คอลัมน์ประจำ

ฮิลลิ่ง เอ็นไวรอนเมนต์

ปริญญา ตรีน้อยใส
ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 21 - 27 กุมภาพันธ์ 2568
คอลัมน์มองบ้านมองเมือง
ผู้เขียนปริญญา ตรีน้อยใส
เผยแพร่

เป็นที่ยอมรับกันแล้วว่า กิจการทางด้านการแพทย์สาธารณสุขของไทยนั้น ได้มาตรฐาน และเป็นที่ยอมรับจากนานาประเทศ ด้วยความรู้ความสามารถของบุคลากรทางการแพทย์ และความพร้อมของเทคโนโลยีสมัยใหม่ในการรักษา อีกทั้งอาคารสถานที่ที่ใหญ่โตทันสมัย

ส่งผลให้มีผู้คนมารับบริการจำนวนมาก สภาพของโรงพยาบาล ทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด จึงเต็มไปด้วยความแออัดของอาคารเก่าและใหม่ ความวุ่นวายของคนไข้ ญาติคนไข้ ผู้ที่มาติดต่อ แพทย์ และบุคลากรต่างๆ ยังไม่รวมความสับสนติดขัดของยานพาหนะและที่จอดรถ

ทั้งนี้ องค์การอนามัยโลก WHO กำหนดไว้ว่า โรงพยาบาลไม่ได้มีหน้าที่แค่การรักษาโรคต่างๆ เท่านั้น หากมีหน้าที่เสริมสร้างสุขภาพกาย ใจ และจิตวิญญาณของผู้คนด้วย จึงเป็นเหตุให้โรงพยาบาลไม่มีภาระแค่ตรวจและรักษาโรค ด้วยยา เครื่องมือ และบุคลากรที่เชี่ยวชาญเท่านั้น หากรวมถึงสร้างเสริมสภาพแวดล้อมและอาคารสิ่งก่อสร้าง

ที่เห็นได้ชัดในกรณีของ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย ที่นอกจากจะนำความรู้ทางการแพทย์ เทคโนโลยีสารสนเทศ เครื่องจักรกลคอมพิวเตอร์ มาร่วมในการตรวจและรักษาโรคภัยไข้เจ็บแล้ว ยังมุ่งที่จะสร้างเสริมสุขภาพกายและใจผู้ป่วย รวมไปถึงญาติผู้ป่วย คนทั่วไป และเจ้าหน้าที่ทุกๆ ฝ่าย

โดยอาศัยหลักการ การเยียวยาด้วยสิ่งแวดล้อม Healing Environment

 

เริ่มตั้งแต่ การออกแบบก่อสร้างอาคาร ที่มุ่งไปที่ประสิทธิภาพการใช้สอยพื้นที่อาคาร การเลือกใช้วัสดุก่อสร้าง โครงสร้าง และระบบอาคาร ที่สอดคล้องกับการรักษาโรค และการบำรุงรักษา การลดสิ่งรบกวนในการรักษาพยาบาล อาทิ แสงจ้า ความร้อนจากภายนอก มลภาวะและเสียงรบกวนการทำงานของแพทย์และเจ้าหน้าที่ และการพักฟื้นของคนไข้

การออกแบบเส้นทางการสัญจรที่ชัดเจนและสะดวก พร้อมป้ายประชาสัมพันธ์ ให้ข้อมูลแบบเดิมบนผนัง และแบบใหม่บนจอภาพ การจัดเตรียมที่พักรอ ในตำแหน่งและพื้นที่ต่างๆ การใช้ระบบเอไอในการจัดลำดับการรักษา แทนการนั่งรอหน้าห้องตรวจแบบเดิม หรือการวางรองเท้าจองคิวในอดีต รวมไปถึงการจัดเจ้าหน้าที่ที่ไม่ใช่พยาบาล มาช่วยชี้แนะ ให้ข้อมูลและช่วยเหลือ

ยังมีการจัดระบบจราจร ทั้งถนน ทางเท้ามีหลังคาคลุม และทางเดินภายใน จัดให้มีลานรับส่งผู้ป่วย และจุดจอดรถบริการ ทั้งรถสาธารณะ และรถบริการพิเศษต่างๆ

ที่สำคัญ การรื้อถอนอาคารรุ่นเก่าเพื่อให้เกิดที่โล่งว่าง เพิ่มพื้นที่สีเขียวให้เป็นที่พักสายตา ที่ผ่อนคลายความเครียด ความกังวล หรือความหวาดกลัว รวมทั้งการตกแต่งภูมิทัศน์ด้วยพืชพันธุ์ไม้สวยงาม

การปลูกพืชเฉพาะกาล เช่น ปอเทือง พืชปรับคุณภาพดิน ตามแนวพระราชดำริ หรือดอกทานตะวัน ที่ออกดอกสีเหลืองบานสะพรั่ง ที่กลายเป็นจุดเช็กอินของผู้ป่วย ญาติผู้ป่วย บุคลากร และคนทั่วไป แปลงพืชผักสวนครัว ที่ดูแลโดยบุคลากรทางการแพทย์ อาศัยปุ๋ยที่มาจากการย่อยสลายของเสียในโรงพยาบาล โดยดอกผลที่ได้มาแบ่งปันกัน

ยังมีการตกแต่งสถานที่ตามเทศกาลทั้งของไทยและสากล การจัดกิจกรรมทางด้านศิลปวัฒนธรรม เช่น การประกวดถ่ายภาพ การแสดงดนตรี เป็นต้น

ผลจากการดำเนินงานทั้งหมด ทำให้โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย เป็นกรณีศึกษา การใช้สภาพแวดล้อมช่วยรักษาโรค และเสริมสร้างสุขภาพ •

 

มองบ้านมองเมือง | ปริญญา ตรีน้อยใส