ที่มา | มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 10 - 16 มกราคม 2568 |
---|---|
ผู้เขียน | ม.ล.ปริญญากร วรวรรณ |
เผยแพร่ |
ต้นฤดูฝน
สายลมในป่าเบญจพรรณ พัดแรง ต้นไม้เอนลู่ หลายต้นหักล้มลงขวางเส้นทาง บางต้นมีขนาดใหญ่เกินกว่าจะเลื่อย จึงต้องทำทางเบี่ยง ในช่วงเวลานี้ สายลมแรงเป็นเรื่องปกติ ไม่เพียงแต่ทางภาคพื้นดินหรอก เมื่อเรามีภารกิจต้องเดินทางทางอากาศ โดยสารไปกับเฮลิคอปเตอร์ กระแสลมเหนือยอดเขาพัดแรงจัด ลำตัวเครื่องไหวยวบ
“ลมแรงมาก เราลงต่ำไปทางหุบข้างล่างนั่นดีกว่า” ผมได้ยินเสียงนักบินผ่านทางหูฟัง ผมมองผู้กำลังทำหน้าที่บังคับเครื่อง ชายวัยกลางคน หน้าเข้ม มือจับคันบังคับดูมั่นคง
เครื่องโยนตัวไป- มา ผืนป่าหนาทึบเบื้องล่างปรากฏชัดในสายตา เราขึ้นบินตั้งแต่ก่อน 10 โมงเช้าในภารกิจสำรวจป่าตามปกติ ผมได้รับโอกาสติดตามมาด้วย
ในหุบ ใต้สันเขา มีโป่งใหญ่ ฝูงกระทิงแหงนหน้าขึ้นมอง ก่อนจะวิ่งเหยาะๆ และหยุด เมื่อไม่เห็นว่าเสียงที่ดังมาจากด้านบน ลดต่ำและมีท่าทีคุกคาม
“ลมแถวนี้แรงไป เราหลบไปจากบริเวณนี้ดีกว่าครับ” นักบินพูด ขณะเครื่องโยกตัวต่อเนื่อง
ผมมองที่ชายหน้าเข้ม ไม่มีอาการตื่นตระหนก เขาเคยชินกับสถานการณ์ มือจับคันบังคับมั่นคง
นาทีนั้น ผมนึกถึงคำว่า ใจและกาย
หน้าที่ของผมในฐานะผู้ช่วยของผู้ช่วยนักวิจัย นอกจากจะช่วยงานทุกอย่างแล้ว อีกหน้าที่หนึ่งคือการบันทึกภาพ
เสือโคร่งที่ถูกจับเพื่อสวมปลอกคอติดวิทยุ ซึ่งเป็นเครื่องส่งในระบบผ่านดาวเทียม แต่หลายครั้งที่สัญญาณหายไป
สภาพภูมิประเทศในป่ารกทึบคือปัญหา บางครั้งต้องใช้การตรวจสอบจากทางอากาศ
หลายปีในการทำงาน ผมมีโอกาสติดตามเสือโคร่งหลายตัว
แต่ตัวที่จดจำได้แม่น คือ เสือตัวแรกที่มีโอกาสได้นั่งเฝ้ารอมันฟื้นจากฤทธิ์ยาสลบ มันเป็นเสือโคร่งตัวผู้โตเต็มวัย น้ำหนัก 200 กิโลกรัม ตัวใหญ่กว่าเสือทุกตัวที่ผมเคยพบ
เสือนอนตะแคง เหยียดยาว หันหน้ามาทางผม ซึ่งนั่งห่างออกมาราวสองเมตร ระหว่างเราไม่มีอะไรกั้นขวาง ก่อนหน้าจะสลบ มันมองเราด้วยสายตาแข็งกร้าว ส่งเสียงคำรามเบาๆ
นอกจากเติบโตเต็มวัย นี่คือเสือโคร่งที่มีสุขภาพดี แข็งแรง สง่างาม
เสือนอนนิ่ง ผมก็นั่งเฝ้ามันนิ่งๆ เช่นกัน ผ่านไปเกือบสองชั่วโมง ใบหูเล็กๆ เริ่มกระดิก เสือลืมตา อยู่นิ่ง ชั่วขณะ ก่อนพยายามยกหัวขึ้น
ถึงตอนนั้น ความรู้สึกผมเริ่มเปลี่ยนไป
แม้ในสภาพสะลึมสะลือ เสือเห็นผม สิ่งที่ทำคือ แยกเขี้ยวขู่ พร้อมกับส่งเสียงคำรามเบาๆ ผมรู้ดีว่า เราอยู่ห่างกันไม่เกินระยะกระโจนเพียงครั้งเดียว ใกล้เกินกว่าจะหลบหลีก หากเสือจะโจมตี
จากประสบการณ์ของนักวิจัย พวกเขาพบว่า เมื่อเสือรู้สึกตัว ปรับตัวได้หลังจากฟื้น มันจะลุกขึ้น และถอยห่างออกไป มันรู้ว่าร่างกายยังไม่พร้อม จึงเลือกที่จะถอย ไม่เข้าโจมตี สิ่งนี้ไม่เคยเกิดขึ้น
ผมรู้ความจริงนี้ดี รวมทั้งเชื่อข้อมูลที่นักวิจัยบอก
แต่ในวินาทีนั้น ขณะที่กำลังเผชิญหน้า ความไม่มั่นใจเข้าครอบคลุมหัวใจ
ผมกดชัตเตอร์บันทึกภาพไปเรื่อยๆ ใจหนึ่งอยากถอยห่าง อีกความรู้สึกคือ มั่นใจว่าเสือจะไม่เข้าโจมตี
ไม่ผิดนักที่รู้ถึงความรู้สึกว่า ใจอยากอยู่ กายอยากถอยห่าง

ผ่านมาสัก 15 นาที เสือแยกเขี้ยว และส่งเสียงขู่คำรามดังขึ้น จ้องมาทางผมเขม็ง
ผมตัดสินใจอยู่กับที่ เลือกที่จะให้ใจและกายรวมอยู่ด้วยกัน
เสือยืนได้มั่นคง มองผมสักพัก ก็หันหลังเดินช้าๆ ห่างออกไป
มันเป็นเสือตัวแรกที่ผมมีโอกาสนั่งเฝ้า และเป็นบทเรียนแรก อันทำให้ผมเห็นว่า เสือแท้จริงเป็นเช่นไร เมื่อไม่อยู่ในสภาพพร้อมต่อสู้ มันเลือกที่จะถอย
เสือรู้ดีว่า ในสถานการณ์คับขัน ต้องต่อสู้ ใจและกายต้องพร้อม
นักบินพาเครื่องลงต่ำ อาการโยนตัวไป-มาของเฮลิคอปเตอร์หายไป ผมยิ้มให้เขา ชายหน้าเข้มมีสีหน้าปกติ ดูเขาคุ้นเคยดีกับอาการที่ผ่านมา และถือเป็นเรื่องปกติ
เบื้องล่าง สภาพป่าเปลี่ยนเป็นป่าเต็งรัง และถึงลำห้วยคดเคี้ยว ต้นฤดูฝนเช่นนี้ หาดทรายขยายกว้าง บางช่วงเป็นเกาะกลางน้ำ สายน้ำแยกเป็นสองสาย
กวางหลายตัวยืนแช่น้ำ พวกมันแหงนหน้าดู กวางตัวผู้เขาใหญ่วิ่งเหยาะๆ ดูคล้ายจะระมัดระวังตัวอย่างยิ่ง ในฐานะของความเป็นเหยื่อ ใช่ว่ามันจะยอมจำนนง่ายๆ
กระนั้นก็เถอะ เราพบว่า พวกมันตกเป็นเหยื่อของเสือโคร่งบ่อยๆ
เสือไม่เพียงมีร่างกายที่ได้รับการออกแบบมาอย่างเหมาะสม มันยังมีทักษะที่ดี
และเชื่อว่า ขณะลงมือ มันใช้ทักษะร่างกาย รวมทั้งใจไปพร้อมๆ กัน
ผมมองชายหน้าเข้ม นึกถึงช่วงเวลาที่ผ่านมา ตอนที่เครื่องโยกตัวอย่างน่าหวั่นไหว ไร้อาการตื่นตระหนกจากนักบินผู้เชื่อมั่นในสิ่งที่กำลังทำ
วันนี้เขาสอนให้ผมเห็นว่า กายและใจต้องอยู่ร่วมกัน เมื่อถึงวินาทีคับขัน
ทํางานในป่า ฝึกฝนให้ใจและกายอยู่ร่วมกันในช่วงเวลาคับขัน จำเป็น มันช่วยให้ผ่านพ้นสถานการณ์มาได้
แต่หลายครั้งผมพบว่า อาจจะดีมากกว่า หากให้ใจและกายแยกจากกัน ใจไปอยู่ที่สบายๆ ที่บ้าน ขณะกายเผชิญหน้ากับความเจ็บไข้อยู่กลางป่า
เมื่อใดจะให้ “ใจและกาย” อยู่ร่วมกัน หรือแยกจาก
สิ่งสำคัญที่ชีวิตในป่าสอน
คือ เรียนรู้ที่จะเลือกให้เหมาะสม •
หลังเลนส์ในดงลึก | ปริญญากร วรวรรณ
สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj
— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022