มองบ้านมองเมือง/ปริญญา ตรีน้อยใส

 

เรื่องปกติของคนไทย

 

การก่อสร้างบ้านพักข้าราชการในพื้นที่เชิงดอยสุเทพ ที่เชียงใหม่ กลายเป็นข่าวและได้รับความสนใจอย่างมาก

โดยเฉพาะคนในพื้นที่ที่ออกมาจัดกิจกรรมต่อต้านมากมาย นักวิชาการที่ออกมาวิพากษ์วิจารณ์ จนกลายเป็นเรื่อง เหมือนว่าเพิ่งเคยเกิดขึ้น

จนลืมไปว่า สภาพแวดล้อมนั้น นอกจากจะกำหนดวิถีชีวิต และความนึกคิดของผู้คนแล้ว ยังส่งผลต่อการรับประทานอาหาร การดำรงชีวิต การก่อสร้างอาคารบ้านเรือน และวิธีการอยู่ร่วมกัน จนกลายเป็นขนบธรรมเนียม ประเพณี ศาสนา และกฎหมาย

คนเมืองหนาว (มาก) นิยมอาหารดิบ เพราะนอกจากฟืนไฟหายากแล้ว อากาศที่หนาวเย็น ช่วยให้เนื้อสัตว์ไม่เน่าเสียง่าย

คนญี่ปุ่นนิยมปลาดิบ เพราะอยู่เมืองหนาว และอยู่ริมทะเล หากนิยมทานเนื้อหมีดิบคงเป็นเรื่องยากเหมือนกัน

คนเมืองหนาวจะหลบอยู่ในถ้ำ ต้องก่อกองไฟให้ความอบอุ่น เนื้อสัตว์ที่ล่ามาได้ก็แทนย่างอยู่ข้างกองไฟ

ถ้าคนไทยอุตริไปอยู่ในถ้ำบ้าง คงจะเจอะเจอทั้งความชื้น แมลงและสัตว์ร้ายนานาชนิด แม้แต่คิดจะนอนบนดิน ก็ยังมีปัญหาเรื่องแมลงสัตว์กัดต่อย เลยต้องผูกเปลผ้าขาวม้าใต้ต้นไม้ ทั้งเย็นสบายและปลอดภัย

อันเป็นที่มาของบ้านใต้ถุนสูง ที่หนีน้ำได้ดีในที่ลุ่ม

 

เมื่อสภาพแวดล้อมบีบบังคับ วิธีการกิน อยู่ หลับนอน จนกลายเป็นวิถีชีวิต ประเพณีของชุมชนแล้ว ยังทำให้ผู้คนมีนิสัยหรือสันดานต่างกันออกไป

เหมือนกับเรื่องราวต่างๆ และปัญหาอื่นในบ้านเรา ที่มาจากวิธีคิดและวิถีชีวิต ที่มาจากสภาพแวดล้อม อย่างเรื่องขยะและการทิ้งขยะ การที่คนไทยทิ้งขว้างลงแม่น้ำลำคลองจนน้ำเน่าเสีย หรือทิ้งขยะบนถนนที่ไปอุดตันท่อระบายน้ำ นำมาซึ่งปัญหาน้ำท่วม รถติดนั้น

ทั้งหมดเริ่มต้นจากวิถีชีวิตคนที่อยู่ริมน้ำ ล้วนเคยชินกับการทิ้งสิ่งของลงน้ำ ที่กระแสน้ำทำหน้าที่พัดพาให้หายไป ที่ธรรมชาติช่วยย่อยสลายไปจนหมด

แต่นั่นเป็นสภาพในอดีต เมื่อหมู่บ้านริมน้ำมีไม่มาก คนไม่เยอะ

แต่ในสภาพปัจจุบัน เมื่อประชากรปาเข้าไปหกสิบ เจ็ดสิบล้านคน ยังมีคนย้ายถิ่นมาทำงานหรือมาเที่ยวเตร่พักผ่อนอีกหลายล้านคน ทุกเรื่องก็เลยกลายเป็นปัญหา

ผู้คนยังมีนิสัยทิ้งขยะลงน้ำ แม้น้ำจะพัดพาขยะไปได้บ้าง แต่ยังเหลือตกค้างอีกมหาศาล ปริมาณก็มากจนธรรมชาติกำจัดไม่ไหว

ขยะสมัยใหม่ ยังเป็นวัสดุสังเคราะห์ การย่อยสลายต้องใช้เวลาหรือไม่สามารถย่อยสลายได้

ปริมาณขยะจึงเพิ่มขึ้น เต็มไปทั่วคุ้งน้ำ ไม่ไหลไปไหน กลายเป็นกำแพงกั้นขวางน้ำ จนเกิดน้ำท่วมในที่สุด

พอผู้คนจะย้ายจากริมน้ำมาอยู่ริมถนน แต่ยังคงนิสัยเดิม ขยะที่ทิ้งกันทั่วไปจึงไปอุดตันท่อระบายน้ำ เพิ่มปริมาณน้ำรอระบาย เพราะไปไหนไม่ได้

กลายเป็นน้ำท่วมอย่างที่บ่นกัน

 

วิธีแก้ไขปัญหาไม่ให้คนทิ้งขยะ คงจะยาก เพราะเป็นนิสัยไปแล้ว เช่นเดียวกับนิสัยของคนไทยในเรื่องอื่นอีกมากมาย ที่ล้วนก่อให้เกิดปัญหา อย่างเช่น การต่อเติมอาคารบ้านเรือน ก็มาจากบ้านไทยพื้นถิ่นที่สร้างด้วยไม้ การต่อเติมทำได้ง่าย กลายเป็นเรื่องปกติ ถ้าใครคิดจะต่อเติมบ้าน แต่เมื่อไม่ใช่บ้านไม้ หากเป็นบ้านก่ออิฐถือปูน เลยนำมาซึ่งปัญหามากมาย ทั้งปัญหาส่วนตัวและปัญหาส่วนรวม

กรณีแผงลอยรถเข็นขายอาหารที่มีอยู่ทุกแห่งหน ก็มาจากแม่ค้าหาบเร่ในอดีตหากปัจจุบันพัฒนาเป็นฟู้ดทรัก สตรีตฟู้ด จนกลายเป็นจุดขายทางการท่องเที่ยวไทย โดยทุกคนต้องทำเป็นลืมเรื่องน้ำเสีย และขยะที่ลงไปอุดตันท่อระบายน้ำ

ไม่รู้จะกล่าวโทษหรือขอบคุณสภาพแวดล้อม ที่ทำให้คนไทยและเมืองไทยดีกันได้เช่นนี้

 

เช่นเดียวกับการบุกรุกพื้นที่ป่าเขาดอยสุเทพ ที่จริงก็ดำเนินการต่อเนื่องมาแต่อดีต ด้วยที่ตั้งอยู่ของเชียงใหม่ในหุบเขา ลุ่มแม่น้ำปิง มีป่าเขาล้อมรอบ

ชาวบ้านหักร้างถางป่า สร้างบ้านเรือนทำการเกษตรมาช้านาน

หน่วยงานราชการก็ขยายพื้นที่ ตั้งค่ายทหาร ศูนย์ราชการ สนามกีฬา มหาวิทยาลัย และบ้านพักข้าราชการ

ทุกคนล้วนกระทำด้วยความเคยชินเรื่อยมา

เพียงแต่กาลเวลาเปลี่ยนไป คนบางคนเริ่มรู้สึกตัว ในขณะที่คนบางคนยังไม่เข้าใจเท่านั้นเอง