ผมเคยนึกเล่นๆ ว่า ถ้าผมคิดจะเอาดีทางเขียนเรื่องป่าในแนวลึกลับ อาถรรพ์ อะไรทำนองนั้นก็อาจจะ “รุ่ง” กว่างานที่พยายามทำอยู่ เพราะดูคล้ายกับว่า “สาร” จากป่าที่อยากบอก “ไม่สนุก” อีกทั้งไปไม่ถึงคนที่เราอยากให้ได้ยิน

มีความจริงอยู่ว่า ในป่านั้น มีเรื่องที่เราอยากจะเชื่อ และเรื่องซึ่งเป็นข้อเท็จจริง

ส่วนใหญ่เรามักเลือกประการแรก

ที่บอกว่า อาจจะรุ่งนั้น เพราะผมเติบโตมาในสภาพแวดล้อมที่มีเรื่องอยากจะเชื่อมากมาย และผมก็พบว่า เรื่องราวต่างๆ เหล่านั้น ห่างไกลจากความเป็นจริง ผมเลือกที่จะเล่าถึงความจริงเหล่านั้น แน่นอนว่าประสบการณ์ของเรา ผู้ถ่ายทอดแตกต่างกัน เมื่อมีความเชื่อหรือประสบการณ์ ต้องยอมรับว่า ป่าจะถูกเข้าใจไปในอีกแบบหนึ่ง

อย่างที่เราเห็นๆ กันเสมอว่า สัตว์หลายชนิดที่เป็น “ผู้ร้าย” ในหนังสือ หรือภาพยนตร์ เช่น ฉลาม ถูกฆ่าทำลายไปจำนวนไม่น้อย เมื่อพวกมันปรากฏตัว นั่นคือการมาของสิ่งอันตราย เสือเช่นกัน หากมันหลงเข้ามาใกล้คน การที่จะถูกฆ่าเป็นเรื่องปกติ

ผมไม่ได้หมายความหรอกว่า สัตว์เหล่านี้จะเชื่อง น่ารักน่าเอ็นดู เข้าไปลูบหัวเล่นได้

แต่อยากบอกว่า พวกมันเป็นเพียงสัตว์นักล่าธรรมดาๆ เขี้ยวเล็บที่มีนั้นเพื่อไว้ทำหน้าที่เท่านั้น

เรื่องเล่าข้างกองไฟนี่แหละ มักถูกขยายออกไปอย่างกว้างขวาง

เพื่อนร่วมงานในป่าของผมส่วนใหญ่ก็มีเรื่องเล่าทำนองนี้มาก

เรื่องที่ดูจะคลาสสิคที่สุด และเป็นเรื่องที่อยากจะเชื่อมาก คงเป็นเรื่องเสือสมิง ผมพูดถึงเรื่องนี้หลายครั้ง

ในป่าทางใต้ รวมทั้งประเทศเพื่อนบ้าน ก็มีตำนานของเสือสมิง

ว่ากันว่า เสือถูกวิญญาณของคนที่ตายเข้าไปสิงอยู่ในร่าง ทำให้มันดุร้าย เจ้าเล่ห์ ทำร้ายและกินคน

เพียงแค่เสือมีชื่อเสียงว่าดุร้าย ก็เป็นที่หวาดกลัวแล้ว นี่ยังมีผีสิงอยู่อีก เช่นนี้จะไม่ให้เสือถูกฆ่าทันทีที่คนพบได้อย่างไร

อีกนั่นแหละ ความจริงที่ว่าเสือเป็นเพียงนักล่าที่สถิติการล่าคือล้มเหลวมากกว่าประสบผลสำเร็จ อีกทั้งพวกมันมีวิถีชีวิตที่อยากลำบาก โดยเฉพาะตอนอายุครบสองปีต้องแยกออกจากแม่ แสวงหาอาณาเขตของตัวเอง ครองอาณาเขตได้ไม่นานนักก็จะถูกเสือซึ่งแกร่งกว่า เบียดออกไป ต้องหลบไปใช้ชีวิตในที่กันดาร ด้วยวัยอันอ่อนล้า

นี่ไม่ใช่เรื่องเล่าที่น่าตื่นเต้นหรอก

เรื่องอีกแบบต่างหากที่น่าสนใจ

“ปู่ผมเคยเจอเสือสมิงครั้งหนึ่งครับ” เรื่องเล่าข้างกองไฟ มักเริ่มต้นอย่างนี้ เรื่องมักจะไปในทำนองว่า นั่งห้างกลางคืนในป่า แถวโป่งในป่า มีเสียงคนมาเรียกข้างล่าง บอกให้รีบลงมา คนที่บ้านป่วย

“ปู่ไม่ลงหรอกครับ มันแปลกๆ จึงโยนไฟแช็กลงไป บอกให้คนข้างล่างนั่นจุด”

นอกจากไม่จุดแล้ว คนข้างล่างยังยืนจ้องขึ้นมาอีก

“ปู่ตัดสินใจยิงเลยครับ สิ้นเสียงปืน มีเสียงเสือร้องแล้วเงียบไป ปู่รอถึงเช้าลงไปดู เห็นเสือโคร่งตัวใหญ่นอนตายอยู่ เป็นเสือแก่ๆ เขี้ยวหักแล้ว”

ไม่ใช่ครั้งแรกหรอกที่ผมได้ยินเรื่องนี้ เรื่องข้างกองไฟมีมาก และเรื่องจะเพิ่มความลึกลับน่ากลัวขึ้นตามจำนวนเหล้าขาวในขวดที่พร่องลง

ไม่ผิดอะไรที่จะนำเรื่องแบบนี้มาขยาย ไม่ผิดที่จะเชื่อ

เพียงแต่ถึงวันเวลาที่ป่า และเรื่องราวในป่า สมควรจะได้ถูกเล่าอย่างที่เป็นจริงๆ

เรื่องเสือสมิงของปู่ ชัดเจนมีรายละเอียดครบ นำมาผูกเรื่องเป็นเรื่องราวผจญภัยได้ไม่ยาก

ในโลกนี้ เสือดุร้าย หรือเสือกินคน มีจริง ในบางประเทศอย่างอินเดีย และมาเลเซีย มีคนจำนวนไม่น้อยถูกเสือฆ่า ถูกกิน

“พราน” หรือคนล่า ตามสังหารเสือเหล่านี้จนถึงที่สุด พวกเขาพบเหมือนๆ กันว่า เสือเหล่านี้เป็นเสือชราภาพ บาดเจ็บ ชีวิตของสัตว์ผู้ล่าอย่างเสือจะอยู่ได้เพราะการล่าที่ประสบผลสำเร็จ เสือกินคนในอินเดียเริ่มต้นจากกินศพคนตายที่ถูกนำไปทิ้งชายหมู่บ้าน

อีกทั้งในสภาพร่างกายอันไม่พร้อม อ่อนล้า ทักษะการล่าลดลง ดูเหมือนว่า คนจะเป็นเหยื่อที่ล่าได้ง่ายที่สุด

แต่ความจริงที่ผ่านมาก็คือ ไม่ว่าเสือจะดุร้าย กินคนมามากมายเพียงใด สุดท้ายพวกมันก็ถูกฆ่า

ภาพสุดท้ายของมันคือ นอนเหยียดยาวอยู่แทบเท้าของคนผู้ถือปืนในมือ

โลกเดินทางมาถึงวันที่สัตว์ป่าใช้ชีวิตไปตามวิถีเดิมๆ ไม่ง่ายเล้ว แม้แต่ในพื้นที่ซึ่งพวกมันอาศัยอยู่ได้รับความคุ้มครองปกป้องดูแล แต่สิ่งที่พวกมันกำลังเผชิญ เป็นปัญหาใหญ่ที่คล้ายกันทั้งโลก คือ พวกมันต้องอาศัยอยู่ในพื้นที่ซึ่งถูกตัดขาด พูดให้เห็นภาพชัดๆ คือ คล้ายติดอยู่บนเกาะ

ในพื้นที่หลายแห่ง ไม่มีสัตว์ผู้ล่าขนาดใหญ่เช่นเสือโคร่งคอยควบคุมปริมาณ สัตว์หลายชนิดเพิ่มจำนวน เมื่อออกจากเกาะ ก็เลี่ยงไม่พ้นที่จะปะทะกับคน

เป็นปัญหาที่คนหลายฝ่ายพยายามแก้ไข และยุติสงคราม ที่ดูจะขยายขึ้นนี้

ว่าตามจริง ผมไม่ปฏิเสธหรอกว่า ในป่ามีความลี้ลับ

เป็นความลี้ลับอีกมากมายมีสายพันธุ์พืชและสัตว์ นก แมลง สัตว์เลื้อยคลาน, ครึ่งบกครึ่งน้ำที่เรายังไม่รู้จัก ที่กำลังทำหน้าที่อยู่ มีความลี้ลับของธรรมชาติอีกมากมายที่คนยังเข้าไปไม่ถึง เป็นเรื่องดีๆ ที่มีอยู่ เหล่านี้ก็เป็นเรื่องข้างกองไฟ อีกแบบหนึ่ง

เป็นเรื่องที่อยู่ตรงกันข้ามกับ “เรื่องที่อยากจะเชื่อ”

ไม่ผิด ที่จะเล่ารวมทั้งขยายเรื่องราวในป่าที่อยากจะเชื่อ

แต่คงจะดีไม่น้อย หากจะช่วยกันขยายความเป็นจริง ของสิ่งที่ป่าเป็น…

แม้ว่า มันจะไม่สนุกสักเท่าใดนัก •

หลังเลนส์ในดงลึก | ปริญญากร วรวรรณ

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022