คอลัมน์ประจำ

UPSTREAM | ‘ไรเดอร์’

นพมาส แววหงส์
ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 2 - 8 พฤษภาคม 2568
คอลัมน์ภาพยนตร์
ผู้เขียนนพมาส แววหงส์
เผยแพร่

Upstream เป็นหนังจีนแนวคอเมดี้ที่สะท้อนภาพสังคมเมืองใหญ่ในจีนได้อย่างชวนอมยิ้มและได้ใจค่ะ

แม้ว่าจะยังมีช่องโหว่ให้ติติงได้เยอะ แต่ก็ดูสนุกและชวนติดตามไปตลอด

เล่าเรื่องราวของเกา จีเล (เจิ้ง ซู) หัวหน้าครอบครัวระดับกลางในสังคมจีน

เกาเป็นมนุษย์เงินเดือน ทำงานบริหารระดับกลางในสำนักงาน มีความรับผิดชอบ มีลูกน้องในความดูแล ทำงานมาร่วมสิบปีจนดูจะมีความมั่นคงและรายได้พอจุนเจือครอบครัวชนชั้นกลางได้

แต่วันดีคืนดี เขาก็ถูกยื่นซองขาวให้ออกจากงานโดยไม่รู้เนื้อรู้ตัวล่วงหน้า ไม่รู้ด้วยซ้ำว่าตัวเองทำอะไรผิดร้ายแรงถึงขั้นนั้น

เหมือนฟ้าฟาดเปรี้ยงลงกลางกระหม่อมตอนกลางวันแสกๆ เกาโวยวายออกฤทธิ์อาละวาดฟาดหัวฟาดหาง ปฏิเสธไม่ยอมรับเงินชดเชยการให้ออกจากงานตามที่บริษัทเสนอจ่ายให้

ฟูมฟาย ตีอกชกหัว ล้มโต๊ะ ชี้หน้าด่าคนที่ยื่นซองขาวให้เขา และขู่จะฟ้องร้องเรียกค่าเสียหายมหาศาลเป็นคดีความต่อไป จนทำอะไรไม่ได้แล้วนั่นแหละ ถึงได้เดินออกจากที่ทำงานไปเตร็ดเตร่กลางถนนอย่างไม่มีจุดหมาย

เรื่องของเรื่องคือเสี่ยว นี (จีเล ซิว) ภรรยาของเกา ลาออกจากงานมาอยู่กับบ้าน และเลี้ยงลูก

แถมครอบครัวของเขาก็เพิ่งจะเลื่อนฐานะให้แก่ตัวเองด้วยการซื้อบ้านใหม่ที่มีเนื้อที่กว้างขวางกว่าเดิม

บ้านยังอยู่ในการจำนอง และต้องผ่อนชำระหนี้ทุกเดือน

เขาจึงตกอยู่ในสภาพผู้หาเลี้ยงครอบครัวแต่ลำพังผู้เดียว

ลูกสาวก็เข้าโรงเรียนที่ค่าเล่าเรียนสูงให้มีหน้ามีตาสมฐานะและศักดิ์ศรี แถมยังต้องควักเงินจ่ายจากกิจกรรมพิเศษสำหรับชนชั้นกลางอีกมากมาย เช่น ค่าเรียนบัลเล่ต์ เป็นต้น

เกาเตร็ดเตร่หางานใหม่ทำอยู่พักหนึ่ง โดยไม่ได้บอกภรรยาว่าเขาถูกไล่ออกจากงาน

ยื่นใบสมัครไปที่ไหน ก็โดนปฏิเสธ แทบจะตั้งแต่แรกด้วยเหตุผลของอายุ-คนวัยเขานั้นแก่เกินกว่าจะไปสมัครงานแข่งกับหนุ่มสาวที่เพิ่งเรียนจบใหม่ๆ

หนทางเบื้องหน้าดูตันไปหมดสำหรับเกา

จนเมื่อพ่อของเกาเริ่มป่วย และเปิดร้านโชว์ห่วยซึ่งเป็นกิจการของครอบครัวไม่ได้เหมือนเดิม ภาระค่าใช้จ่ายของเกาก็เริ่มทบทวีขึ้นหลายเท่า จนต้องโทร.ไปขอรับเงินชดเชยตามจำนวนที่บริษัทจ่ายให้อย่างสิ้นฤทธิ์หมดท่า

หนี้สินจากธนาคารที่ผัดผ่อนไม่ได้ชำระมาหลายเดือน ก็ทำท่าว่าบ้านจะถูกยึด

เมื่อเกาตัดสินใจบอกภรรยา สิ่งเดียวที่เธอบอกว่าเสียใจมากคือการที่สามีไม่ไว้ใจเล่าเรื่องสำคัญเรื่องนี้ให้รู้ตั้งแต่แรก ได้แต่เก็บงำไว้คนเดียวหลายเดือน จนกระทั่งปิดไม่มิดนั่นแหละ ถึงได้ตัดสินใจเปิดปากพูด

นี่เป็นความสัมพันธ์ที่บอกถึงความไม่ไว้ใจในกันและกัน และต้องเผชิญหน้าไปด้วยกัน ทั้งทุกข์สุข ทั้งยากดีมีจน

เกาได้แต่สัญญาว่าเขาจะทำทุกทางที่จะหาเงินมาจุนเจือครอบครัวให้ได้

แต่ก็แทบจะอับจนหนทางกับการหางานบริษัททำ

เขาไปได้ไอเดียจากไรเดอร์ส่งของคนหนึ่งว่าเดือนหนึ่งๆ จะหารายได้อย่างไร ตามความสามารถและขยันขันแข็ง

แถมยังมีโบนัสให้สำหรับยอดไรเดอร์ประจำเดือนเสียอีกต่างหาก

เขาฝืนใจฮึดสู้ชีวิตด้วยการตัดสินใจทิ้งศักดิ์ศรีของมนุษย์เงินเดือนทำงานนั่งโต๊ะ หรือที่เรียกว่า “คนทำงานปกขาว” (white-collar worker) ไปหาเลี้ยงปากเลี้ยงท้องด้วยการไปทำงานของ “กรรมกรปกน้ำเงิน” (blue-collar worker)

หลังจากนี้ก็เป็นชีวิตการทำงานของเกาในฐานะไรเดอร์ชุดเหลือง ส่งอาหารให้ถึงมือผู้สั่งทางแอพพ์สั่งอาหาร

ซึ่งต้องหาทางทำเวลา ทำระยะทาง ทำจำนวนการจัดส่งให้ได้มากที่สุดในแต่ละวัน เพราะนั่นหมายถึงค่าแรงที่เพิ่มมากขึ้น

แถมยังต้องทำบริการให้ลูกค้ากดเรตติ้งให้สูงๆ ถ้าได้รับการประเมินต่ำก็จะมีผลต่อรายได้อีกต่างหาก

เจอเข้ากับลูกค้าที่ไร้เหตุผล ก็เถียงกลับไม่ได้ เพราะลูกค้าเป็นต่อด้วยการมีเรตติ้งอยู่ในมือ

การจราจรบนท้องถนนที่คลาคล่ำคับคั่งจนต้องหาทางลัดเลี้ยวไป เพราะทุกนาทีที่เสียไปบนท้องถนนย่อมหมายถึงรายได้ที่ลดลง

เกาไปได้เคล็ดลับของไรเดอร์ที่ประสบความสำเร็จจากเพื่อนร่วมงานที่ใจดีแบ่งปันให้โดยไม่หวงเอาไว้คนเดียว

แต่กระนั้นก็เถอะ การแข่งขันชิงชัยยอดไรเดอร์ประจำเดือนก็เข้มข้นเอาจริงเอาจังกันมาก-เป็นหนังตลกก็ต้องเล่าเรื่องให้เข้มข้นแบบนี้แหละค่ะ

บางจุดก็เว่อร์จนเหลือเชื่อ เพราะต้องการให้จี้เส้น เห็นภาพเกินจริงไปเป็นคนละโลกเดียวกัน เช่น การไปส่งอาหารให้ถึงมือผู้รับและต้องตามหาตัวลูกค้าในไนต์คลับที่วุ่นวายสับสน หรือเดินขึ้นตึกชั้น 12 โดยไม่มีลิฟต์ กว่าจะถึงมือลูกค้าก็หอบแฮกๆ แล้วก็ต้องรีบไปต่อทันที ไม่มีเวลาพักหายใจ

แต่บางจุดก็มีน้ำจิตน้ำใจ ช่วยเหลือแบ่งปันกันและกัน เช่น ช่วยเอาขยะไปทิ้งให้ลูกค้า หรือช่วยไปทำอาหารในร้านที่มือเป็นระวิงทำอาหารตามสั่ง

ชีวิตไรเดอร์นั้นใช่จะเรียบง่ายไม่ต้องคิดต้องแก้ปัญหาเฉพาะหน้านะคะ

“สาร” ที่ดีและชวนคิดจากหนังคือ เราทุกคนจำต้องประเมินสถานการณ์ในชีวิตตัวเอง ไม่ย่อท้อต่อความยากลำบาก ยอมลดการยึดติดกับศักดิ์ศรีของตัวเองลงมา และ “ดาวน์ไซส์” ชีวิตเมื่อยามจำเป็น

เพราะศักดิ์ศรีนั้นไม่ทำให้อิ่มท้อง แต่อาชีพสุจริตนั้นเลี้ยงปากเลี้ยงท้องได้… •

UPSTREAM

กำกับการแสดง

Zheng Xu

แสดงนำ

Zheng Xu

Zhilei Xiu

Xiao Wang

ภาพยนตร์ | นพมาส แววหงส์