สําหรับคนที่รู้จักเดวิลแมน (Devilman) อยู่ก่อนแล้วน่าจะติดตามเรื่องได้ไม่ยาก สำหรับนักอ่านรุ่นใหม่สามารถใช้ทางลัดด้วยการดู Devilman Crybaby สิบตอนจบทางเน็ตฟลิกซ์เพื่อทำความรู้จักตัวเอกและโครงเรื่องใหญ่ก่อนได้

อย่างไรก็ตาม ที่เห็นบนจอนั้นเบาบางมากเมื่อเทียบกับที่นางาอิ โก (Nagai Gō1945-) เขียนเมื่อทศวรรษที่ 70

หนังสือเกคิมันหกเล่มจบของ Cat Comics ครั้งนี้มิได้เล่าเรื่องเดวิลแมนตรงๆ แต่เป็นเรื่องเล่านางาอิ โก เริ่มต้นงานเดวิลแมนอย่างไร ทั้งแนวคิด กระบวนการสร้างงาน และอุปสรรคที่ขวางทาง ทั้งนี้ โดยได้สอดแทรกวัฒนธรรมการทำงานของสำนักพิมพ์ บรรณาธิการและนักเขียนการ์ตูนญี่ปุ่นเอาไว้ด้วย

รวมทั้งรายละเอียดของวิธีทำงานบางเรื่อง เช่น ยิ่งเขียนงานมากยิ่งต้องจ้างทีมผู้ช่วยนักวาดมากทำให้รายจ่ายอาจจะไม่คุ้มรายได้

แต่ที่นางาอิ โก ยอมขัดสนอดหลับอดนอนและอดกินเพราะเขามีไฟที่จะสร้างงานที่อยากสร้างจำนวนมากหลายเรื่องพร้อมๆ กัน ตอนนั้นเขาอายุยังไม่ถึง 30 ปี

อ่านที่เขาทำงานหามรุ่งหามค่ำเพื่อผลิตงานหลายเรื่องต่อสัปดาห์ให้นิตยสารหลายหัวพร้อมๆ กันแล้วก็นึกถึงครั้งที่ตัวผมเองเขียนบทความส่งนิตยสารหลายหัวในหนึ่งเดือน แม้ว่างานจะหนักแต่น้อยกว่านางาอิ โก มาก เหตุเพราะอาจารย์เขียนรายสัปดาห์มิหนำซ้ำยังต้องพูดคุยอธิบายกับบรรณาธิการแทบจะทุกสำนักพิมพ์อยู่เรื่อยๆ ฉากนั่งคุยกันนี้มีมากมายหลายฉากในเล่มหนึ่งซึ่งอ่านไม่เข้าใจดีนักเหตุเพราะไม่รู้จักการ์ตูนหลายเรื่องที่พวกเขาพูดกัน

อย่างไรก็ตาม การพูดจาจะน้อยลงบ้างในเล่มต่อๆ มาอีกทั้งอ่านรู้เรื่องมากยิ่งขึ้น มีการตัดสลับกับเนื้อเรื่องในเดวิลแมนส่วนที่เป็นโครงเรื่องหลักบ่อยครั้งขึ้น

ใครจะค้นการ์ตูนยุคแรกๆ ที่อาจารย์เขียนมาทำความรู้จักเอาไว้ก่อนก็น่าจะอ่านสนุกยิ่งขึ้นอีก

นางาอิ โก เริ่มเขียนเดวิลแมนตอนแรกเดือนมิถุนายน ปี 1972 ก่อนหน้าที่จะทำเป็นหนังการ์ตูนทีวีเพียงหนึ่งเดือนแต่หนังการ์ตูนทีวีแซงหน้าไปด้วยความเร็วที่สูงกว่าด้วยเนื้อหาที่เบาบางกว่าและลายเส้นที่สาธารณชนกับเด็กๆ รับได้

ต่างจากที่นางาอิ โก เขียนเป็นมังงะไล่ตามมาทีหลังซึ่งรุนแรงและโจ่งแจ้งกว่ามาก ถูกบรรณาธิการสั่งห้ามตีพิมพ์ก็บ่อยครั้ง

ลำพังฉากมิกินางเอกของเรื่องอาบน้ำหรือเข้านอน หรือถูกปีศาจโจมตีก็อื้อฮืออ้าฮาได้แล้วแม้จะมานั่งอ่านวันนี้ก็ตาม ยังไม่นับว่าเมื่อนางปีศาจไซเรนออกโรงความอุจาดบาดตายิ่งทวีมากขึ้นไปอีก

แต่ก่อนที่จะคิดอะไรมากไปเราอ่านที่อาจารย์พยายามอธิบายก่อน

อะกิระ ฟูโด กับเรียว อาสุกะ เป็นเพื่อนกัน เรียวเป็นคนพาอะกิระซึ่งในตอนแรกดูเป็นเด็กหนุ่มที่อ่อนโลกมากกว่าไปเที่ยวผับโดยให้เหตุผลว่าพวกปีศาจคือเดม่อนมักไปรวมตัวกันที่ผับตอนดึกๆ ยิ่งถ้าอยากพบราชาปีศาจอาม่อนห้ามพลาดการแดนซ์อย่างเมามันด้วยยาปลุกประสาทหลากหลายชนิดหลังเที่ยงคืน เราสองคนก็ต้องดื่มด้วยเพราะเป็นวิธีเดียวที่จะได้ปลดปล่อยให้เดม่อนเข้าสิง

เป็นไปตามที่จิตวิเคราะห์เขียนไว้ การเต้นรำเป็นการถดถอย (regression) ของอีโก้ แต่เป็นการถดถอยเพียงบางส่วนเพราะอีโก้อีกบางส่วนยังคอยกำกับดูแลให้อยู่ในจารีตและเป็นประโยชน์ต่อตนเอง (adaptive regression in the service of the ego) การเต้นรำเป็นตัวอย่างหนึ่งซึ่งเป็นที่ยอมรับได้ทุกสังคม

การเติมเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ระหว่างเต้นรำเป็นที่ยอมรับได้ในทุกวัฒนธรรมเช่นกัน แต่การเติมยาเสพติด ยาปลุกประสาท หรือยาหลอนประสาทเหล่านี้นอกจากผิดกฎหมายแล้วยังมีความเสี่ยง เสี่ยงที่อีโก้บางส่วนซึ่งกำลังกำกับการถดถอยนั้นสู้ไม่ไหวต้องถอยร่นไปด้วย คือช่วงเวลาที่อิด (Id) คือสัญชาตญาณดิบเถื่อนทั้งทางเพศและการใช้ความรุนแรงออกเพ่นพ่าน

เรียวรู้ความจริงข้อนี้ดีเขาตั้งใจชวนอากิระก้าวข้ามพรมแดนนี้เพื่อปล่อยผีออกมา

ที่เรียวอธิบายคือเราปราบปีศาจไม่ได้ถ้าเราไม่เป็นปีศาจเสียเอง

ความข้อนี้คือที่นางาอิ โก อธิบาย โน้มน้าว โต้เถียงกับบรรณาธิการหลายคนหลายหน้า

หากเปรียบพวกปีศาจเป็นกองกำลังต่างชาติ ประชาชนคนธรรมดาที่ถูกปีศาจทำร้ายไม่ต่างอะไรจากถูกทหารข้าศึกทำร้าย แล้วญี่ปุ่นซึ่งแพ้สงครามโลกไม่มีกองทัพของตนเองจะป้องกันตัวได้อย่างไร (นางาอิ โก เกิดปีที่ญี่ปุ่นแพ้สงคราม ปี 1945 และเติบโตมาในยุคสมัยที่สหรัฐอเมริกายังไม่ถอนกำลัง)

ในกรณีที่ทหารคนหนึ่งจำเป็นต้องฆ่าฝ่ายตรงข้ามจะให้ทำได้อย่างไรภายใต้ข้อเท็จจริงที่ว่าทหารทุกคนมีครอบครัว มีพ่อแม่เมียและลูกรออยู่ ทำไม่ได้แน่ๆ ถ้าจิตใจยังอยู่ใต้การควบคุมของอีโก้

ฉะนั้น จำเป็นที่ทหารต้องปลดปล่อยขอบเขตของอีโก้ตนเองแล้วถดถอยเปิดทางให้ปีศาจเข้าสิง มีแต่ปีศาจที่ฆ่าปีศาจด้วยกันได้

ย่อหน้าข้างต้นผมเขียนใหม่โดยขยายความจากที่ฟังอาจารย์นางาอิ โก อธิบายผ่านปากของเรียวกับที่โต้เถียงกับบรรณาธิการ ด้วยไม่มีใครนึกถึงว่าเดวิลแมนเป็นรูปแบบจำลองของกองทัพญี่ปุ่น

คำอธิบายเหล่านี้สอดคล้องกับที่เหตุการณ์ที่มิกิตกอยู่ในอันตรายด้วย ทหารมิได้มีหน้าที่เพียงป้องกันชีวิตของพลเมือง แต่ต้องป้องกันสตรีมิให้ข้าศึกศัตรูย่ำยี ศัตรูที่ไร้ศีลธรรมเพียงนั้น เราจะเอาชนะได้อย่างไรถ้าไม่เป็นจอมปีศาจเสียงเอง

อะกิระจึงเปิดทางให้อาม่อนเข้าสิงในที่สุด

ลําพังเล่มหนึ่งนี้ก็มีภาพโจ่งแจ้งด้านหน้าหลายภาพสลับกับภาพโต๊ะประชุมงาน หนังสือดุเดือดเลือดพล่านไม่เพียงมีภาพการเข่นฆ่ากันของปีศาจ แต่ยังพูดถึงเหตุผลทางจิตวิเคราะห์ที่องคชาตของปีศาจนั้นน่ากลัวเพียงใด ในขณะที่ทำไมปีศาจที่เป็นหญิงจึงมีปากอยู่ที่ตรงนั้น

นักอ่านที่สนใจจิตวิเคราะห์มาก่อนรับรองว่าจะอดทึ่งกับภาพวาดของนางาอิ โก มิได้

ในขณะที่บนโต๊ะประชุม นางาอิ โก จำเป็นต้องตัดจบการ์ตูนที่กำลังโด่งดังและไปได้ดี 2-3 เรื่องซึ่งเป็นแนวขำขัน หรือแนวโป๊เปลือย หรือทะลึ่งตึงตัง ทั้งนี้เพื่อจะได้ทุ่มเวลาทั้งหมดเจ็ดวันวันละยี่สิบสี่ชั่วโมงให้แก่เดวิลแมน จะเห็นว่าเดวิลแมนสิงอาจารย์ไปเสียแล้ว นอนออฟฟิศ กินอาหารขยะ รายได้มิใช่งามอะไรนักหนาแต่ทำงานด้วยใจรัก แนวเดวิลแมนในมังงะฉีกออกจากที่เด็กๆ ดูในทีวีมากขึ้นทุกทีจนกระทั่งวันหนึ่งเขาเองเป็นฝ่ายถูกบรรณาธิการสั่งตัดจบ

สำหรับนักอ่านดั้งเดิมจะรู้จักสัตว์ร้าย จินเมง ที่ตอนปลายเล่มสามเป็นอย่างดี บ้างว่าไซเรนคลาสสิคแล้ว จินเมงอมตะนิรันดร์การมากกว่า

สามเล่มแรกของหนังสือชุดนี้เล่าพัฒนาการของไซเรนเสียมาก ปีศาจเพศหญิงหุ่นอร่ามที่มีปีกงอกบนศีรษะ ฉากไฮไลต์ยิงแขนใส่เดวิลแมนจะเป็นต้นแบบของหุ่นมาซิงกา Z ในเวลาต่อมา

ฉากหฤโหดถูกเดวิลแมนดึงปีกที่หัวขาด สร้างความขนลุกไปทั่งสรรพางค์กาย เป็นไปตามที่อาจารย์ว่า ถ้าทหารไม่ถดถอยให้หมดสิ้นจะเอาชนะข้าศึกที่โหดเหี้ยมได้อย่างไร

นักอ่านก็เช่นกัน พวกปีศาจมิใช่กองทหารธรรมดา พวกมันเป็นถึงผู้ก่อการร้ายด้วยซ้ำไป

จินเมงเป็นปีศาจรูปร่างคล้ายเต่า คอยาวหางยาว มันเก็บชีวิตของเหยื่อแต่ละคนไว้ในกระดองข้างหลังตลอดเวลา ใบหน้าของชีวิตแต่ละคนที่ถูกกักตัวดูเจ็บปวด เศร้าสร้อย ไร้ความหวัง มันถึงกับเก็บคนรักของอะกิระเอาไว้ช่องตรงกลางหลังด้วย หากมันตาย ทุกชีวิตต้องตายหมดเหมือนกัน อ่านไปแล้วก็จะคิดถึงระเบิดพลีชีพโดยยับยั้งมิได้

จากสเกลเดวิลแมนพบเดม่อนในสามเล่มแรกยกระดับพบสมุนซาตานและซาตานในสามเล่มหลังท่ามกลางการกดดันให้ตัดจบโดยเร็วที่สุดของบรรณาธิการอาวุโส จะทำได้อย่างไร •

การ์ตูนที่รัก | นายแพทย์ประเสริฐ ผลิตผลการพิมพ์

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022