Conclave คือการประชุมลับของคณะพระคาร์ดินัลที่วาติกันเพื่อลงคะแนนเสียงเลือกพระสันตะปาปาองค์ใหม่ เมื่อตำแหน่งนั้นว่างลง โดยปกติก็คือเมื่อสันตะปาปาองค์เดิมสิ้นพระชนม์ลง

การประชุมเลือกพระสันตะปาปานี้จัดขึ้นที่โบสถ์ซิสตีนอันเลื่องลือด้วยศิลปกรรมชั้นบรมครูของโลก โดยเฉพาะฝีมือเยี่ยมยอดของอัครมหาศิลปิน มิเคลันเจโล

และเป็นการประชุมแบบปิดโดยไม่ให้คนภายนอกล่วงรู้ว่ามีอะไรเกิดขึ้นบ้าง โดยที่องค์ประชุมทั้งคณะถูกกักตัวไม่ให้ออกไปไหนหรือพบปะใครจากภายนอกเลย

หนังจัดตัวเองอยู่ในประเภทภาพยนตร์ดราม่าระทึกขวัญ (drama-thriller) โดยปกติหนังที่มีพล็อต มีเนื้อหาโยงกับพระคาทอลิกมักจะเป็นทริลเลอร์แบบสยองขวัญ หรือเรื่องราวของสิ่งเหนือธรรมชาติ เช่น ภูตผีปีศาจ ไสยศาสตร์ หรือล่าแม่มด อะไรทำนองนี้

แต่ Conclave เป็นเรื่องราวในสถาบันสูงสุดของศาสนาจักรโรมันคาทอลิก เกี่ยวกับการเมืองภายในศาสนจักร

ความทะเยอทะยาน เล่ห์กลการเมือง การแบ่งพรรคแบ่งฝ่าย วิสัยทัศน์ ความไม่ลงรอยและความขัดแย้งในด้านทัศนะ และอคติด้านต่างๆ

พล็อตของหนังเดินเป็นเส้นเดียวจากต้นจนจบ อย่างที่เรียกด้วยศัพท์ทางการละคร ว่ามีเอกภาพของการกระทำ (unity of action)

แน่นอนว่าเอกภาพของการกระทำนี้ประกอบด้วยความยุ่งยากที่ขมวดปมทบทวีและคลี่คลายไปเป็นเปลาะๆ และนำไปสู่เรื่องราวที่น่าประหลาดใจและไม่คาดฝันไปเรื่อยๆ

“การกระทำในละคร” (dramatic action) อยู่ที่ตัวเอกคือ คาร์ดินัลลอว์เรนซ์ (เรฟ ไฟน์ส) จากสหราชอาณาจักร ซึ่งเป็นคณบดีของคณะพระคาร์ดินัลประจำที่วาติกัน

หนังเปิดเรื่องด้วยเสียงหายใจหอบๆ ของชายสวมชุดคลุมตัวและหมวกปิดกระหม่อม ถือกระเป๋าเอกสาร ขณะกำลังเดินมุ่งหน้าอย่างเร่งรีบในอุโมงค์มืดไปสู่จุดหมายในนครวาติกัน

คาร์ดินัลลอว์เรนซ์ถูกเรียกตัวกะทันหันกลางดึก เพื่อไปเข้าเฝ้าพระสันตะปาปาที่ประชวรหนัก ท่ามกลางบริวารใกล้ชิดรายล้อมรอบพระสันตะปาปา

พระสันตะปาปาสิ้นพระชนม์ในคืนนั้นเอง

และในฐานะคณบดีของคณะพระคาร์ดินัล ลอว์เรนซ์จะต้องปฏิบัติหน้าที่ประธานในการลงคะแนนเสียงเลือกพระสันตะปาปาองค์ต่อไปในที่ประชุมพระคาร์ดินัลจากทั่วโลก

รายละเอียดของพิธีกรรมต่างๆ ถูกนำเสนอเป็นภาพท่ามกลางเสียงดนตรีลี้ลับเร่งเร้า ไม่ว่าจะเป็นการจัดการพระศพ การถอดธำมรงค์ที่เป็นตราประจำพระองค์จากนิ้วพระหัตถ์เพื่อป้องกันการนำตราประทับไปใช้หรือปลอมแปลงเอกสารหลังจากการสิ้นพระชนม์

กรรมวิธีการป้องกันกระจกหน้าต่างไม่ให้มีใครใช้เครื่องดักฟังการประชุมลับ ให้พ้นหูพ้นตาของโลกภายนอก

การจัดการภายในซึ่งมีคณะแม่ชีภายใต้การนำของแม่ชีแอ็กเนส (อิซาเบลลา รอสเซลลินี) ซึ่งจะมีบทบาทเป็นกุญแจไขเปิดเผยเรื่องราวความลับในเวลาต่อมา ดังที่เธอมีบทพูดเด็ดๆ ว่า

“คณะซิสเตอร์ที่นี่ทำงานเหมือนจะไม่มีใครเห็นประหนึ่งล่องหนหายตัวอยู่ จัดการและอำนวยความสะดวกทุกสิ่งทุกอย่าง แต่ถึงจะล่องหนอยู่ พระเจ้าก็ประทานหูและตาให้เรามา เราได้ยินได้เห็นเรื่องราวลี้ลับทั้งหลายทั้งปวงที่เกิดขึ้น…”

คณะประชุมที่ประกอบด้วยพระคาร์ดินัลหลายร้อยองค์จากทั่วโลก ทยอยกันมาถึงวาติกัน เพื่อออกเสียงคัดเลือกพระสันตะปาปา

การลงคะแนนก็เพียงเขียนชื่อผู้ที่ตนเลือกในบัตรเอาไปหยอดใส่หีบบัตรลงคะแนน แล้วมีคณะกรรมการอ่านชื่อและนับคะแนน

คะแนนเสียงของผู้ชนะจะต้องได้เกินสองในสามของคณะประชุม ถ้ายังไม่มีใครได้เสียงส่วนมากก็จะต้องลงคะแนนครั้งใหม่ต่อๆ ไปอีก

บัตรลงคะแนนจะถูกนำไปเผาทิ้งทั้งหมด และควันสีเทาจากปล่องไฟที่เผาบัตรจะบอกให้คนภายนอกรู้ว่ายังไม่ได้เสียงข้างมาก

การจัดองค์ประกอบของภาพและการถ่ายภาพของหนังเรื่องนี้โดดเด่นจับตามาก สร้างจังหวะอันชวนมอง สะดุดตาสะดุดใจ และสร้างอารมณ์ได้อย่างดีด้วยการเล่นแสงและเงา สีสันและรูปทรง ชวนให้ดูอย่างเพลิดเพลินเจริญตาเจริญใจ

องค์รวมของนักแสดงสอดรับกันอย่างเหมาะเจาะ ด้วยแคแร็กเตอร์ที่โดดเด่นและลงตัวพอดิบพอดี

ที่ควรกล่าวถึงคือ เรฟ ไฟน์ส ซึ่งเป็นสุดยอดฝีมือคนหนึ่งในด้านการแสดง เล่นดีทุกเรื่อง ไม่เคยเห็นฝีมือตกในหนังเรื่องไหน สำหรับเรื่องนี้เขาจับแคแร็กเตอร์ไว้อยู่หมัด และสร้างรายละเอียดทางอารมณ์ได้อย่างดีเยี่ยม

ในฐานะประธานในที่ประชุม คาร์ดินัลลอว์เรนซ์เปิดการประชุมด้วยภาษาอิตาลีอย่างเป็นทางการ แต่แล้วก็ทิ้งภาษาอิตาลีมากล่าวปราศรัยด้วยภาษาอังกฤษด้วยถ้อยคำที่สรุปนัยความหมายของหนังทั้งหมดได้ดีมาก เป็นความว่า

“มีบาปข้อหนึ่งที่ผมหันมากลัวเหนือบาปอื่นใด นั่นคือ ความแน่ใจ ถ้าหากมีแต่ความแน่ใจและไม่มีความลังเลสงสัย ก็จะไม่มีความลี้ลับ และด้วยเหตุนั้น ก็ไม่มีความจำเป็นต้องมีศรัทธา (หรือความเลื่อมใสในศาสนา) เลย”

นี่คือเรื่องราวของศรัทธาและความเลื่อมใสในศาสนา

เรื่องราวของความเป็นมนุษย์ ความทะเยอทะยาน ความปรารถนาอำนาจสูงสุด เล่ห์กลการช่วงชิงอำนาจ วิสัยทัศน์ ความแตกแยกในอุดมการณ์ ความรู้สึกว่าเป็นเราเป็นเขา การแบ่งฝักแบ่งฝ่าย ความคิดแบบหัวก้าวหน้ากับแบบหัวโบราณ ความสมัยใหม่กับประเพณีนิยม

หนังเดินเรื่องได้อย่างชวนติดตาม เสียแต่ตอนจบออกจะรวบรัดไปหน่อย ตัวเอกเปลี่ยนจุดยืนแบบที่แทบจะสร้างอารมณ์คล้อยตามไม่ทัน

นี่เป็นหนังที่มีเนื้อหาเอียงไปทาง woke หรือการเรียกร้องความเสมอภาคและความเป็นธรรมในสังคมในรูปแบบหนึ่ง

สนุก น่าเพลิดเพลิน ชวนคิด ชวนติดตามมากๆ… •

CONCLAVE

กำกับการแสดง

Edward Burger

แสดงนำ

Ralph Fiennes

Stanley Tucci

John Lithgow

Sergio Castellino

Isabella Rossellini

Lucian Msamati

Carlos Diehz

ภาพยนตร์ | นพมาส แววหงส์