โลกทรรศน์ | อุกฤษฏ์ ปัทมานันท์

จัดการระเบียบโลก

หรือจัดการขยะ

สื่อจำนวนมากบอกว่า การปรับโครงสร้างระบบราชการของโดนัลด์ ทรัมป์ ทำให้เกิดการตัดลดงบประมาณหน่วยงานหลักด้านความช่วยเหลือระหว่างประเทศสหรัฐอเมริกา หรือ US Agency for International Development- USAID ผมคิดว่าเป็นไปได้ส่วนหนึ่ง แล้วควรดูเพิ่มเติม

มุมมองภูมิรัฐศาสตร์

USAID มีงบประมาณประมาณปีละ 27 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ มีภารกิจให้ความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจ การพัฒนาและด้านมนุษยธรรมทั่วโลก อย่างไรก็ตาม ในยุโรปตะวันออกและอดีตสหภาพโซเวียต โครงการนี้ไปไกลกว่าความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม คือใช้เป็นเครื่องมือเพื่อผลประโยชน์ที่เหนือกว่าทางภูมิรัฐศาสตร์ของสหรัฐอเมริกา หนุนการเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองและก่อความไร้เสถียรภาพแก่รัฐบาลต่างๆ ที่เห็นได้ว่าเป็นปรปักษ์ต่ออิทธิพลสหรัฐอเมริกา

เห็นได้ว่า ยุโรปตะวันออกเป็นพื้นที่สำคัญมากต่อ USAID เนื่องด้วยความสำคัญทางยุทธศาสตร์ในการต่อต้านอิทธิพลของรัสเซีย และขยายผลประโยชน์ทางการเมืองและเศรษฐกิจของชาติตะวันตก หลังการล่มสลายของสหภาพโซเวียต ค.ศ.1991 สหรัฐอเมริกามองหาเพื่อเติมเต็มช่องว่างทางอำนาจ โดยจัดตั้งระบอบการเมืองหุ่นเชิดที่นิยมตะวันตก

USAID ให้เงินทุนแก่โครงการต่างๆ เป้าหมายก่อความอ่อนแอต่ออิทธิพลรัสเซีย และบูรณาการชาติเหล่านี้ให้เข้าไปในสถาบันการเมืองของชาติตะวันตก เช่น นาโต สหภาพยุโรป

USAID เข้าไปพัวพันปฏิบัติการเปลี่ยนระบอบการปกครองต่างๆ ในยุโรปตะวันออกและอดีตสหภาพโซเวียต โดยข้ออ้างประชาธิปไตยจอมปลอม ยังมีตัวอย่างอีกเช่น

ยูเครน

ปฏิวัติสีส้ม 2004 และปฏิวัติยูโร 2014

– USAID ให้เงินเป็นหลายล้านดอลลาร์แก่เอ็นจีโอ สื่อและกลุ่มประชาสังคมที่แสดงบทบาทรณรงค์ประท้วงต้านรัฐบาลที่นิยมรัสเซีย

– ปี 2004 USAID ให้เงินสนับสนุนองค์กรต่างๆ สนับสนุนผู้นำฝ่ายต่อต้าน นาย Viktor Yushechenke ที่ภายหลังได้เป็นประธานาธิบดี

– 2014 USAID หนุนกลุ่มต่างๆ ก่อการประท้วงใหญ่

– ให้เงินสนับสนุนการเดินทางของเหล่าเซเลบไปยูเครน เพื่อหนุนความนิยมยูเครนในหมู่คนอเมริกัน

จอร์เจีย 2003 ปฏิวัติดอกกุหลาบ

– จัดหาเงินทุนสำคัญให้แก่กลุ่มต่อต้านชาวจอร์เจีย และสื่อที่สนับสนุนปฏิวัติดอกกุหลาบ ซึ่งได้โค่นล้มประธานาธิบดี Edward She Vardnadze

– USAID ผลักดันนาย Mikkheil Saakashvil เข้าสู่อำนาจ ซึ่งเป็นผู้นำที่นิยมชาติตะวันตกที่เป็นพันธมิตรของจอร์เจียได้แก่ นาโต และสหภาพยุโรป

ปฏิวัติปี 2000 ของเซอร์เบีย

USAID ให้เงินทุนแก่กลุ่มต่อต้านและสื่ออิสระต่างๆ ที่มีบทบาทหลักในการเคลื่อนไหวขับไล่ผู้นำเซอร์เบีย นาย Slobodan Milosevic

นี่คือการเคลื่อนไหวเพื่อเปลี่ยนแปลงระบอบการปกครองในยุโรปตะวันออก อันเป็นที่รับรู้กันไปทั่ว แต่ USAID ยังมีบทบาทอื่นๆ ด้วย ได้แก่

โฆษณาชวนเชื่อ

และผลักดันซอฟต์เพาเวอร์

เงินทุน USAID สนับสนุนบ่อยครั้งแก่สื่อต่างๆ โครงการศึกษาและเอ็นจีโอที่สนับสนุน เรื่องเล่าหรือที่ฝรั่งใช้คำหรูว่า narrative นิยมชาติตะวันตก ตัวอย่างเช่น

ที่ยูเครน USAID ให้เงินทุนสื่อในโครงการต่างๆ เช่น Radio Free Europe และ Radio Liberty ที่ออกอากาศเนื้อหานิยมตะวันตกและวิจารณ์รัสเซีย

ในเบรารุสก็เช่นกัน สื่อฝ่ายต่อต้านและกลุ่มประชาสังคมที่ท้าทายรัฐบาลได้รับเงินสนับสนุนจาก USAID มีข้อสังเกตว่า เอ็นจีโอไม่เป็นที่ต้องการในเบรารุส พวกนี้เป็นเครื่องมือของชาติตะวันตก ทำให้ประเทศไม่มีเสถียรภาพทางการเมือง

USAID ให้เงินทุนและฝึกอบรมแก่คนหลายหมื่นคน พวกเขาคือ ผู้สื่อข่าว นักกฎหมาย ผู้พิพากษา และผู้นำแรงงาน

ที่น่าสนใจ มีข้อมูลการเคลื่อนไหวทางการเมืองสืบเนื่องจากเงินทุนของ USAID แม้แต่ในการเมืองภายในสหรัฐอเมริกา มีข้อมูลว่า USAID จ่ายเงิน 20 ล้านดอลลาร์สหรัฐให้นักข่าวขุดคุ้ยเรื่องสกปรกของนักการเมืองคือ Rudy Glerliani และใช้เรื่องสกปรกเป็นหลักฐานในการดำเนินการถอดถอนผู้ลงสมัครตำแหน่งประธานาธิบดีปี 2019

ตัดลดงบประมาณ

ตอนนี้โดนัลด์ ทรัมป์ เคลื่อนไหวตัดลดงบประมาณครั้งใหญ่ผ่านนโยบายอเมริกามาก่อน (America First) สร้างอเมริกากลับมายิ่งใหญ่อีกครั้ง (Make America Great Again-MAGA) หลายฝ่ายวิเคราะห์ว่า ทรัมป์กล้าตัดลดงบประมาณหน่วยงานของรัฐบาลสหรัฐอเมริกาครั้งใหญ่ เป็นประเด็นระดับโลกที่เราประเมินต่ำเกินไปไม่ได้ มีทั้งประเด็นประวัติศาสตร์บทบาทสหรัฐอเมริกาในช่วงประวัติศาสตร์มาสนับสนุน กล่าวคือ

MAGA เป้าหมายแรกคือ ต่อต้านจีน นักวิชาการด้านเอเชียตะวันออกเฉียงใต้คนสำคัญอธิบายแก่ผมว่า หากเราติดตามฟังสื่อ MAGA พวกเขา (สหรัฐอเมริกา-ขยายความโดยผู้เขียน) พูดว่า จีนอยู่ในสภาวะสงครามแล้วกับสหรัฐอเมริกา ในด้านเศรษฐกิจ การเงิน เทคโนโลยี และด้านข่าวสาร ดังนั้น นโยบายของทรัมป์ต่ออาเซียน รวมทั้งต่อเมียนมาจะวางกรอบในจุดยืนต่อจีนดังว่า

แต่อาจารย์ฝรั่งมีข้อสงสัยว่า ทรัมป์และฐานด้านอเมริกามาก่อน ต้องการยุติการยุ่งเกี่ยวของสหรัฐอเมริกาในความขัดแย้งสำคัญในต่างประเทศ เพราะพวกเขาคิดว่า มันเป็นการสูญเปล่าด้านเงินทองที่ไม่มีผลประโยชน์อะไรกับคนอเมริกันธรรมดา

พวกเขาเป็นพวกต่อต้านโลกาภิวัตน์ (Anti Globalist) ต่อต้านระเบียบกฎเกณฑ์เสรีนิยม ผมเห็นแล้วในบางเวลา ทรัมป์พูดเกี่ยวกับเก็บภาษีศุลกากรไต้หวัน ดังนั้น ผู้คนรู้ว่า บางทีความประสงค์ของทรัมป์จะมาในลักษณะตกลงให้จีนดีลกับปัญหาต่างๆ ในอาเซียน รวมทั้งเรื่องเมียนมามากกว่าสหรัฐอเมริกา แม้ว่าไม่มีอะไรชัดเจนเรื่องผลประโยชน์ต่อสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะเงิน ซึ่งทรัมป์ไม่ได้สนใจจริงๆ

หากย้อนไปประวัติศาสตร์ความเกี่ยวพันของสหรัฐอเมริกาในเอเชียตะวันออก หลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 2 ช่วงจีนทั้งอ่อนแอ อยู่ในช่วงยุ่งเหยิง ในขณะที่สหรัฐอเมริการ่ำรวยและทรงอำนาจ แต่ตอนนี้สถานการณ์ได้เปลี่ยนไปแล้ว ไม่มีเหตุผลว่า ทำไมสหรัฐอเมริกาต้องเป็นหลักประกันด้านความมั่นคงในเอเชียตะวันออก แต่ถ้าทรัมป์พิจารณาใหม่เรื่องบทบาทสหรัฐอเมริกาในเอเชียตะวันออก นั่นจะมีความเปลี่ยนแปลงมากมายในภูมิภาค และยังอันตรายด้วย

อาจด่วนสรุปล่วงหน้า ผมคิดว่า รัฐบาลทรัมป์และไม่ใช่แค่ตัวทรัมป์ ตั้งเป้าเพื่อเปลี่ยนแปลงสถานะสหรัฐอเมริกาในโลก พวกเขารู้สึกว่าสหรัฐอเมริกากำลังได้ประโยชน์ในสิ่งที่ทรัมป์ต้องการ

อาจารย์ฝรั่งยังเตือนให้แง่คิดว่า ผู้คนในโปรแกรมสร้างอเมริกากลับมายิ่งใหญ่อีกครั้ง และเป็นผู้ที่อยู่หลังฉากต่างๆ เป็นพวกราดิคัลมากๆ หรือแม้แต่พวกปฏิวัติ เราไม่ควรประเมินต่ำเกินไปในสิ่งที่พวกเขาต้องทำ

จัดระเบียบโลกใหม่

ที่ให้ข้อมูลการแทรกแซงการปกครองในยุโรปตะวันออกและอดีตสหภาพโซเวียตข้างต้น ทั้งให้เงินอุดหนุนฝ่ายต่อต้าน ให้สื่อฝ่ายนิยมตะวันตกเพื่อโค่นล้มผู้นำที่นิยมรัสเซีย เกิดขึ้นมาแล้วผ่านเงินทุนและโครงการต่างๆ ที่อ้างประชาธิปไตย แก่สื่อมวลชน ทั้งๆ ที่เป็นโฆษณาชวนเชื่อ ทำให้ผมประเมินว่า การแต่งตั้งรัฐมนตรีต่างประเทศ มาร์โค รูบิโอ (Marco Rubio) ให้เป็นผู้อำนวยการรักษาการ USAID แล้วยังมีข่าวสารจาก อีลอน มัสก์ ว่า USAID ได้หนุนนักการเมืองและสื่อที่คอร์รัปชั่นในละตินอเมริกา อเมริกากลาง แอฟริกาและเอเชีย เท่ากับย้ำความไม่พอใจของคนอเมริกันที่ต้องจ่ายภาษีใช้แทรกแซงการเมืองในต่างประเทศ

ดังนั้น ตามโครงการสร้างอเมริกากลับมายิ่งใหญ่อีกครั้ง ย่อมสร้างความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ต่อระเบียบโลกใหม่ ทั้งจัดการขยะ ผู้บริหารขี้เกียจ เงินงบประมาณและคอร์รัปชั่น

พวกราดิคัลรุนแรงจะจัดการสำนักงานความร่วมมือระหว่างประเทศให้ตอบสนองผลประโยชน์สหรัฐอเมริกาชัดเจนที่สุด แต่ส่งผลการเปลี่ยนแปลงภูมิภาคต่างๆ ถึงรากถึงโค่น

กำจัดขยะพร้อมสร้างความยิ่งใหญ่สหรัฐอเมริกากลับมาอีกครั้งหนึ่ง

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022