คอลัมน์ประจำ

สัมพันธ์ร้าว ‘อินเดีย-แคนาดา’ ปมสังหารผู้นำชาวซิกข์

ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 25 - 31 ตุลาคม 2567
คอลัมน์ต่างประเทศ
เผยแพร่

ความสัมพันธ์ระหว่างอินเดียกับแคนาดา ในตอนนี้ ดูเหมือนจะมาถึงจุดต่ำสุด หลังจากทั้งสองประเทศขับไล่นักการทูตระดับสูงของอีกฝ่ายออกจากประเทศของตัวเอง

อันเป็นผลพวงมาจากการสังหารนักเคลื่อนไหวชาวซิกข์ ที่สนับสนุนการแบ่งแยกดินแดน ในประเทศแคนาดา

โดยแคนาดาระบุว่า นักการทูตระดับสูงของอินเดียในประเทศแคนาดา เป็นบุคคลต้องสงสัยในแผนลอบสังหารดังกล่าว

ซึ่งนอกจากการขับนักการทูตระดับสูงของอินเดียแล้ว ก็ยังขับไล่นักการทูตของอินเดียอีก 5 คนออกนอกประเทศด้วย

อินเดียได้ออกมาปฏิเสธข้อกล่าวหาดังกล่าว โดยระบุว่า เป็นเรื่องไร้สาระ และได้ตอบโต้ด้วยการขับไล่นักการทูตชาวแคนาดา 6 รายออกนอกประเทศอินเดียเช่นกัน

ในนี้มีผู้รักษาราชการแทนข้าหลวงใหญ่รวมอยู่ด้วย

โดยอินเดียระบุว่า อินเดียได้ถอนตัวทูตของอินเดียออกจากแคนาดาไปก่อนหน้านี้แล้ว ซึ่งขัดแย้งกับแถลงการณ์ของแคนาดาที่ระบุว่า เป็นผู้ขับทูตของอินเดียออกนอกประเทศเอง

 

ความขัดแย้งระหว่างอินเดียกับแคนาดาที่เกิดขึ้น ถือเป็นการแสดงให้เห็นถึงความเสื่อมถอยครั้งใหญ่ ในเรื่องความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างสองประเทศ ที่เริ่มสั่นคลอนมาตั้งแต่ที่นายจัสติน ทรูโด นายกรัฐมนตรีแคนาดา กล่าวว่า รัฐบาลแคนาดามีหลักฐานที่จะเชื่อมโยงเจ้าหน้าที่ของอินเดียกับการลอบสังหาร นายฮาร์ดีป ซิงห์ นิจจาร์ นักเคลื่อนไหวชาวซิกข์ในแคนาดา เมื่อเดือนมิถุนายนปี 2023 หลังจากเขาออกจากวัดซิกข์ ที่เขาเป็นผู้นำอยู่ ที่เมืองเซอร์เรย์ บริติช โคลัมเบีย

แต่อินเดียปฏิเสธข้อกล่าวหาที่ว่าอินเดียอยู่เบื้องหลังการลอบสังหารดังกล่าว แต่ระบุว่า นิจจาร์มีความเกี่ยวโยงกับการก่อการร้าย

โดยเมื่อปีที่ผ่านมา แคนาดาได้ขับไล่เจ้าหน้าที่ทูตอินเดียคนหนึ่ง จากข้อพิพาทที่เกิดขึ้น และอินเดียก็ตอบโต้ด้วยการขับไล่เจ้าหน้าที่ทูตของแคนาดาออกนอกประเทศเช่นกัน

และยังระงับการให้บริการกงสุลสำหรับชาวแคนาดาอยู่นานเกือบ 2 เดือน

 

ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศระอุขึ้นมาอีกครั้ง เมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา หลังจากที่ตำรวจแคนาดาระบุว่า ได้จับกุมตัวชาวอินเดีย 3 คนที่เกี่ยวโยงกับการลอบสังหารนิจจาร์ และทำการสอบสวนว่า เขาเหล่านั้นเกี่ยวข้องกับรัฐบาลอินเดียหรือไม่

ซึ่งอินเดียก็ยังคงออกมาปฏิเสธข้อกล่าวหาดังกล่าว และว่า แคนาดาเองมีแรงกดดันทางการเมืองที่ทำให้ต้องโยนความผิดให้กับอินเดีย

กระทั่งสถานการณ์ล่าสุดเมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา เมื่อแคนาดาระบุว่า เจ้าหน้าที่ทูตระดับสูงของอินเดีย ที่ประจำอยู่ที่แคนาดา เป็นบุคคลที่เกี่ยวข้องกับการลอบสังหารนายนิจจาร์

โดยตำรวจแคนาดาพบหลักฐานการมีส่วนร่วมของเจ้าหน้าที่ของอินเดีย ในการก่ออาชญากรรมร้ายแรงในแคนาดา ซึ่งรวมถึงการเชื่อมโยงกับการฆาตกรรมและการก่อเหตุรุนแรง และการแทรกแซงกระบวนการประชาธิปไตยในแคนาดา เป็นต้น

 

เมลานี โจลี รัฐมนตรีต่างประเทศของแคนาดา ที่ดูแลเกี่ยวกับเรื่องการลอบสังหารนายนิจจาร์ กล่าวว่า แคนาดาได้รวบรวมหลักฐานที่ชัดเจนและเป็นรูปธรรมจำนวนมาก ซึ่งระบุตัวบุคคล 6 รายที่เป็นบุคคลที่เกี่ยวข้องกับคดีของนายนิจจาร์ และได้มีการขอให้อินเดียสละเอกสิทธิ์คุ้มครองทางการทูต และให้ความร่วมมือในการสอบสวน แต่ก็ถูกปฏิเสธ

ก่อนที่กระทรวงต่างประเทศของอินเดียจะออกมาระบุว่า รัฐบาลแคนาดาไม่ได้แบ่งปันหลักฐานใดๆ กับรัฐบาลอินเดีย แม้ว่าจะมีการร้องขอหลายครั้งจากฝ่ายอินเดีย และยังระบุด้วยว่า ข้อกล่าวหานี้เป็นส่วนหนึ่งของกลยุทธ์ที่จงใจใส่ร้ายอินเดียเพื่อผลประโยชน์ทางการเมือง

ก่อนจะนำไปสู่การขับเจ้าหน้าที่การทูตระดับสูงของแต่ละฝ่ายกลับประเทศไป

ตอนนี้สถานกาณ์ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศ เรียกได้ว่า ดำดิ่งลงไปอย่างหนัก นับตั้งแต่สองประเทศมีความสัมพันธ์ระดับทวิภาคีกันมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 19

สัมพันธ์ที่ร้าวครั้งนี้ จะคลี่คลายลงอย่างไร ต้องติดตามกันต่อไป