รายงานพิเศษ | มงคล วัชรางค์กุล

สงครามยูเครน-รัสเซียขึ้นปีที่ 4

ทรัมป์โปรประกันดาปูติน

‘ยูเครนเป็นผู้ก่อสงคราม’

Europe Stand for Ukraine

ก่อนสงครามยูเครนจะครบ 3 ปี โดนัลด์ ทรัมป์ แถลงว่าส่ง รมต.คลัง – Secretary of Treasury, Scott Besent และทีมงานไปเคียฟ เพื่อให้เซ็นสัญญารับสภาพหนี้เงินกู้สงคราม (ค่าอาวุธ) มูลค่า 3 พันล้านเหรียญ ต้องทำหนังสือสัญญาไว้เป็นหลักฐาน เงินของอเมริกาต้องไม่สูญหาย ยูเครนจะคืนเป็นสินแร่ 50% นอกจากนั้น ยังมีน้ำมันและก๊าซ ทรัมป์บอกตอนนั้นว่ายูเครนยอมตามสัญญาทุกประการ

อเมริกาคงได้แร่ไม่มากนัก เพราะแหล่งแร่ของยูเครน 40% อยู่ในเขตยึดครองของรัสเซีย

12 กุมภาพันธ์ 2025 ทรัมป์แถลงว่า เมื่อตอนเช้าได้โทรศัพท์ไปหาปูติน คุยกันนาน 1 ชั่วโมงครึ่ง คุยกันหลายเรื่อง รวมทั้งเรื่องสงครามยูเครน ที่ทรัมป์ยืนยันว่า ปูตินบอกว่าต้องการยุติสงครมยูเครน

ปูตินกำลังหาทางลงจากหลังหมีอยู่แล้ว โชคดีที่มีทรัมป์เข้ามาช่วย

ทรัมป์บอกว่า ตัวเขาจะไปเยือนรัสเซียและจะเชิญปูตินมาเยือนวอชิงตัน ดี.ซี. แล้วบอกอีกว่า ทั้งสองคนอาจจะพบกันก่อนที่ริยาด ในการประชุมที่มกุฎราชกุมาร เจ้าชายซาอุฯ เป็นเจ้าภาพ

ผมสงสัยว่า เป็นไปได้อย่างไรที่ปูตินที่มีหมายจับอาชญากรสงครามของศาลอาชญากรรมนานาชาติ (The International Criminal Court – ICC) ข้อหาเคลื่อนย้ายเด็กยูเครนเนี่ยนกว่า 1,000 คนจากเขตยึดครองเข้าไปในดินแดนรัสเซีย แล้วไม่ยอมส่งคืน ปูตินจะเข้ามาในเขตแดนสหรัฐได้อย่างไร

Secretary of State – รมต.ต่างประเทศอเมริกา มาร์โค รูบิโอ กล่าวว่า ยูเครนจะไม่กลับไปยังสถานะ ณ ปี 2014 หมายความว่า ยูเครนจะไม่ได้รับคืนดินแดนเท่าที่เคยมีในปี 2014

ในขณะเดียวกัน ทรัมป์พูดว่า รัสเซียจะต้องคืนดินแดนบางส่วนที่ยึดไปกลับออกมา

ทรัมป์เล่าว่า หลังจากคุยกับปูติน ก็ต่อโทรศัพท์คุยกับเซเลนสกี

มาร์โค รูบิโอ บินไปเจรจายุติสงครามยูเครนกับ รมต.ต่างประเทศรัสเซีย เซอร์เกย์ ลาฟรอฟ ที่กรุงริยาด ซาอุดีอาระเบีย ต่อหน้ามกุฎราชกุมารซาอุฯ เมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ เจรจากัน 3 ชั่วโมง ได้ข้อยุติ 4 ข้อเป็นกรอบหลักการที่จะมีการเจรจารายละเอียดต่อไป

ก่อนการเจรจาที่ริยาดหนึ่งวัน ผู้นำชาติยุโรปประชุมด่วนที่ปารีสเพื่อกำหนดท่าทีต่อการเจรจายุติสงครามระหว่างอเมริกากับรัสเซีย โดยไม่มียุโรปเข้าร่วม การประชุมไม่มีแถลงการณ์ออกมา

แต่นายกรัฐมนตรีอังกฤษ Keir Starmer กล่าวว่า อังกฤษพร้อมส่งทหารเข้าสู่ดินแดนยูเครน

การเจรจายุติสงครามที่ริยาดทำกัน 2 ฝ่าย อเมริกากับรัสเซีย ไม่มียูเครนเข้าร่วมด้วย เซเลนสกีกล่าวว่าจะไม่ยอมรับการเจรจาใดที่ทำกันข้างหลังยูเครน (ไม่มียูเครนเข้าร่วมด้วย) พร้อมกล่าวหาว่าปูติน “ไว้วางใจ” ไม่ได้

ได้ยินดังนั้น ทันใดทรัมป์ออกมาพูดทันทีว่า

“ยูเครนเป็นผู้ก่อสงคราม”

เป็นไปได้อย่างไรที่ประโยคนี้จะหลุดออกจากปากทรัมป์ ทั้งที่คนทั้งโลกต่างรู้ว่ารัสเซียเป็นฝ่ายก่อสงครามบุกยึดดินแดนยูเครนเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2022 มีภาพรถถังรัสเซียบุกยูเครนฉายออกไปทั่วโลก

ทรัมป์พูดอะไรก็ได้โดยไม่ต้องรับผิดชอบ เหมือนที่ตอนหาเสียงพูดว่าผู้อพยพในเมืองสปริงฟิลด์ (Springfield) ของรัฐโอไฮโอ “กินหมา”

ทรัมป์รุกหนักเพิ่มอีก วันรุ่งขึ้นกล่าวหาว่าเซเลนสกีเป็น “เผด็จการ – Dictator” ทำนองเดียวกับที่ปูตินเคยกล่าวหาเซเลนสกีมาก่อน คงไปกรอกหูทรัมป์

เซเลนสกีบอกว่ายอดเงินช่วยเหลือทางทหารจากอเมริกาคือ 100 พันล้านเหรียญ เป็นตัวเลขที่ผ่านการรับรองจากรัฐสภา แต่ไม่ระบุว่ารัฐสภาที่ไหน ไม่ใช่อย่างที่ทรัมป์บอกว่า 500 พันล้านเหรียญ แล้วต่อมาลดลงเป็น 300 พันล้านเหรียญ

“อเมริกาให้มา 1 เหรียญ เอาคืน 2 เหรียญ” เซเลนสกีพูด

ต่อข้อกล่าวหาว่าเป็นเผด็จการ เซเลนสกีแถลงว่าตัวเขายินดีจะลาออกจากประธานาธิบดี ถ้านั่นจะเป็นหลักประกันสันติภาพให้ยูเครนและการันตีว่าจะไม่ถูกรัสเซียบุกอีก

นี่คือข้อเสนอที่ “แมน” มาก

ทรัมป์ส่งนายพลที่ปรึกษาไปเคียฟ กล่อมเซเลนสกีให้ยอมเซ็นสัญญาสงบศึก

สุดสัปดาห์ 22 กุมภาพันธ์ 2025 รัสเซียโจมตียูเครนฉลองครบรอบ 3 ปี “หนักที่สุด” ตั้งแต่ทำสงครามกันมา

รัฐมนตรีต่างประเทศโปแลนด์ Radoslaw Sikorski มาเยือนรัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐ มาร์โค รูบิโอ ที่วอชิงตัน ดี.ซี. เขาให้สัมภาษณ์ CNN เมื่อวันอาทิตย์ 23 กุมภาพันธ์ 2025 บอกว่า ยูเครนได้รับหลักประกันความมั่นคงจากข้อตกลงบูดาเปสต์ 1994 – Budapest Memorandum ปี 1994

เมื่อได้รับเอกราช ยูเครนคืนอาวุธนิวเคลียร์มากอันดับ 3 ของโลกที่ติดอยู่ในดินแดนยูเครนให้กับรัสเซียทั้งหมด แต่รัสเซียก็ละเมิด Budapest Memorandum ด้วยการบุกยึดแหลมไครเมียปี 2014 แล้วต่อด้วยการบุกยึดดินแดนยูเครนปี 2022

รมต.ต่างประเทศโปแลนด์เล่าว่า มีข่าวลับวงในบอกว่าเมื่อเร็วๆ นี้รัสเซียแอบขายทองคำออกไป 100 ตัน ย้อนไปเมื่อ 3 เดือนที่แล้ว ปูตินขายทุกอย่างที่ขวางหน้า เอาเงินมาอุดสงคราม ตอนนี้เศรษฐกิจรัสเซียมีปัญหาหนักมาก

เขาเล่าต่อไปว่า ยูเครนมีกับดักรถถัง – 110 Budge in field ทำลายรถถังรัสเซียได้เกือบทั้งหมด ปีที่ผ่านมายูเครนผลิดโดรนได้ 1.5 ล้านตัว ปีนี้จะผลิตได้ 4.5 ล้านตัว

รัสเซียเสียทหารเป็นพันเป็นหมื่นคน เพื่อจะยึดหมู่บ้านได้ 1 หรือ 2 แห่ง เพื่อแสดงตัวว่าเก่งกล้ากว่าที่เป็นจริง

แต่ยูเครนจะรบได้ด้วยตัวเองถึงสิ้นปีนี้อย่างสบายๆ โดยปราศจากความช่วยเหลือทางทหารใดๆ จากอเมริกา

โปแลนด์อยู่ติดกับยูเครน เป็นประตูเปิดยูเครนสู่โลกภายนอกทางรถไฟ ความใกล้ชิดติดพันของวอร์ซอย่อมรู้ข้อมูลลึกซึ้งของเคียฟและมอสโกแท้จริงทุกเรื่อง

ถ้าทรัมป์แบ่งเค้กยึดครองยูเครนให้ปูตินสำเร็จ เป้าหมายต่อไปของรัสเซียคือยึดโปแลนด์ แล้วมหันตภัยรัสเซียจะคืบคลานสู่ยุโรป

เหตุการณ์ในช่วง 23 กุมภาพันธ์-2 มีนาคม 2025 มีหลายสิ่งหลายอย่างเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว สมควรนำมาบันทึกไว้ ดังนี้

วันอาทิตย์ 23 กุมภาพันธ์ ประธานาธิบดีมาครงแห่งฝรั่งเศสมาพบทรัมป์ที่ทำเนียบขาว บอกทรัมป์ว่า การสร้างสันติภาพในยูเครนต้องไม่ใช่วิธีให้ยูเครนยอมแพ้ (surrender)

วันพฤหัสบดี 27 กุมภาพันธ์ นายกรัฐมนตรีอังกฤษ เคียร์ สตาร์เมอร์ มาพบทรัมป์ที่ทำเนียบขาว นำจดหมายเชิญจากกษัตริย์ Charles เชิญให้ทรัมป์เข้าเฝ้า

เคียร์ สตาร์เมอร์ บอกกับทรัมป์ว่า UK พร้อมจะส่งทหารเข้าแผ่นดินยูเครนและส่งเครื่องบินเข้าน่านฟ้า เพื่อปกป้องสันติภาพในยูเครน

วันศุกร์ 28 กุมภาพันธ์ ประธานาธิบดียูเครน เซเลนสกีมาเยือนทำเนียบขาว พบผู้นำทั้งรีพับลิกันและเดโมแครตในสภา แล้วเข้ามาให้สัมภาษณ์ในทำเนียบขาวห้อง Oval ทั้งเซเลนสกี, ทรัมป์, รองประธานาธิบดี เจ.ดี. แวนซ์ และ รมต.ต่างประเทศ มาร์โก รูบิโอ ร่วมกันแถลงข่าวราว 50 นาที

ตอนแรกบรรยากาศเป็นไปด้วยดี เซเลนสกีชวนให้อเมริกาซื้อโดรนของยูเครน แต่พอถึงช่วง 10 นาทีสุดท้ายทุกสิ่งพังทลาย เพราะ

ทรัมป์บอกว่า “Zelensky ควรสำนึกบุญคุณสหรัฐบ้าง คุณไม่มีไพ่ในมือเหลือแล้ว กำลังพลก็ร่อยหรอลง”

“การที่ Zelensky มาแสดงทัศนคติที่ไม่เห็นบุญคุณสหรัฐแบบนี้ บอกตามตรงว่าไม่ใช่เรื่องที่ควรทำเลย”

แล้วทรัมป์ก็กล่าวปิดประชุม “เอาล่ะ พอแค่นี้ก่อน แค่ที่นั่งทะเลาะกันให้คนดูอยู่นี่ ก็เอาไปทำรายการทีวีโชว์ได้เลย”

ทรัมป์ยกเลิกการแถลงข่าวและยกเลิกการกินอาหารเที่ยงร่วมกันทำให้ Zelensky ต้องออกจากทำเนียบขาวก่อนเวลา ถึงอย่างไรทรัมป์ยังทวิสต์ว่า เซเลนสกีจะยังกลับมาทำสัญญาหยุดยิงได้ตลอดเวลา

วันรุ่งขึ้น 1 มีนาคม 2025 เซเลนสกีบินมาลอนดอน พบกับนายกรัฐมนตรีเคียร์ สตาร์เมอร์ ที่ทำเนียบหมายเลข 10 Downing Street มีฝูงชนอังกฤษมายืนเชียร์หน้าทำเนียบ นายกฯ สตาร์เมอร์ออกมาต้อนรับโอบกอดอย่างอบอุ่น เป็นการเดินทางมาล่วงหน้าหนึ่งวันก่อนเข้าประชุมผู้นำยุโรปเรื่อง European Security and Ukraine ที่นายกฯ อังกฤษเป็นเจ้าภาพ

พบกันวันนี้ UK ให้ loan ยูเครน 2.8 พันล้านดอลลาร์เป็นทุนซื้ออาวุธ

วันอาทิตย์ 2 มีนาคม Zelensky ขึ้น ฮ.ไปเข้าเฝ้า King Charles ที่วัง Sandringham ตามที่ทรงโปรดให้เข้าเฝ้าเพื่อโชว์ความสมานฉันท์ มีคนอังกฤษถือธงชาติยูเครนยืนเชียร์อยู่หน้าวัง

เซเลนสกีมาเข้าร่วมประชุมกับผู้นำยุโรปมีสตาร์เมอร์, มาครง, นายกรัฐมนตรีอิตาลี, นายกรัฐมนตรีคานาดา, นายกรัฐมนตรีเยอรมัน, นายกรัฐมนตรีสเปน ฯลฯ ที่ประชุมมีมติข้อตกลงแผนหยุดยิง 4 ขั้นดังนี้

1. การรักษากระแสความช่วยเหลือทางทหารให้เข้าสู่ยูเครนในขณะที่สงครามยังดำเนินอยู่ รวมทั้งเพิ่มความกดดันทางเศรษฐกิจต่อรัสเซีย

2. สันติภาพอย่างยั่งยืนใดๆ ต้องรับรองอธิปไตยและความมั่นคงของยูเครน ในกรณีที่มีการเจรจาสันติภาพใดๆ ยูเครนต้องร่วมโต๊ะเจรจาด้วย

3. ในกรณีที่มีการตกลงสันติภาพใดๆ ผู้นำยุโรปจะวางแผนป้องกันไม่ให้รัสเซียรุกรานยูเครนในอนาคต

4. ควรมีความตั้งใจร่วมกันในการป้องกันยูเครนและรับประกันสันติภาพในประเทศนี้

แผนการทั้ง 4 ข้อนี้ ยุโรปจะนำเสนอสหรัฐให้ความเห็นชอบและร่วมดำเนินการด้วย

นายกฯ อังกฤษ เคียร์ สตาร์เมอร์ ยังแถลงอีกว่า รัฐบาลอังกฤษยังอนุมัติเงินสินเชื่อเพื่อการส่งออกของอังกฤษให้ยูเครน 1,600 ล้านปอนด์เพื่อซื้อขีปนาวุธต่อต้านอากาศยาน 5,000 ลูก ยูเครนจะนำเงินกำไรจากสินทรัพย์รัสเซียที่ถูกอายัดไว้มาใช้หนี้เงินกู้ก้อนนี้ ไม่รวมสินเชื่อที่อนุมัติไปเมื่อวาน 2.8 พันล้านดอลลาร์

ที่ประชุมจะนัดประชุมอีกครั้งในเร็วๆ นี้เพื่อผลักดันข้อตกลง 4 ประการนี้ให้บรรลุผลโดยเร็ว

การประชุมคราวนี้บ่งบอกว่า ยุโรปหนุนหลังยูเครนเต็มที่ มาคอยดูกันว่า สงครามยูเครน-รัสเซียขึ้นปีที่สี่จะดำเนินไปในทิศทางใด

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022