากปากนางก็ดูเหมือนจะเป็นลางบอกเหตุที่จะเกิดต่อมา

นอกจากนั้น ชื่อหนังยังเป็นชื่อเพลงที่คอล์ม (เบรนดัน กลีสัน) แต่งเสร็จในช่วงการพัฒนาเรื่องของหนัง โดยหวังจะสร้าง “อมตภาพ” แก่ชีวิตเขา โดยหวังจะให้โลกจดจำเขาได้ภายหลังที่เขาจากโลกไป

พล็อตของหนังตรงไปตรงมาและเรียบง่ายอย่างยิ่ง เริ่มแรกก็ตัดตรงเข้าสู่เรื่องของการ “ลบเพื่อน” โดยไม่พูดพล่ามทำเพลง

เมื่อเสร็จงานประจำวันในการหาเลี้ยงชีพทุกวันเวลาบ่ายสองโมง พาเดร็ก (คอลิน ฟาร์เรลล์) เดินไปรับคอล์มเพื่อไปดื่มเบียร์แก้วโตและนั่งคุยเฮฮาเพื่อให้วันเวลาหมดไปที่ร้านเหล้าประจำหมู่บ้าน…ทุกเมื่อเชื่อวันเป็นกิจวัตร

แต่บ่ายวันนั้นเมื่อพาเดร็กเดินไปรับคอล์มที่บ้านเช่นเคย เขาไม่ได้ยินเสียงตอบรับ และเมื่อมองผ่านหน้าต่างเข้าไป พาเดร็กเห็นคอล์มนั่งสูบไปป์อยู่เฉยๆ ไม่รับรู้ไม่ตอบสนองเสียงเรียกของเขา ซึ่งทำให้พาเดร็กไม่เข้าใจเลยว่าเกิดอะไรขึ้น

แต่ความสามารถอันเฉียบคมของมาร์ติน แม็กโดนาห์ สามารถทำให้บทสนทนาที่ตามต่อมาของตัวละครที่เกี่ยวข้อง กลายเป็นประเด็นจี้เส้น ชวนขันและเต็มไปด้วยเสน่ห์แบบบ้านๆ ได้อย่างโดนใจคนดู

รวมทั้งยังแฝงมิติของนัยอันแฝงความคิดลุ่มลึกที่บอกถึงการมีชีวิต การใช้ชีวิต ความปรารถนาในอมตภาพ ความสัมพันธ์ระหว่างคน และการอยู่ร่วมกันในสังคม ฯลฯ

ตัวอย่าง : เมื่อพาเดร็กเอาเรื่องไปเล่าให้น้องสาว ชิบาน (เคอร์รี่ คอนดอน) ฟัง โดยไม่รู้เลยว่าเขาทำอะไรให้คอล์มโกรธจนไม่ยอมพูดจากับเขา ชิบานตอบตรงๆ ซื่อๆ ว่า “เขาไม่ชอบเธออีกแล้วน่ะสิ”

และต่อมาเมื่อพาเดร็กตามตื๊อจนคอล์มยอมพูดด้วย คอล์มให้เหตุผลด้วยข้อความเดียวกันโดยบอกว่า “ข้าไม่ชอบแกอีกแล้วน่ะ” พาเดร็กยังคงงุนงงและพาซื่อท้วงต่ออีกว่า “แต่เมื่อวานแกยังชอบข้าอยู่เลยนี่”

พูดง่ายๆ คือพาเดร็กไม่รู้ว่าอยู่ดีๆ ทำไมเขาจึงถูก “อันเฟรนด์” เอาดื้อๆ ทั้งๆ ที่เขาไม่ได้พูดหรือทำอะไรให้เพื่อนโกรธซะหน่อย

ในโลกของโซเชียลมีเดีย ปรากฏการณ์ “ลบเพื่อน” คงไม่ใช่เรื่องใหญ่โตนักหนา แต่ในโลกแคบๆ บนเกาะอันโดดเดี่ยวแห่งนี้ การลบเพื่อนเป็นเรื่องคอขาดบาดตายทีเดียว

ก็จำนวนเพื่อนบนเกาะก็มีอยู่เพียงนับนิ้วมือได้ ถ้าเพื่อนเกลอคู่หูไม่คบเสียแล้ว จะเหลือใครให้คบหาสมาคมอีกล่ะ

พาเดร็กเหลืออยู่เพียงโดมินิก (แบร์รี่ คีโอแกน) ซึ่งใครๆ เรียกว่าเป็นคนโง่ที่สุดบนเกาะ ให้คบหาสมาคมด้วย และโดมินิกก็มีชีวิตส่วนตัวที่แสนเศร้าของเขาเอง ซึ่งนำเสนอออกมาแบบชวนให้คนดูอดหัวเราะไม่ได้…ตลกร้ายละค่ะ

องค์ประกอบของหนังลงตัวมาก ทั้งการเดินเรื่องอย่างเรียบง่าย ตัวละครที่มีมิติของความลึกมากกว่าที่เห็นด้วยตา การถ่ายภาพอันงดงามตรึงตา ชีวิตอันเรียบง่าย ความสัมพันธ์ระหว่างตัวละคร และจุดหมายของชีวิตที่แตกต่างกัน

เป็นหนังที่มีเสน่ห์ล้ำลึก และผู้เขียนคงจะดูซ้ำได้อีกหลายหนพร้อมทั้งรอยยิ้ม เสียงหัวเราะหึหึ…และคราบน้ำตาของความสะเทือนใจที่ไม่ได้บีบคั้นใจแต่อย่างใด…

ขอเชิญชวนจับตาหนังเรื่องนี้ไว้ในการประกาศผลออสการ์ที่กำลังจะมาถึงนะคะ •

THE BANSHEES OF INISHERIN

กำกับการแสดง

Martin McDonagh

นำแสดง

Colin Farrell

Brendan Gleeson

Kerry Condon

Barry Keoghan

Sheila Flitton

 

ภาพยนตร์ | นพมาส แววหงส์

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022