23 พฤษภาคม 2024 จีนเริ่มต้นการซ้อมรบทางทหารขนานใหญ่รอบไต้หวัน เรียกว่า Joint Sword 2024A

การซ้อมรบเกิดขึ้นเพียง 3 วันหลังประธานาธิบดีคนใหม่ไต้หวัน William Lai กล่าวสุนทรพจน์ฉลองตำแหน่งประธานาธิบดีของเขาต่อหน้าผู้แทนต่างประเทศ 29 ประเทศ

สุนทรพจน์ความยาว 30 นาทีเป็นเหตุหลักให้จีนจัดการซ้อมรบทางทหารขนานใหญ่ครั้งที่ 3 รอบไต้หวัน หลังจากครั้งแรก สิงหาคม 2022 ครั้งที่ 2 เมษายน 2023

การซ้อมรบครั้งนี้เผยแนวทางอะไรของจีนต่อไต้หวัน? อะไรคือเหตุผลสำคัญ? ประธานาธิบดีไต้หวัน William Lai พูดอะไรให้จีนทนไม่ได้ต้องซ้อมรบขนานใหญ่อีกครั้ง

แล้ว William Lai คือใคร? สำคัญแค่ไหนต่อไต้หวัน ต่อจีน และต่อนานาชาติ

สุนทรพจน์มหาประลัยต่อจีนหรือไง

จากรายงานของสำนักข่าวออนไลน์ itv.com สุนทรพจน์ของประธานาธิบดี William Lai ความยาว 30 นาที เขากล่าวถึงยุครุ่งโรจน์ของประชาธิปไตยไต้หวันได้มาถึงแล้ว แต่เขาได้เตือนจีนด้วยถึงความพยายามผนวกไต้หวัน¹

แน่นอนฟังดูแล้ว สุนทรพจน์ไม่มีอะไรใหม่ ล้วนเป็นหลักการสำคัญของไต้หวันที่มีต่อจีนนั่นเอง

แต่ด้วยนาย William Lai คือนักการเมืองตัวแสบสำหรับจีน เขาถูกกล่าวหาว่าเป็นตัวอันตรายสำหรับจีนเลยทีเดียว เราลองดูเส้นทางการเมือง ตัวตนและความคิดทางการเมืองของเขา

วิลเลียม ไล่

วิลเลียม ไล่ หรือ ไล่ ชิงเต๋อ ( Lai Ching-te)² เกิดเมื่อ 6 ตุลาคม 1959 เป็นนักการเมืองชาวไต้หวันและอดีตแพทย์ ปัจจุบันรองประธานาธิบดีของเขาคือ เซียว บีคิม (Bi-Khim Hsiao)

วิลเลียม ไล่ ดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีเมื่อ 20 พฤษภาคม 2024 นี่เอง เขาเป็นประธานาธิบดีไต้หวันคนที่ 8

เขาเป็นสมาชิกพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า (Democratic Progressive Party-DPP) คนที่ 3 ที่เข้ารับตำแหน่งประธานาธิบดี และยังเป็นรองประธานาธิบดีคนที่ 3 ของไต้หวันหรือชื่อทางการคือ สาธารณรัฐจีน (Republic of China-ROC) ที่ได้รับสืบทอดตำแหน่งประธานาธิบดี และเขายังดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้าตั้งแต่ปี 2023

เขาเรียนจบเวชศาสตร์ฟื้นฟูและสาธารณสุขจากมหาวิทยาลัยแห่งชาติ เฉิงกง ไทเป และมหาวิทยาลัยแห่งชาติไต้หวัน และจบมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด สหรัฐอเมริกา

เขาเคยดำรงตำแหน่งนายกเทศมนตรีนครไถหน่าน ปี 2010 และดำรงตำแหน่งนาน 7 ปี

เขาอธิบายตัวเองว่าเป็น “ผู้ปฏิบัติงานเพื่อเอกราชของไต้หวัน” (pragmatic worker for Taiwan independence)³ อันนี้สำคัญมากๆ หลักการนี้เขายังสนับสนุนการกระฉับความสัมพันธ์กับสหรัฐอเมริกาและประชาธิปไตยเสรีนิยม

จากการศึกษาของ Rainer Adam วิลเลียม ไล่ จะทำงานต่อเนื่องต่อจากเส้นทางที่ผู้นำไต้หวันคนก่อนหน้าเขาและปกป้องไต้หวัน ที่เป็น ‘ไฟนำทางประชาธิปไตย’ รักษาสถานภาพเดิม (status quo) (ของไต้หวันและความสัมพันธ์ทางอำนาจทั่วภูมิภาคเอเชียตะวันออก-ขยายความโดยผู้เขียน) จะเป็นประเด็นหลักการของประเด็นวาระของเขาในฐานะประธานาธิบดีไต้หวันคนใหม่

อีกทั้งอะไรที่พลเมืองส่วนใหญ่ของไต้หวันต้องการ เขาจะดำเนินการ

ประธานาธิบดีวิลเลียม ไล่ เรียกร้องให้จีนยุติการข่มขู่ทางการเมืองและการทหารต่อไต้หวัน

เขายังได้กล่าวว่า เขาหวังการเจรจาจะถูกเลือกใช้ ไม่ใช่การเผชิญหน้า

วิลเลียม ไล่ แนะนำว่า ความร่วมมือ เริ่มต้นด้วยการกลับมาของการท่องเที่ยวและการลงทะเบียนเป็นนักศึกษา (ของนักศึกษาจีนในไต้หวัน-ขยายความโดยผู้เขียน)⁴

ทำไมจีนขยายการต่อต้านไต้หวัน

เรื่องการซ้อมรบทางทหารขนานใหญ่ถึง 3 ครั้งไม่ใช่เรื่องบังเอิญแน่นอน และไม่ใช่แค่แสดงแสนยานุภาพข่มไต้หวันช่วงการดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี

สำหรับวิลเลียม ไล่ จีนไม่พอใจมากและต้องการลงโทษไต้หวันเป็นการเฉพาะ หลังแค่ 3 วันของการดำรงตำแหน่งของวิลเลียม ไล่ แต่สุนทรพจน์ที่แสนปกติของวิลเลียม ไล่ มันทิ่มแทง กร้าวและตรงจุดต่อจีนมากๆ นั่นเอง

จีนมีความสงสัยมานานแล้วต่อวิลเลียม ไล่ ย้อนไปก่อนการเลือกตั้งประธานาธิบดีไต้หวัน มกราคม 2024 เจ้าหน้าที่จีนบรรยายบุคลิกของวิลเลียม ไล่ คือ สนับสนุนการแบ่งแยกดินแดน แล้วรองประธานาธิบดี เซียว บีคิม ยังเป็นหนึ่งในพวกตายยากของกลุ่มแบ่งแยกดินแดนด้วย

เจ้าหน้าที่จีนหยิบยกเรื่อง เส้นทางการเมืองและกิจกรรมต่างๆ ของวิลเลียม ไล่ คือ “ผู้ปฏิบัติงานเพื่อเอกราชของไต้หวัน” มาแสดงทันที และก่อนการฉลองชัยชนะของวิลเลียม ไล่ เจ้าหน้าที่จีนได้แชร์การคาดการณ์ว่า อะไรคือสิ่งที่ปักกิ่งต้องการให้วิลเลียม ไล่ พูด และความต้องการให้เขาดำเนินการ

เมื่อวิลเลียม ไล่ เข้าสู่ตำแหน่ง ระหว่างการแถลงข่าวเมื่อ 15 พฤษภาคม โฆษกของ China’s State Council Taiwan Affairs Office ได้วิจารณ์ความรู้สึกสาธารณะภายในไต้หวัน ว่าสนับสนุนสันติภาพหรือสงคราม

พัฒนาไม่ถดถอย ติดต่อกัน แทนการแบ่งแยกดินแดน และร่วมมือกันแทนการเผชิญหน้า หรือไม่

โฆษกของสำนักงานเน้นด้วยข้อสรุปลงโทษไต้หวัน สหรัฐอเมริกาและผู้เล่นคนอื่นๆ

โฆษกสำนักงานเผยว่า จีนจะใช้มาตรการทางกฎหมายลงโทษการกระทำและวาทกรรมสนับสนุนไต้หวันเป็นเอกราช

จากมุมมองของจีน สุนทรพจน์ของวิลเลียม ไล่ ล้มเหลวต่อการคาดหวังของปักกิ่ง โดยมองตรงไปที่พลวัตในช่องแคบไต้หวัน และสถานภาพไต้หวันในด้านต่างๆ ตรงกันข้ามและกัดกร่อนหลักการจีนเดียวของจีน

จีนวิพากษ์สุนทรพจน์วิลเลียม ไล่

น่าสนใจมาก หากเราพิจารณาคำวิพากษ์วิจารณ์ของเจ้าหน้าที่และสื่อทางการของจีนต่อสุนทรพจน์ของวิลเลียม ไล่ ซึ่งมีอยู่ 6 ประการดังนี้

สุนทรพจน์วิลเลียม ไล่ บั่นทอนความสัมพันธ์ระหว่างไต้หวันกับจีน แสดงว่าไม่ยอมรับที่ไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของจีน สนับสนุนทฤษฎี 2 รัฐ และตราหน้าจีนว่าเป็นต่างประเทศ

เป็นการแสวงหาความเกี่ยวพันภายนอกและแทรกแซงสนับสนุนเอกราชของไต้หวัน และทำให้ไต้หวันเป็นตัวประกันของชาติตะวันตก

มีความพยายามใช้ประชาธิปไตยเป็นตัวปลอม ผลักดันเอกราชของไต้หวัน และกัดกร่อนสันติภาพและเสถียรภาพ

สุนทรพจน์ดังกล่าวมีความเกินจริง และเติมไฟการคุกคามทางทหารจากจีน

สุนทรพจน์ได้ทำการติดอาวุธมติมหาชนของไต้หวันให้ต่อต้านจีน

และสุนทรพจน์นี้ไม่ใช่มติมหาชนหลักอันสะท้อนอย่างจริงจังในไต้หวัน

กิจกรรมที่ไม่ใช่การทหารของจีน
ในการลงโทษไต้หวัน
และสหรัฐอเมริกา

ด้วยสุนทรพจน์ของวิลเลียม ไล่ ที่กล่าวในคราวฉลองการเข้ารับตำแหน่งประธานาธิบดีไต้หวันคนใหม่เมื่อ 20 มกราคม เพียง 3 วันหลังจากนั้น จีนเริ่มต้นซ้อมรบทางการขนานใหญ่ภายใต้รหัส 2024 Joint Sword 2024A อันเป็นมาตรการที่ทางการจีนใช้ลงโทษไต้หวัน ในเวลาเดียวกันจีนได้ใช้มาตรการที่ไม่ใช่การทหารด้วย ได้แก่

20 พฤษภาคม กระทรวงพาณิชย์จีนแซงก์ชั่น Boeing Defense Space Security and General Atomics Aeronautical System โดยจัดวางกิจการพวกนี้อยู่ในบัญชีของจีนแบบที่จีนห้ามใช้

21 พฤษภาคม รัฐมนตรีต่างประเทศจีน หวัง อี้ (Wang Yi) เรียกวิลเลียม ไล่ ว่าเขาคือ ผู้มีการทรยศต่อชาติและบรรพบุรุษ และบอกว่าฝ่ายแบ่งแยกไต้หวันทั้งหมดจะเห็นชื่อของพวกเขาเขียนบนผนังแห่งความอับอาย

สรุป

สื่อและเจ้าหน้าที่จีนตอบโต้สุนทรพจน์วิลเลียม ไล่ว่า แย่ที่สุด

แย่ยิ่งกว่าผู้นำไต้หวันคนไหนๆ ไม่ว่า หลี่ เติงฮุย, เฉิน สุยเปี่ยน และไช่ อินเหวิน

แต่สำหรับผม สุนทรพจน์นี้แสดงวาทกรรมสูงส่ง ติดป้ายการเมืองชัดเจน และวางน้ำหนักที่การกระทำจีนเรื่อง ลงโทษไต้หวัน จะอะไรเสียอีก

¹“Taiwan’s new president warns China to stop military intimidation in inauguration speech” itv.com, 20 May 2024.

²ชื่อเต็มของเขาคือ William Lai aching-te อ้างจาก Erin Hale, “Troublemaker William Lai Ching-te to make oath as Taiwan’s new president” Aljazeera, 19 May 2024, : 1.

³Stuart Lau, “William Lai’s first day as Taiwan’s new president”, Politico, 21 May 2024, : 1.

⁴Rainer Adam, “Governing will be difficult” Friedrich Nauman Foundation, 20 May 2024, : 1-2.

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022