ฉันยังพูดไม่หยุด ตั้งแต่อเมริกาโน่เย็นเต็มแก้ว กระทั่งเหลือน้ำแข็งก้นแก้ว ว่าด้วยอาหารมื้ออร่อยที่สุด (เท่าที่จำได้)

เปล่าเลย ไม่ใช่อาหารเลิศหรู หรือแปลกใหม่ แต่เป็นอาหารที่เราห่อมาคนละอย่างสองอย่าง เมื่อเอามารวมกันมันก็กลายเป็นสำรับมหึมา

แน่นอนว่ามีเมนูซ้ำ น้ำพริกหนุ่ม หมูทอด หมูยอ ไส้อั่ว น้ำพริกตาแดง เนื้อย่าง ไข่เจียว ไข่เค็ม ยำผัก ส่วนใหญ่เป็นอาหารแห้งๆ ที่สามารถแกะกินบนตองได้เลย กินกับข้าวนึ่ง ซึ่งห่อตองมาเหมือนกัน

เราไม่มีปิ่นโต เบนโตะ หรือกล่องใส่อาหารน่ารักๆ

เรามีใบตองกล้วย และใบตองตึง เมื่อกินเสร็จก็ทิ้งลงถังขยะ ไม่ต้องเก็บกลับบ้าน ไม่ต้องล้างภาชนะ (ล้างมือคือจบ)

เป็นมื้อกลางวันของการไปทัศนศึกษาแบบเช้าไปเย็นกลับ ครูให้ห่อข้าวไป ครั้นถึงมื้อ ก็หาที่ร่มข้างทาง แกะข้าวห่อกิน

“แบบนั้นล่ะ อร่อยที่สุดในโลก” ฉันเน้นคำว่าโลก ลากเสียงยาวพร้อมหมุนคอ

“ก็น่าจะเป็นอย่างนั้น เห็นพูดไม่หยุด” เขาว่า

ทำเอาฉันเขิน จริงของเขา ตั้งแต่ออกจากปั๊มน้ำมัน ฉันยังไม่เปลี่ยนเรื่องคุย หมกมุ่นอยู่กับการกินข้าวเหนียว

 

เราแวะปั๊มใน จ.พะเยา ขณะเขาเติมน้ำมัน ฉันเดินมาซื้อกาแฟ เห็นหญิงสาว 5 คนยืนล้อมวงกินข้าวใต้ต้นไม้ พวกเธอปั้นข้าวคำเล็กจิ้มน้ำพริก ตามด้วยผัก ฮืม…น่ากินอะไรอย่างนี้

ฉันยืนตรงนั้น พยายามมองผ่านๆ (แต่เห็นทุกสิ่งอย่าง) สารภาพอย่างไม่อาย ว่าแอบกลืนน้ำลายหลายหน อยากกระโดดเข้าไปพร้อมกับ “กินโต้ยได้ก่อจ้าว”

เห็นกระทั่งผักที่พวกเธอหยิบกิน มีผักขี้หูดด้วย ฉันไม่ได้กินนานแล้ว มันเข้ากับน้ำพริกตาแดงสุดๆ ยังมีผักกาด ถั่วฝักยาว มะเขือเปราะ มะเขือพวง และฝักทอง

ขณะดูดอเมริกาโน่เย็นบนรถ ฉันยังเห็นสำรับนั้น พวกเธอคงทำงานในปั๊มน้ำมัน ห่อข้าวมาจากบ้าน หรือไม่-คนใดคนหนึ่งก็อาสาออกไปซื้อ

ใจความสำคัญอยู่ที่ได้กินด้วยกัน กินกันไปคุยกันไป

 

พวกเธอทำให้ฉันนึกถึงการทำงานในร้านอาหารของน้องสาว

ฉันเป็นพนักงานคนหนึ่ง ทำงานทุกหน้าที่ เสิร์ฟ เข้าครัว รับออเดอร์ ทำความสะอาด จ่ายตลาด เช่นเดียวกับพนักงานอีก 3 คน ทั้งหมดเป็นหญิงล้วน

ร้านของเราขายอาหารจานเดียว อาหารประเภทยำ และเครื่องดื่ม เปิด 10.00 น. ปิด 21.00 น. ไม่มีวันหยุด เราช่วยกันทำอาหารออกไปเสิร์ฟลูกค้า แต่ไม่เคยทำอาหารจากเมนูในร้านกินเอง

เราชอบข้าวเหนียวมากกว่าข้าวเจ้า นอกจากอร่อยกว่า มันยังอิ่มนานกว่า แถมไม่ต้องล้างจานมาก ใครสักคนแช่ข้าวไว้ตั้งแต่ค่ำวันวาน เช้ามาก็นึ่ง ถึงจะใช้แก๊ส แต่เรานึ่งไฟกลางค่อนไปทางอ่อน ให้ข้าวค่อยๆ สุก ด้วยวิธีนี้ข้าวเหนียวจะนุ่มนวล

พอข้าวสุก เราเทข้าวร้อนๆ จากไหนึ่งลงถาดใบใหญ่ ใช้ไม้พายหรือทัพพีเกลี่ยระบายความร้อน ก่อนเก็บในกระติกที่มีผ้าขาวบางรอง นึ่งทีเดียวพอกินไปทั้งวัน

ตอนที่ข้าวควันฉุยถูกเทลงถาด ฉันไม่เคยอดใจได้ ต้องหยิบมาปั้นกินเล่นสักคำ

กับข้าวน่ะเหรอ เราไม่เคยคิดล่วงหน้า ถึงเวลาหิว มีผักอะไร เราจับมาแกง หรือไม่ก็ตำน้ำพริกกินกับผัก เรากินข้าวเหนียวเป็นอาหารหลัก แค่มีข้าวนึ่งเหนียวนิ่ม เราย่อมมีแรงทำงานทั้งวัน

ถ้าน้ำพริกตาแดงเหลือจากเมื่อวาน มื้อเช้าก็แค่ใส่ผักในไหนึ่งตอนข้าวเริ่มสุก มีผักนึ่ง น้ำพริกตาแดง และข้าวนึ่งร้อนๆ แค่นั้น แต่เรากินชนิดนับคำไม่ทัน และไม่ถ้วน

น้ำพริกตาแดงหาซื้อง่าย ราคาถูก แต่ถ้าได้ทำเองสักครั้ง เราย่อมเมินน้ำพริกฝีมือแม่ค้า น้ำพริกเป็นอาหารต้นทุนต่ำ แต่ไม่อาจเรียกได้ว่าทำง่าย มีบางขั้นตอนสำคัญ

ซึ่งหากใช้ทางลัด หรือข้ามไป จะได้ผลลัพธ์ที่แตกต่าง

 

ฉันมีเตาถ่านและถ่านติดบ้านเสมอ เพื่อทำน้ำพริกตาแดง ส่วนประกอบหลักของน้ำพริกตาแดงมีพริกแห้งย่าง (หรือคั่ว) หอมแดงย่าง กระเทียมย่าง แต่ฉันทำแบบมากเรื่องสักนิด (หมายถึงอร่อยขึ้น) เพิ่มปลาน้ำจืดรมควันกับปลาร้าแห้งเสียบไม้ ปลาสองชนิดนี้ต้องผิงไฟอ่อน ไฟที่กำลังจะกลายเป็นขี้เถ้า จึงจะดึงศักยภาพของมันออกมาได้เต็มที่ (ด้วยเหตุนี้ฉันจึงรักเตาถ่าน)

ฉันเคยย่างหอมแดงกับกระเทียมด้วยกระทะบนเตาแก๊ส ได้ผลลัพธ์ใกล้เคียงกัน แต่ใช้เวลานานกว่ามาก

สำหรับฉัน การย่าง-ไม่ว่าย่างอะไรก็สู้เตาถ่านไม่ได้ ลงทุนกับเตาถ่านหนึ่งเตา คุ้มเกินคุ้ม ก่อไฟแป๊บเดียว ทำอาหารอื่นข้างบน หรือนึ่งข้าว แล้วหมกหอมแดงกับกระเทียมด้านใต้ ข้าวนึ่งสุก หอมแดงกับกระเทียมก็พร้อมแกะเปลือก

ถ้าวันไหนก่อไฟเพื่อย่าง ฉันจะรอให้ไฟอ่อนลง ค่อยเอาหัวหอมกับกระเทียมเสียบไม้ย่าง น้ำพริกตาแดงของฉันใส่กระเทียมมาก ใช้กระเทียมไทยปนกับกระเทียมจีน เมื่อย่างจนสุก รสชาติไม่ต่างกันนัก แต่กระเทียมจีนจะได้เนื้อหนังมากกว่า ย่างอย่างใจเย็น กระเทียมย่อมสุกก่อนหัวหอม และโปรดลองสักครั้ง เพื่อได้สูดกลิ่นยวนใจที่ยากจะหาอะไรมาเทียบ…ใจเย็น คอยพลิกกระทั่งได้ที่ เปลือกกระเทียมกับหัวหอมอาจดำบ้าง ไม่เป็นไร ลอกมันออก ใช้แต่ข้างใน เนื้อในของหัวหอมสุกจะใส น้ำน้อยลง เนื้อในของกระเทียมจะอ่อนนุ่ม

ความเผ็ดและความซ่านจางลง เหลือแต่ความมัน

 

ปลาแห้งกับปลาร้าแห้งฉันย่างหลังสุด ขณะไฟอ่อนที่สุด ถ้าได้ปลาแห้งรมควันที่ทำจากปลาน้ำจืด ปลาจะมันขึ้นหลังย่าง ใช้อย่างละหน่อย โดยตำรวมกัน ใส่ถ้วยรอไว้

แกะเอาแต่เนื้อของหัวหอมกับกระเทียมลงครก อย่างละเท่ากัน ตำให้ละเอียด เติมปลาย่างกับปลาร้าย่างที่เตรียมไว้ ปรุงรสด้วยเกลือ อาศัยความหวานจางๆ จากหัวหอมย่าง ถ้าไม่พอค่อยแอบใส่น้ำตาลลงไปหน่อย แล้วจึงเติมพริกแห้งคั่ว ซึ่งเอาใส่เครื่องปั่นไว้ก่อนหน้า เติมพริกจนได้ความเผ็ดเท่าที่ต้องการ ฉันชอบน้ำพริกตาแดงเผ็ดๆ ฉันจึงใช้พริกจินดา ตำจนเข้ากันดี ตักใส่ถ้วย แล้วโรยผักชีซอย

น้ำพริกตาแดงเข้าขากับผักสุก บางวันฉันนึ่ง บางวันฉันลวก แล้วแต่ความสะดวก ทุกครั้งที่ทำอาหารจานนี้

ฉันคิดถึงเพื่อนร่วมงานในร้านอาหาร ไม่มีอะไรทำให้รู้ใจเท่าการกินข้าวด้วยกัน ได้กินข้าวด้วยกันบ่อย เราก็ทำงานด้วยกันง่ายขึ้น

กระทั่งถึงวันนี้

ฉันจำต้องยอมรับ ต่อให้ตำน้ำพริกอร่อยแค่ไหน ฉันก็กินข้าวได้ไม่มากเท่ามื้อที่กินกับพวกเธอ

เพราะความอร่อยเกิดขึ้นเมื่อเราได้ปั้นข้าวเหนียวจากกระติกเดียวกัน

ได้จิ้มน้ำพริกจากถ้วยเดียวกัน

และได้เหนื่อยอย่างเท่าเทียมกัน