สรุปความจากหนังสือ “พระพิฆเนศในอินเดีย ผีช้างจากสุวรรณภูมิ” โดย สุจิตต์ วงษ์เทศ

พระพิฆเนศ คือ มหาเทพทางศาสนาพราหมณ์-ฮินดูของ ชาวอารยันในอินเดีย มีต้นตอจากการนับถือผีช้างทางศาสนาผีของชาวมุนดะในอินเดียใต้ ซึ่งอพยพโยกย้ายไปจากสุวรรณภูมิ

ศาสนาผีมีก่อนศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ผีช้างจึงได้รับการนับถือก่อนเทพต่างๆ ทางศาสนาพราหมณ์-ฮินดู

เป็นเหตุให้ต่อมาเมื่อ ชาวอินเดียนับถือ พระอีศวรและพระนารายณ์เป็นใหญ่ ต้องพากันเคารพนบไหว้ พระพิฆเนศเป็นลำดับแรกเสียก่อน เสร็จแล้วจึงกราบพระอีศวร กับพระนารายณ์ ทั้งนี้เพราะพระพิฆเนศคือผีช้างดังกล่าว

ชาวอารยัน พูดตระกูลภาษาอินโด-ยูโรเปียน (หรือ อินโด-อารยัน) อพยพโยกย้ายไปจากทุ่งหญ้าในเอเชียกลางเข้าสู่อินเดียเหนือ หลังจากนั้นจึงรู้จักการนับถือผีช้างของชาวมุนดะในอินเดียใต้

ชาวมุนดะ พูดตระกูลภาษามอญ-เขมร (หรือ ออสโตรเอเชียติก) นับถือผีช้างและชำนาญการจับช้างป่ามาฝึกใช้งาน ซึ่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่เชื่อกันว่าอพยพโยกย้ายไปจากสุวรรณภูมิ แล้วตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนในอินเดียใต้ทางอ่าวเบงกอลเมื่อหลายพันปีมาแล้ว

 “ชาวอารยัน” กับ “ชาวมุนดะ” อพยพโยกย้ายไปตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนในอินเดียไล่เลี่ยหรือคราวเดียวกันอย่างน้อย 4,000-3,000 ปี มาแล้ว David Reich บอกไว้ในหนังสือ Who We Are and How We Got Here (แปลเป็นภาษาไทยในชื่อ ดีเอ็นเอปฏิวัติ โดย ก้อง พาหุรักษ์ สำนักพิมพ์มติชน)

ถ้าเป็นจริงทั้งหมดตามที่ยกสรุปมานี้ก็เท่ากับพระพิฆเนศ มีกำเนิดจากการนับถือผีช้างของชาวสุวรรณภูมิ เพราะชาวสุวรรณภูมิดั้งเดิมทุกชาติพันธุ์ล้วนชำนาญการจับช้างป่าและนับถือผีช้าง

ผีช้างสุวรรณภูมิมีต้นตอจากการยกย่องนับถือช้างเป็นสัตว์มีพลังเฮี้ยนและมีคุณ เห็นจากคนสุวรรณภูมิบางพวกเรียกตนเองอย่างนอบน้อมยอมเป็นลูกของช้างว่า “ลูกช้าง” มีพิธีกรรม “เลี้ยงผีช้าง” เพื่อขอความอุดมสมบูรณ์ในพืชพันธุ์ว่านยาข้าวปลาอาหารและวาดรูปไว้บนเพิงผา (ที่ผาแต้ม อ.โขงเจียม จ.อุบลราชธานี) ทั้งมีพิธีกรรมขอขมาเมื่อไปจับช้างป่ามาฝึกใช้งานหนัก เรียกตามภาษาท้องถิ่นแม่น้ำมูลในอีสานใต้ว่า “โพนช้าง” หมายถึงการขี่หลัง “ช้างต่อ” ไล่จับ “ช้างป่า”

ชาวทมิฬเป็นคนพื้นเมืองดั้งเดิมของอินเดียใต้มาหลายพันหลายหมื่นปี ราว 3,000 ปีมาแล้ว ชาวมุนดะอพยพโยกย้ายจากสุวรรณภูมิไปอยู่อินเดียใต้โดยตั้งชุมชนบ้านเรือนปะปนกับชาวทมิฬ ทำให้ ชาวทมิฬกับชาวมุนดะคุ้นเคยช้างป่าและการจับช้างป่ามาฝึกใช้งาน แล้วนับถือผีช้างเป็นใหญ่เรียก “เจ้าสมิงไพร” มีหัวเป็นช้าง

ราว 2,500 ปีมาแล้ว หรือ พ.ศ.1 ชาวอินเดียได้รับข้อมูลข่าวสารจากชาวมุนดะจึงเสี่ยงโชคไปซื้อทองแดงจากดินแดนภาคพื้น อุษาคเนย์แล้วเรียกชื่อว่า “สุวรรณภูมิ” (แปลว่าดินแดนทองแดง) ขณะเดียวกันก็น่าจะเริ่มซื้อช้างงาน นับเป็นต้นตอ “ค้าช้าง”

ผีช้างของชาวสุวรรณภูมิ (ผ่านทางชาวมุนดะ) ถูกชาว อารยัน-อินเดียยกย่องเป็นเทพทางศาสนาพราหมณ์-ฮินดู เรียก “พระพิฆเนศ” จากนั้นส่งต่อเข้าอุษาคเนย์แล้วถึงไทย