คอลัมน์ประจำ

ทราย

พิชัย แก้ววิชิต
ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 11 - 17 เมษายน 2568
คอลัมน์เอกภาพ
ผู้เขียนพิชัย แก้ววิชิต
เผยแพร่

ใครต่อใคร ตั้งตารอที่จะได้กลับบ้านในวันสงกรานต์ กลับบ้านเพื่อจะได้ละลายความคิดถึงคนในครอบครัว เส้นทางไกลนี้ถูกขับเคลื่อนเต็มกำลังด้วยความยินดี แม้ที่ไกลยังคงใกล้ด้วยแรงปรารถนา

นานมาแล้วครอบครัวของเรามักอยู่พร้อมหน้าในทุกๆ เทศกาล จะเป็นวันหยุดสั้นหรือวันหยุดยาว เรายังคงอยู่เห็นหน้ากันไม่เว้นวัน ตามรูปแบบครอบครัวที่ตายายทำนาเป็นหลัก แม้จะเป็นช่วงชีวิตแบบสั้นๆ แต่ความจำยังคงทำงานไม่ให้ลืม

วันสงกรานต์กับความทรงจำในวัยเด็ก ภาพจำจากเทศกาลมักเห็นผู้ใหญ่ในวัยทำงานสนุกสนาน บันเทิงเริงใจ ร้องรำทำเพลง และกระดกสุราจนลืมเมา ปนอยู่ด้วยเล่นน้ำสาดใส่กันแบบไม่หวังแห้ง

ขบวนสำราญเพลงของผู้ใหญ่ เข้าสังสรรค์บ้านโน้นออกบ้านนี้ เวียนวนบ้านฉันจากนั้นไปบ้านเธอ เรื่อยไปจนมืดค่ำ ใครบางคนเมาหลับในสภาพแบบเปียก เมาพับหมดสติบ้านคนอื่นที่ไม่ใช่ของตัวเอง ถือเป็นเรื่องปกติ เขาคนเดิมเมื่อพอตั้งสติได้ ก็รีบลุกเดินโซซัดโซเซ ตามขบวนขี้เหล้าไปจนเจอราวกับติด GPS จากนั้นลุยกันต่อ เป็นเช่นนี้ตลอดสามสี่วัน ในการจัดเต็มให้ชีวิต

น้าๆ ที่โตตามประสาวัยรุ่น ย่อมแสวงหาความบันเทิงในช่วงเทศกาลด้วยเช่นกัน ไม่ต่างจากวงสุราของพวกผู้ใหญ่แต่อย่างใด

เพียงแต่ไม่นิยมความประเจิดประเจ้อ ด้วยความเกรงใจยังพอมี

เจดีย์ทรายเล็กๆ ถูกก่อขึ้นด้วยความตั้งใจ ครั้งหนึ่งเม็ดทรายน้อยๆ เหล่านี้ อาจอยู่เพียงใต้ซอกร่องลายของรองเท้าของใครอื่น ไหนเลยจะรู้ว่า สักวันหนึ่ง ทรายเม็ดเดิมมันอาจย้ายที่อยู่ใหม่ ได้โอกาสกลับมาอยู่ร่วมกับกองทรายในวันสำคัญ ในวันที่มันจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของเจดีย์ทรายอันวิจิตร เมื่อเวลาของมันมาถึง / เทคนิค : F1.8 1/500 ISO200 / สถานที่ : หาดเจ้าหลาว จ.จันทบุรี

สําหรับเด็กและคนชรา คนอายุยืนในแบบยาย มักจะไปวัดในช่วงเช้าและมักชวนผมไปด้วย เสร็จธุระตามประเพณียายก็กลับบ้าน นั่งๆ นอนๆ รอลูกหลานจากถิ่นอื่นมาเยี่ยมเยือน ตามวาระเทศกาลสงกรานต์ ยายทักทายและแสดงความเป็นผู้หลักผู้ใหญ่ด้วยการให้ศีลให้พร และผูกข้อมือพวกเขาและเธอ ด้วยสายเส้นฝ้ายสายสิญจน์ที่ยายปั่นเอง ระบบการเงินของยายอยู่ในช่วงขาขึ้น และมักตะโกนเรียกผม ที่มักเล่นปืนฉีดน้ำอยู่ไม่ห่างรั้วบ้าน เมื่อสมควรแก่เวลา “ขนมจึงไม่ขาดปาก”

ยายชวนเอาทรายไปไว้ที่วัด แม้ผมไม่ได้ถาม ยายก็บอกให้รู้ว่า “เวลาไปวัดทรายจะติดรองเท้าออกมาด้วยเวลาเรากลับ ถ้าไม่เอาทรายไปคืนวัด มันจะบาป ต้องเอาทรายไปคืนเขา”

ผมกับยายเททรายออกจากกระป๋องที่เตรียมไว้ ตรงกองทรายพูนที่มีคนเอามาเทรวมกันไว้ก่อนหน้า กองทรายบางกองมองดูเป็นเจดีย์ทราย และอีกมากกองทราย ยังคงใช้จินตนาการมากกว่าตาเห็น

เจดีย์ทรายเล็กๆ ถูกก่อขึ้นด้วยความตั้งใจ ครั้งหนึ่งเม็ดทรายน้อยๆ เหล่านี้ อาจอยู่เพียงใต้ซอกร่องลายของรองเท้าของใครอื่น ไหนเลยจะรู้ว่า สักวันหนึ่งทรายเม็ดเดิมมันอาจย้ายที่อยู่ใหม่ ได้โอกาสกลับเป็นมาส่วนหนึ่งของกองทรายในวันสำคัญ ในวันที่มันจะกลายมาเป็นของเจดีย์ทรายอันวิจิตร เมื่อเวลาของมันมาถึง

เทศกาลสงกรานต์ยังคงผูกเรื่องอยู่กับการเดินทางไปพบครอบครัว หรืออาจท่องเที่ยว และย่อมมีใครอีกที่ยังคงติดธุระไม่สะดวกที่จะไปๆ มาๆ ในช่วงนี้ จะอย่างไรก็ตาม ด้วยความเป็นห่วง เดินทางใกล้ไกลก็ขอให้ปลอดภัยเหมือนเช่นเคยกันครับ

และคงจะไม่ช้าจนเกินไปที่ผมจะขอไว้อาลัยแด่ผู้ที่จากไป และขอเป็นอีกหนึ่งกำลังให้กับครอบครัวผู้สูญเสียจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวในช่วงเวลาที่ผ่านมา

ขอบคุณมากมายครับ •

 

เอกภาพ | พิชัย แก้ววิชิต