ใส่บ่าแบกหาม

พรพิมล ลิ่มเจริญ

Lady Bird

เธอจ๊ะ
Lady Bird เป็นหนังวัยรุ่น ช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อ ในหนังเขาเลือกช่วงมัธยมปลายปีสุดท้าย ก้าวเข้าสู่มหาวิทยาลัย เลือกนำเสนอเรื่องความสัมพันธ์ของลูกสาวกับแม่
Saoirse Ronan แสดงเป็นลูก
Laurie Metcalf แสดงเป็นแม่
ลูกกับแม่ตีกันบ้าง ดีกันบ้างสลับกันไป
น้องเซอร์ช่า แกดังแล้วแหละ ผู้คนเรียกชื่อ Saorise ของแกถูกต้องแล้วว่า เซอร์ช่า ไม่ใช่ ซวาเร่ ซอรี่ หรืออะไรๆ ตามที่เดาๆ กันไปว่ามันน่าจะใช่
ก็เป็นคนไอริช คำอ่านคำเขียนก็เป็นไปอย่างไอริช

คุณลูกชื่อ Christine แต่แกไม่เรียก ให้ใครๆ เรียกว่า Lady Bird ครูถามว่า
Is that your given name?
เป็นชื่อตัวใช่ไหม?
given name เวลากรอกแบบฟอร์ม ก็ต้องใส่ชื่อตัวเอง เป็นชื่อของเราเอง
แต่พอครูเห็นชื่อ Lady Bird เลยสงสัย เป็นชื่อตั้งให้จริงๆ ฤๅ
I gave it to myself.
It’s given to me by me.
หนูให้ชื่อตัวเอง
หนูตั้งของหนูเอง
ดังนั้น เรียก given name ได้สิ เขาไม่ได้ระบุสักหน่อยว่าใครต้องเป็นคนตั้ง
น้องหนูบังคับให้พ่อ ให้แม่ ให้พี่ ให้ใครๆ เรียกเธอว่า เลดี้เบิร์ด ถ้าไม่เรียกมีโกรธ มีตาเขียว
หนูเลดี้เบิร์ดกับแม่ ทะเลาะกันได้ทุกเรื่อง อย่างที่บ่อยๆ ก็เรื่องเรียน มหาวิทยาลัยที่จะเรียนต่อ แม่อยากให้เรียนมหาวิทยาลัยในแซคราเมนโต้ แถวบ้านนั่นแหละ
I want to go to the East Coast.
I want to go where culture is like New York.
หนูอยากไปฝั่งตะวันออก
หนูอยากไปที่มีวัฒนธรรม
แบบนิวยอร์ก
แม่ได้ยินดังนั้น ถึงกับของขึ้น
How in the world did I raise such a snob?
นี่ฉันเลี้ยงแกมาให้หัวสูงตั้งแต่เมื่อไหร่?
snob หมายถึง คนหัวสูง คนที่นิยมชมชอบชนชั้นสูงหรือคนร่ำคนรวย แล้วพยายามจนเกินเหตุที่จะหาทางไปเกี่ยวดองกับเขา เป็นให้เหมือนเขา แล้วหันมารังเกียจเดียดฉันท์คนอื่นๆ ว่าอยู่ระดับต่ำ จะใช้แบบเฉพาะเจาะจงว่าหัวสูงทางไหน ก็หาคำมาขยายได้ แบบ musical snob หรือ artistic snob
ว่าแต่แม่ อ้าว! แม่ ไหงงั้น?!
Or at least Connecticut or New Hampshire
where writers live in the woods
อย่างน้อยก็ไปคอนเนตทิคัตหรือนิวแฮมป์เชียร์
ที่นักเขียนเขาชอบไปอยู่ในป่าเขาลำเนาไพร
หนูเลดี้เบิร์ดพร่ำรำพันความมุ่งมั่นของตนเอง แม่ไม่ฟังอีร้าค่าอีรม สรุปให้เองเลย
Just go to City College and then to jail
and then back to City College
and then maybe you’d learn to pull yourself up
and not expect everybody to do everything.
ลูกไปเรียนในเมืองไป แล้วเดี๋ยวก็ไปติดคุก
แล้วก็กลับมาเรียน
แล้วอาจจะรู้หนทางทำอะไรให้มันดีขึ้น
ไม่ต้องคาดหวังว่าทุกกคนต้องทำทุกสิ่ง
pull yourself up นี้ น่าจะย่อมาจาก pull yourself up by your bootstraps หมายถึง ทำสถานการณ์ให้มันดีขึ้นด้วยน้ำพักน้ำแรงของตนเอง
Your father’s company
islaying people off right and left.
บริษัทพ่อเขาเอาพนักงานออก
เยอะเลยนะ
right and left เป็นสำนวน หมายถึง จำนวนมาก เยอะ
หรือแปลว่า ทุกหนแห่ง ก็ได้ ในกรณีนี้ หมายถึง เลย์ออฟพนักงานทุกหย่อมหญ้า หรือเยอะ ก็ได้ทั้งคู่
หรือแค่จะซื้อนิตยสารอ่านเล่นราคาถูก แม่ก็ไม่ให้ซื้อ แม่ให้ไปอ่านที่ห้องสมุด ชอบมุขนี้ เพราะลูกสาวพยายามโน้มน้าวให้เหตุผล จะได้อ่านก่อนนอนไง นะแม่นะ แต่แม่สวนทันควัน
That’s something that rich people do.
We are not rich people.
ไอ้นั่นมีแค่คนรวยเขาทำ
เราไม่ได้ร่ำได้รวย
ชอบน่ะ ตลกดี อ่านหนังสือก่อนนอนมีแต่คนรวยๆ ทำ!

ยังดีที่มีพ่อผู้เข้าใจ รักใคร่ไยดีทั้งแม่และลูกสาว เพราะเมื่อลูกสาวถาม แม่เกลียดหนูใช่ไหม?
You both have such strong personalities.
แม่กับลูกเป็นคนแรงๆ ทั้งคู่น่ะ
พ่อช่างน่ารัก ถนอมน้ำใจ
อย่างเพื่อนลูกมองแม่ เพื่อนยังบอกเลยว่า
She’s warm, but she’s
also kind of scary.
แม่อบอุ่นนะ แต่แบบว่าน่ากลัว
แต่โมเมนต์แม่กับลูกดีต่อกันก็มีนะ
I want you to be
the best version of yourself.
แม่อยากให้ลูกเป็นตัวเอง
ในเวอร์ชั่นที่ดีที่สุด
ตอนแม่ไม่เอาแต่โกรธ แม่ก็พูดดี
What if this is the best version?
แล้วถ้านี่คือเวอร์ชั่นที่ดีที่สุดแล้วล่ะ?
แต่ชีวิตที่โรงเรียนมัธยมของหนูเลดี้เบิร์ดสนุกนานครบรสมากๆ แม้จะคอยบอกใครๆ เสมอว่า
I’m from the wrong side of the tracks.
บ้านฉันอยูฝั่งเมืองที่ไม่ค่อยเจริญ
wrong side of the tracks หมายถึง เมืองฝั่งที่ไม่เจริญ มีคนจนจน คนด้อยโอกาสอาศัยอยู่
ที่ตลกคือ ฝั่งที่เลดี้เบิร์ดอยู่มี tracks หรือรางรถไฟคั่นอยู่ด้วยจริงๆ

หนูเลดี้เบิร์ดมีเพื่อนรักเป็นสาวน้อยตัวอ้วน แอบรักคุณครูสอนเลข น่ารักทุกฉากการแสดง
หนูเลดี้เบิร์ดมีแฟนคนแรก มีแฟนคนที่สอง และความที่อยู่โรงเรียนคาทอลิก ก็มีคุณครูเป็นแม่ชี ใจดีและเข้าอกเข้าใจ โดนนักเรียนแกล้ง คุณครูแม่ชีก็ขำ เวลานักเรียนแสดงออกไม่ถูกไม่ควร คุณครูก็ช่วยหากิจกรรม หาชมรมให้อยู่ โรงเรียนคาทอลิกนี้ดี๊ดี มีบาทหลวงเป็นคุณครูสอนการแสดง แต่พอบาทหลวงป่วยก็ได้โค้ชฟุตบอลมาสอนการแสดงแทน ตลกดี
หนูเลดี้เบิร์ด พยายามสมัครเข้ามหาวิทยาลัยไกลๆ บ้าน แบบไม่ให้แม่รู้ แต่ต้องบอกพ่อ เพราะต้องขอลายเซ็น ขอจดหมายรับรองในการสมัคร
สนุก ชอบมากเลย คิดถึงหนังแบบ Juno เมื่อสิบปีที่แล้ว คิดถึงซีรี่ส์ในทีวียุค 90 My So-called Life ชีวิตวัยรุ่นมากมายและวุ่นวายได้ในตัวเองอยู่แล้ว คิดถึงสมัยวัยรุ่นขึ้นมาติดหมัด สมัยที่เรื่องของเรานั้นใหญ่โตที่สุด เราสำคัญที่สุด เราเป็นจุดศูนย์กลางของโลก
ใครมาบอกว่าเราไม่สำคัญ ก็ไม่เชื่อสิ จนกว่านู่นเลย จนกว่าจะได้ค้นพบและรู้จักตัวเองจริงๆ ซึ่งเมื่อไหร่หรือ? …เมื่อใดก็เมื่อนั้นน่ะสิ
ฉันเอง