Cool Tech | จิตต์สุภา ฉิน

Instagram : @sueching

Facebook.com/JitsupaChin

อนุโมทนา

อินฟลูเอนเซอร์สายเมตตา

คอนเทนต์ประเภทช่วยเหลือคนที่ลำบากอย่างการหยิบยื่นเงินให้คนแปลกหน้า อาสาจ่ายค่าข้าวของเครื่องใช้ให้คนอื่นในซูเปอร์มาร์เก็ต หรือแม้กระทั่งการแสร้งทำเป็นหิวและขออาหารจากคนที่ผ่านไปมา หากคนคนนั้นช่วยเหลือก็จะได้รับของขวัญตอบแทนเป็นเงินสดหรือคอมพิวเตอร์เครื่องใหม่

โดยที่ทั้งหมดนี้ได้มีการแอบถ่ายวิดีโอเอาไว้ด้วยเป็นประเภทของคอนเทนต์ที่พบได้บนทุกแพลตฟอร์ม และดูเหมือนจะได้รับความนิยมขึ้นเรื่อยๆ สังเกตได้จากยอดวิวมหาศาลและคำชมที่หลั่งไหลพรั่งพรูไปหาเจ้าของแชนนัลนั้นๆ

ฉันเองก็เพิ่งจะรู้ว่ามีชื่อเรียกให้กับคนทำคอนเทนต์ประเภทนี้ด้วย นั่นก็คือ Kindness influencers อินฟลูเอนเซอร์สายเมตตาที่นิยามภารกิจของตัวเองว่ามันคือการเผื่อแผ่ความเมตตากรุณาให้กับคนอื่นๆ แลกกับการถ่ายวิดีโอเพื่อนำมาโพสต์

อินฟลูเอนเซอร์เหล่านี้ไม่ได้มีแค่ในประเทศไทย แต่มีอยู่ทุกที่ทั่วโลก แต่ละคนก็จะมีวิธีปฏิบัติการที่แตกต่างกันออกไป

บางคนชวนลูกออกไปเดินแจกเงินให้คนไร้บ้าน

บางคนอาสาเข้าไปสวมกอดคนที่ดูมีความทุกข์ หรือเห็นใครที่นั่งอยู่คนเดียวอย่างเหงาๆ ก็เดินเอาดอกไม้เข้าไปให้ โดยกล้องที่แอบถ่ายอยู่ก็ซูมเข้าไปให้เห็นคนคนนั้นซาบซึ้งกับดอกไม้จากคนแปลกหน้าจนต้องปาดน้ำตาป้อยๆ

วิดีโอการเผื่อแผ่ความเมตตาเหล่านี้มักจะได้รับเสียงตอบรับที่ดีจากคนบนอินเตอร์เน็ตและมักจะกวาดยอดวิวมาระดับหลายแสนหรือล้าน

ยิ่งเป็นวิดีโอที่ดูเป็นสถานการณ์จริงแบบไม่มีเตี๊ยม และคนในคลิปที่ได้รับความเมตตาร้องไห้ด้วยความปีติยินดีแค่ไหนก็ยิ่งกระตุ้นต่อมน้ำตาผู้ชม

ทำให้รู้สึกเหมือนตัวเองก็ได้ทำความดีไปด้วยแม้จะแค่คลิกดูคลิปอยู่บ้านเฉยๆ ก็ตาม

แม้จะเป็นอินฟลูเอนเซอร์ที่ทำคอนเทนต์ทำความดี แต่อินฟลูฯ เหล่านี้ก็ไม่ต่างจากอินฟลูฯ ประเภทอื่นคือสามารถสร้างรายได้จากคอนเทนต์เช่นกัน

บางคนได้รายได้จากค่าโฆษณาในคลิปหรือการแบ่งรายได้จากแพลตฟอร์ม

บางรายก็ทำงานร่วมกับแบรนด์ในการนำสินค้าของแบรนด์มาแจก

ดูผิวเผินก็ไม่น่าจะมีปัญหาอะไรและดูเป็นสถานการณ์ที่น่าจะวิน-วิน กันทั้งหมด

คนที่เดือดร้อนก็ได้รับการช่วยเหลือ อินฟลูฯ ก็ได้ยอดวิว ได้ชื่อเสียง ได้ความรับรู้ แบรนด์ได้แจกของ

ส่วนผู้ชมก็ได้รู้สึกฟินไปกับคอนเทนต์ดีๆ

องค์ประกอบเหล่านี้ดึงดูดให้เราเห็นอินฟลูฯ หันมาทำคอนเทนต์สายเมตตากันเยอะขึ้น

อย่างไรก็ตาม คอนเทนต์ประเภทช่วยเหลือผู้คนแบบนี้ไม่ได้รับเพียงแค่เสียงชมอย่างเดียวแต่ยังได้รับเสียงด่าขรมด้วยเหมือนกัน แม้หลายคลิปจะดูแนบเนียน แต่ก็มีอยู่หลายคลิปที่ดูจัดฉากอย่างเห็นได้ชัด

ดูจัดฉากอาจจะยังไม่แย่เท่ากับบางคลิปที่ดูใช้ประโยชน์จากคนที่เดือดร้อน โดยไม่ได้สนใจเรื่องความช่วยเหลือเป็นหลัก แต่โฟกัสไปที่การทำคอนเทนต์ให้กระชากอารมณ์เพื่อเรียกยอดวิวให้ได้มากที่สุด

อีกเรื่องหนึ่งที่น่าเป็นห่วงก็คือคอนเทนต์ประเภทนี้มักจะเน้นการซ่อนกล้อง แอบถ่ายโดยที่คนในคลิปที่ได้รับการช่วยเหลือไม่รู้เลยว่าตัวเองถูกถ่ายคลิป อาจจะไปรู้อีกทีก็คือคลิปของตัวเองโด่งดังเป็นไวรัลไปแล้ว

อินฟลูฯ สายเมตตาบอกว่าจำเป็นเป็นอย่างมากที่จะต้องแอบถ่าย เพราะมิเช่นนั้นจะไม่ได้เห็นปฏิกิริยาที่เป็นธรรมชาติ

บางคนแอบทำตั้งแต่ต้นจนจบ ตั้งแต่ถ่ายไปจนถึงขั้นตอนการโพสต์วิดีโอโดยที่คนในคลิปไม่ล่วงรู้เลย

บางคนก็ใช้วิธีแอบถ่ายไปก่อนแล้วค่อยมาขออนุญาตทีหลัง ซึ่งบางคนก็ไม่ถือสาอะไร แต่ก็มีบางกรณีที่จำใจต้องให้อนุญาตเพราะรู้สึกว่าได้รับความช่วยเหลือมาแล้ว

มีเพียงไม่กี่คนที่ตั้งใจว่าต้องทำให้เห็นชัดๆ ไปเลยว่าเป็นการถ่ายคอนเทนต์

ไม่ว่าวิธีการจะเป็นอย่างไรก็ตามก็มีเสียงที่ไม่เห็นด้วยกับการผลิตคอนเทนต์ประเภทนี้ โดยเรียกว่าสิ่งนี้ไม่แตกต่างอะไรจาก poverty porn หรือการใช้ความจน ความลำบากของคนอื่นมาบำบัดความใคร่ของอินฟลูฯ และผู้ชม

อินฟลูฯ บางคนเลือกใช้โมเดลของการระดมทุนจากผู้ชมให้ช่วยกันบริจาคเงินเพื่อนำเงินเหล่านั้นไปทำคอนเทนต์ช่วยเหลือคนที่ลำบาก ที่ผ่านมาก็มีการระดมทุนแบบนี้และได้รับเงินบริจาคมาแล้วมากมาย แต่สิ่งที่น่าเป็นห่วงคือไม่มีใครคอยตรวจสอบว่าเงินบริจาคนั้นถูกนำไปใช้อย่างถูกต้องตรงตามจุดประสงค์หรือไม่ และอินฟลูฯ หลายคนเลือกใช้บัญชีส่วนตัวของตัวเองในการรับเงินด้วย

ฉันคิดว่าคำถามที่หลายๆ คนมีในใจอย่างแน่นอนก็คือไม่มีใครเถียงว่าการช่วยคนเป็นเรื่องดีแต่ทำไมถึงต้องแอบถ่ายคลิป แล้วป่าวประกาศออกไปด้วย ทำดีเงียบๆ ไม่ได้หรือไง

อินฟลูฯ สายเมตตาโต้แย้งว่าการทำดีแล้วถ่ายคลิปแบบนี้สิถึงจะได้ผลเป็นวงกว้างเพราะเมื่อถ่ายคลิปให้โลกได้รู้ก็จะได้มีเงินหลั่งไหลเข้ามาช่วยสมทบทำให้ยิ่งทำความดีได้มากขึ้นและยิ่งใหญ่ขึ้นยังไงล่ะ

ส่วนเงินบริจาคที่ได้มานั้นถูกนำไปใช้อย่างโปร่งใสแค่ไหน อินฟลูฯ บางคนก็เชื่อว่าบริจาคมาให้ตัวเองยังดีกว่าบริจาคไปที่หน่วยงานการกุศลแบบเดิมๆ ที่ไม่ได้เอาไปใช้ประโยชน์ได้อย่างเต็มที่

เทรนด์การอัดคลิปทำคุณงามความดีแผ่ขยายอย่างรวดเร็วจนเริ่มมีครีเอเตอร์บางรายที่อยากเกาะเทรนด์นี้แต่ไม่มีงบประมาณให้เอาไปแจกจ่ายก็เลยแจกธนบัตรปลอมไปแทนก็มี

ไม่ว่าวิดีโอแนวนี้จะเป็นวิดีโอที่คุณชอบคลิกดู (ตัวฉันเองไม่ชอบและเลื่อนผ่านทุกครั้ง) และมีน้ำตาคลอเบ้าทุกครั้งที่ดูหรือไม่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่าเป็นหนึ่งในประเภทของวิดีโอที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง จนอาจจะนำไปสู่รูปแบบการทำบุญแบบใหม่ที่แตกต่างจากแบบเดิมที่เรารู้จัก

หากโฟกัสกันไปที่การหยิบยื่นความช่วยเหลือให้คนที่กำลังเดือดร้อนก็อาจจะนับได้ว่านี่ก็เป็นวิธีการทำดีในแบบหนึ่ง แต่เราก็ยังคงต้องช่วยกันปรับช่วยกันจูนให้รูปแบบในการทำนั้นเข้าที่เข้าทาง โปร่งใส และระมัดระวังรอบด้านให้ได้มากที่สุด

ดังนั้น ครั้งต่อไปที่เห็นคอนเทนต์ของอินฟลูฯ สายเมตตา จะดูแล้วซึ้งจนฟินก็คงไม่ผิดอะไร แต่อยากให้ช่วยกันสังเกต ช่วยกันตั้งคำถาม ว่านี่เป็นวิธีที่เหมาะสมแล้วหรือไม่ ทำอย่างถูกต้องหรือเปล่า และจะปรับอย่างไรให้ดีขึ้นได้ยิ่งกว่านี้

ก็น่าจะยิ่งทำให้เราอนุโมทนากับการทำความดีในยุคใหม่ได้อย่างสนิทใจขึ้น

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022