ที่มา | มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 18 - 24 มิถุนายน 2564 |
---|---|
คอลัมน์ | ขอแสดงความนับถือ |
เผยแพร่ |
ขอแสดงความนับถือ
ในภาวะสับสนอลหม่าน เรื่อง “วัคซีนโควิด-19”
สิ่งหนึ่งที่เห็นตรงกัน คือการไม่พูดหรือยอมรับความจริง เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดภาวะสับสนอลหม่านดังกล่าว
ฉะนั้น การพูด-ยอมรับความความจริง จึงสำคัญ
คอลัมน์ วิกฤติศตวรรษที่ 21 ของอนุช อาภาภิรม ซึ่งติดตามและนำเสนอเรื่อง “วิกฤตินิเวศ” มาอย่างต่อเนื่อง
แม้จะไม่ได้โฟกัสไปที่โควิด-19
แต่มีประเด็น “ความจริง” ที่อาจใช้เป็นบทเรียนได้ตามสมควร
อนุช อาภาภิรม บอกว่า ครั้งหนึ่งมีความเชื่อว่า กิจกรรมของมนุษย์ในยุคอุตสาหกรรม ได้ส่งละอองลอยสู่ชั้นบรรยากาศมากขึ้น
ละอองลอยเหล่านี้ ส่วนหนึ่งทำหน้าที่สะท้อนแสงอาทิตย์ออกไป
ทำให้โลกเย็นลง
ดังนั้น ในช่วงเวลาหนึ่งก็มีนักอุตุนิยมวิทยาจำนวนไม่น้อยที่เห็นว่าโลกกำลังถูกคุกคามด้วยภาวะโลกเย็น
กระแสแนวคิดเรื่องโลกเย็นนี้ก่อตัวตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่สอง
และขึ้นกระแสสูงในทศวรรษ 1970
มีบทความที่โด่งดังชื่อ “โลกที่เย็นลง” เขียนโดยปีเตอร์ กวิน (Peter Gwynne) บรรณาธิการวิทยาศาสตร์ของนิตยสารนิวส์วีกของสหรัฐ เผยแพร่ในนิตยสารดังกล่าวปี 1975
อนุช อาภาภิรม บอกว่า บทความนั้นได้กลายเป็นแหล่งอ้างอิงของบรรดาสื่อกระแสหลัก โดยเฉพาะสำนักข่าวฟอกซ์และนักการเมืองในพรรครีพับลิกันที่ไม่เชื่อเรื่องโลกร้อน ยาวนานกว่า 40 ปี
ที่มีชื่อเสียงมากคือ โดนัลด์ ทรัมป์ (ตั้งแต่ก่อนเป็นประธานาธิบดี)
เขากล่าวช่วงนั้นว่า “เรื่องเหลวไหลราคาแพงว่าด้วยโลกร้อนควรจะได้ยุติลงเสียที โลกกำลังเย็นลง”
เป็นที่สังเกตว่า ทุกวันนี้ยังมีนักวิทยาศาสตร์จำนวนหนึ่งที่ไม่เชื่อเรื่องโลกร้อน
และใช้ประเด็นละอองลอยบดบังแสงอาทิตย์ทำให้โลกเย็นลงอยู่
บางส่วนได้นำไปสู่แนวคิดวิศวกรรมดาวเคราะห์โลก (Geoengineering) เพื่อแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
มีเทคนิคสำคัญอย่างหนึ่งที่ถูกเสนอเพื่อแก้ปัญหา
คือการบังแสงหรือลดความร้อนแรงจากดวงอาทิตย์ที่ส่องมายังโลก
เช่น โครงการพ่นฝุ่นแคลเซียม คาร์บอเนตขึ้นในชั้นบรรยากาศสตราโทสเฟียร์ เลียนแบบเถ้าจากภูเขาไฟที่เกิดตามธรรมชาติ เพื่อลดทอนความร้อนแรงของแสงอาทิตย์ (บรรยากาศชั้นนี้มีความสูงระหว่าง 15-50 กิโลเมตรและมีก๊าซโอโซนที่ช่วยดูดซับรังสีอัลตราไวโอเล็ตของดวงอาทิตย์อยู่ด้วย)
โครงการนี้เป็นของมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดสนับสนุนโดยมหาเศรษฐีบิลล์ เกตส์ ดำเนินการมาหลายปี จนมีกำหนดจะส่งบอลลูนขึ้นสู่ชั้นบรรยากาศ บริเวณขั้วโลกเหนือในเดือนมิถุนายน 2021
แต่ถูกคัดค้านจากนักสิ่งแวดล้อม นักวิทยาศาสตร์ และชนพื้นเมือง
จนกระทั่งองค์การอวกาศของสวีเดนที่ทำหน้าที่ปล่อยบอลลูน ประกาศระงับปฏิบัติการ
กระแสโลกเย็น ที่เชื่อว่า ภูมิอากาศและลมฟ้าอากาศเป็นระบบซับซ้อนมีกระบวนการปรับตัวเองเป็นต่างๆ บางแห่งร้อน บางที่เย็น บางแห่งแล้ง บางที่น้ำท่วม เป็นต้น
สร้างข้อเสียสำคัญคือการทำให้เกิดการคลายใจหรือดูเบาปัญหาโลกร้อน ว่าสามารถแก้ไขได้โดยไม่ยาก
แต่เมื่อเวลาผ่านไป ข้อเท็จจริงได้ปรากฏชัดขึ้นเรื่อยๆ ว่า โลกกำลังร้อนขึ้นและเร็วมาก
มิใช่โลกกำลังเย็นลง
ทำให้ปีเตอร์ กวิน ผู้เขียนบทความเรื่องโลกเย็นในปี 2014 ได้เขียนบทความใหม่
My 1975 ‘cooling world’ story doesn’t make today climate scientists wrong (ดูบทความของ Peter Gwynne ใน insidescience.org 21/05/2014)
ปฏิเสธใจความสำคัญเดิม
และไม่ต้องการใครมาอ้างอิงอีก
จะบอกว่าเป็นการกลับลำก็ได้
แต่ก็ถือเป็นความกล้าหาญ น่ายกย่อง ปีเตอร์ กวิน
ที่ยอมรับ “ความจริง” และพร้อมจะเปลี่ยนแปลงเมื่อมีพยานหลักฐานใหม่
ไม่ดื้อดึง หลบเลี่ยง แก้ตัว
อย่างที่เราเห็นซ้ำๆ ซากๆ ในฝ่ายที่แก้ไขวิกฤตโควิดในไทยตอนนี้!