การ์ตูนที่รัก / นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ

 

ปีใหม่เมือง ชวนกลับมาอ่านการ์ตูนธรรม เล่มนี้กวาดหลายรางวัล

พระเจ้า ๕๐๐ ชาติ จากผลงานของโอม รัชเวทย์ มนัส หัสดำ คาริญย์ ทึกขุนทด โรมรัช รัชเวทย์ พระเทพ ชูกุล และกฤช โดยอมรินทร์คอมิกส์ สี่สีทั้งเล่ม

อ่านสนุก สบายหัวดี สบายใจด้วย ขอให้เจริญสติว่ากำลังอ่านการ์ตูนนะครับ มิใช่อ่านพระไตรปิฎก

 

เรื่องที่หนึ่ง สุนัขจิ้งจอกหลงตนเอง “ดูก่อน สารีบุตร พระเทวทัตเคยทำอย่างนี้มาแล้วในอดีต”

จากนั้นพระพุทธเจ้าเล่าเรื่องครั้งที่เสวยพระชาติเป็นราชสีห์ที่ป่าหิมพานต์ หมาจิ้งจอกตัวหนึ่งเห็นราชสีห์ล่าสัตว์ป่าเป็นอาหารอย่างง่ายดายจึงมาขอติดตามเป็นผู้ชี้เป้าและขอกินอาหารที่เหลือบ้าง ราชสีห์ก็รับหมาจิ้งจอกนั้นไว้ นับจากวันนั้นหมาจิ้งจอกก็มีความเป็นอยู่สุขสบาย

เวลาผ่านไป หมาจิ้งจอกคิดว่าตนเองมีความสามารถเท่าราชสีห์ จึงขอให้ราชสีห์ไปหาสัตว์มาให้ตนเองล่าบ้าง ราชสีห์พบช้างป่าตกมันตัวหนึ่งจึงกลับมาแจ้งหมาจิ้งจอก หมาจิ้งจอกออกไปสู้กับช้างตกมันมิได้ ถูกเหยียบไส้ทะลักถึงแก่ความตาย

อ่านสนุกตามประสาการ์ตูน แต่อดสงสัยมิได้ว่าราชสีห์นี่ก็ช่างกระไร แทนที่จะหากระต่ายหรือกวางมาให้หมาจิ้งจอก กลับไปพาคชสารตกมันมาให้ ครั้นพลิกไปดูหน้าแรกๆ ราชสีห์ล่าควายป่า ถัดมาหมาป่าชี้เป้ากวางป่าให้ กวางกับช้างดูเหมือนจะเป็นโจทย์ต่างกันอยู่นะ

ไม่เป็นไร เก็บความสงสัยเอาไว้ก่อน อ่านต่อไป สนุกๆ

 

เรื่องที่สอง พรานอกตัญญู “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พระเทวทัตจะเป็นคนอกตัญญูแก่เราตถาคตเพียงชาตินี้ก็หาไม่ แม้ในชาติปางก่อนก็เช่นเดียวกัน”

จากนั้นพระพุทธเจ้าเล่าเรื่องครั้งที่เสวยชาติเป็นพญาช้างในป่าหิมวันต์ ตอนนี้ไม่เขียนว่าหิมพานต์ วันหนึ่งพญาช้างเดินไปพบนายพรานคนหนึ่งหลงทางในป่าและอดอาหารมาหลายวันจนไร้เรี่ยวแรง

พญาช้างจึงหาผลไม้มาให้พรานป่ากินประทังชีวิต ครั้นพรานป่ารู้สึกดีขึ้นแล้วก็พาพรานป่าเดินออกจากป่าพร้อมสั่งว่ามิให้บอกใคร

แต่พรานป่าขี้โลภ เมื่อหายดีแล้วกลับไปถามพ่อค้าว่าต้องการงาช้างบ้างหรือไม่ แล้วเดินทางกลับมาขอเลื่อยปลายงาจากพญาช้างไปขาย พอเงินหมดก็กลับมาขอเลื่อยเอาตอนกลางไปขาย ครั้นเงินหมดก็กลับมาขอโคนงาไปขาย

กว่าที่นายพรานจะกระทืบแล้วถอนเอาโคนงาออกมาได้ พญาช้างได้รับความเจ็บปวดแสนสาหัสเสียเลือดไปมากมาย แต่ไม่ทันที่นายพรานจะเดินพ้นป่าหิมวันต์ พลันเกิดแผ่นดินแยกธรณีสูบเอานายพรานไปเสีย

อ่านสนุกตามประสาการ์ตูนเช่นเดิม แต่อดสงสัยมิได้อีกแล้วว่าบุคคลทั่วไปควรสละตนเองมากมายเท่าพระพุทธเจ้าหรือไม่ ภายใต้ข้อเท็จจริงที่ว่ามีคนแบบนายพรานมากมายในสังคมภายนอก แม้กระทั่งในวงศ์ญาติของแต่ละบ้านที่พ่อแม่เลี้ยงลูกคนหนึ่งมาให้ไม่รู้จักช่วยเหลือตนเอง เอาแต่ขอกินจากผู้อื่น ขอยืมเงินไม่เคยคืน เอาสมบัติพ่อแม่ไปขายจนกระทั่งพี่น้องที่ทำมาหากินมิได้อะไร เช่นนี้โลกยังจะยุติธรรมอยู่หรือ

ทั้งนี้ ยังไม่นับว่าบุคคลเช่นนี้ก็ไม่ได้เอาเงินหรือสมบัติที่ตนฉวยมาไปประกอบคุณงามความดีสร้างเนื้อสร้างตัวแต่อย่างไร ส่วนใหญ่ก็จะถูกธรณีสูบ หรือมิเช่นนั้นเงินและสมบัติที่ไปแย่งเขามาก็ถูกสูบหายไปหมดสิ้น เหมือนถังน้ำที่รั่วฉะนั้น เช่นนี้ยังจะให้ผู้คนเทน้ำลงถังที่รั่วอยู่หรือ

ไม่เป็นไร เก็บความสงสัยเอาไว้ก่อน อ่านต่อไป สนุกๆ

 

เรื่องที่สาม พญาวานรผู้เสียสละ เรื่องกลับมาที่ป่าหิมพานต์อีกครั้งหนึ่ง ครั้งนี้มีพญาวานรและลิงแปดหมื่นตัวอาศัยอยู่ใต้ร่มต้นมะม่วงขนาดใหญ่ริมฝั่งแม่น้ำคงคา ฝูงลิงได้กินผลมะม่วงสุกอิ่มหนำสำราญเรื่อยมา จนกระทั่งวันหนึ่งมีมะม่วงผลหนึ่งตกลงน้ำแล้วลอยไปถึงเมืองพาราณสี

เมื่อพระเจ้าพรหมทัตได้ชิมรสมะม่วงนั้นจึงสั่งเคลื่อนขบวนไปตามลำน้ำคงคาจนกระทั่งพบต้นมะม่วงใหญ่และมีบัญชาให้สังหารฝูงลิงเสียให้สิ้น

พญาวานรทราบดังนั้นจึงใช้พละกำลังมหาศาลกระโดดข้ามลำน้ำกลับไปมานำเถาวัลย์มาทำเป็นสะพานเชือกข้ามแม่น้ำเพื่อให้ฝูงลิงบริวารหนีภัย แต่เชือกสั้นเกินไป พญาวานรจึงใช้ร่างกายตนเองต่างสะพานแทนเชือก

ฝูงลิงทั้งนั้นเดินเหยียบหลังพญาวานรข้ามไปทีละตัว ก่อนจะข้ามมีไหว้ขอขมาเสียด้วย จนกระทั่งถึงคิววานรใจร้ายตัวหนึ่งที่มิได้เดินเปล่า แต่กระโดดกระทืบกระแทกหลังพญาวานรจนกระทั่งหัวใจแตกก่อนจะข้ามฟากไป

พระเจ้าพรหมทัตเห็นดังนั้นจึงให้นำตัวพญาวานรมารักษาพยาบาล แต่ก็สายไปเสียแล้ว พญาวานรสนทนากับพระเจ้าพรหมทัตถึงเรื่องหน้าที่ของตนเองที่มีต่อฝูงลิงแล้วก็ตายไป

อ่านจบก็อดสงสัยมิได้ว่าลิงใจร้ายนั้นเห็นทีจะเป็นพระเทวทัตอีกแล้วหรือ แต่ความตอนนี้การ์ตูนมิได้บอกไว้ ส่วนเรื่องมะม่วงนี้จะใช่มะม่วงหิมพานต์หรือเปล่า อันนี้ขอบอกว่ามิใช่แน่

อ่านการ์ตูนด้วยการเจริญสติแล้ว ตานี้จริงจังๆ

 

เรื่องพระเจ้า ๕๐๐ ชาตินี้มี 547 เรื่อง เรียกว่านิบาตชาดก ปรากฏอยู่ในคัมภีร์ขุททกนิกาย ของพระสุตตันตปิฎก ในพระไตรปิฎก 2 เล่ม คือเล่มที่ 27 จำนวน 525 เรื่อง และเล่มที่ 28 จำนวน 22 เรื่อง สิบเรื่องสุดท้ายคือทศชาติชาดกที่รู้จักกันดี

ที่ปรากฏในพระไตรปิฎกมีแต่ข้อความสุภาษิต ไม่มีเนื้อเรื่อง เนื้อเรื่องจะไปปรากฏในหนังสือที่เขียนขึ้นเพื่ออธิบายพระไตรปิฎก เรียกว่าอรรถกถา

สำหรับปัญญาสชาดกที่รู้จักกันนั้นมิได้อยู่ในพระไตรปิฎก เป็นนิทานพื้นบ้านที่แต่งขึ้นเป็นชาดกในภายหลัง มี 50 เรื่อง และในปัจฉิมภาคอีก 11 เรื่อง

รวมเป็น 61 เรื่อง

 

เมื่อรู้ตำแหน่งแห่งหนของนิทานเหล่านี้แล้วจึงมาดูนิทานสามเรื่องแรกของหนังสือการ์ตูนเล่มนี้อีกครั้งหนึ่งให้เข้าใจมากขึ้นได้ ทั้งสามเรื่องนี้คือ วิโรจนชาดก สีลวนาคชาดก และมหากปิชาดก ตามลำดับ โดยมีข้อความที่เป็นสุภาษิตในพระไตรปิฎกเล่มที่ 27 ดังนี้

วิโรจนชาดก ว่าด้วยผู้ถูกเยาะเย้ย “มันสมองของท่านไหลออกแล้ว กระหม่อมของท่านก็ถูกทำลายแล้ว ซี่โครงของท่านหักพังไปสิ้นแล้ว วันนี้ ท่านย่อมรุ่งเรืองแท้.”

สีลวนาคชาดก ว่าด้วยคนอกตัญญูมองคนในแง่ร้าย “ถ้าใครๆ จะพึงให้สมบัติในแผ่นดินทั้งหมดแก่คนอกตัญญู ผู้มีปกติมองหาโทษอยู่เป็นนิตย์ ก็ให้เขาพอใจไม่ได้.”

มหากปิชาดก ว่าด้วยคุณธรรมของหัวหน้า เป็นคำสนทนาระหว่างพญาลิงกับพระเจ้าแผ่นดิน มี 7 ข้อความ ข้อความสุดท้ายว่า “ข้าแต่พระราชาผู้ปราบปรามศัตรู ข้าพระองค์จะแสดงข้ออุปมาถวายพระองค์ ขอพระองค์จงสดับ ธรรมดาพระราชามหากษัตริย์ผู้ทรงพระปรีชาสามารถ พึงแสวงหาความสุขให้แก่รัฐ สัตว์พาหนะ ทหาร และพลเมืองถ้วนหน้ากัน.”

ลิงใจร้ายที่เหยียบหัวใจพญาวานรแตกนั้นคือพระเทวทัตจริงๆ

นิทานสามเรื่องนี้สอนให้รู้ว่าอย่างไร ปล่อยไว้ค้างคาเช่นนี้แล ดีแล้ว