12 มิถุนายนของทุกปี เป็นวันที่ชาวรัสเซียจัดงานเฉลิมฉลอง “วันชาติรัสเซีย” ซึ่งถือเป็นวันที่มีความสำคัญในทางประวัติศาสตร์ของชาวรัสเซีย

ในวันนี้ รัสเซียได้มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า “สหพันธรัฐรัสเซีย” และมีประธานาธิบดีคนแรกซึ่งก็คือ นายบอริส เยลต์ซิน (Boris Yeltsin) อาจเรียกได้ว่า วันนี้เป็นวันแห่งการเปิดประวัติศาสตร์หน้าใหม่ของชนชาติรัสเซียหลังการล่มสลายของสหภาพโซเวียต และนายบอริส เยลต์ซิน ได้กำหนดให้มีการเฉลิมฉลองวันชาติในวันที่ 12 มิถุนายน

ซึ่งแต่เดิมนั้นชาวรัสเซียเรียกวันนี้ว่า “วันแห่งอิสรภาพ” ต่อมาในปี 1998 จึงได้มีการเสนอให้เปลี่ยนชื่อวันนี้ใหม่เป็น “วันชาติรัสเซีย” และมีการประกาศเปลี่ยนในเดือนกุมภาพันธ์ ปี 2002

“ในโอกาสอันเป็นมงคลแห่งวันชาติของเรานี้ ก่อนอื่น ผมขอแสดงความยินดีอย่างยิ่งต่อพลเมืองชาวรัสเซียและเพื่อนร่วมชาติชาวรัสเซียที่พำนักอาศัยและทำงานอยู่ในประเทศไทย”

นายเยฟกินี โทมิคิน (Evgeny Tomikhin) เอกอัครราชทูตรัสเซีย ประจำประเทศไทย กล่าวในโอกาสวันชาติสหพันธรัฐรัสเซีย

“ในวันนี้เรากับเพื่อนๆ ในประเทศไทยร่วมกันเฉลิมฉลองวันชาติรัสเซีย ซึ่งเริ่มจากประวัติความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างรัสเซียและประเทศไทย (สยาม) ที่ได้รับการสถาปนาขึ้น หลังการเสด็จเยือนนครเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เมื่อเดือนกรกฎาคม 1897 (พ.ศ.2440) โดยทรงเป็นพระราชอาคันตุกะของพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 (Emperor Nicholas II) แห่งรัสเซีย จากนั้นในเดือนพฤษภาคม 1898 (พ.ศ.2441) คณะผู้แทนทางการทูตของรัสเซียได้เดินทางมาถึงกรุงเทพมหานครเป็นครั้งแรก

ปัจจุบัน เป็นเวลา 127 ปีแล้วที่ความสัมพันธ์ระหว่างรัสเซีย-ไทยได้สร้างขึ้นบนความเข้าใจ การให้การสนับสนุนกันและกัน และอยู่บนพื้นฐานของความไว้วางใจ เป็นตัวอย่างของความร่วมมือที่ยั่งยืน เป็นไปในแนวทางที่ดี และต่างฝ่ายต่างเคารพผลประโยชน์ของกันและกัน อีกทั้งการเคารพในวัฒนธรรม ประเพณี ประวัติศาสตร์ และเป้าหมายในการพัฒนาประเทศ ค่านิยมของแต่ละประเทศ

ทั้งหมดนี้ได้เป็นพื้นฐานของความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้น

ความสัมพันธ์ทางการเมือง

รัสเซีย-ไทยได้รักษาความสัมพันธ์ทางการเมืองในระดับสูงมาโดยตลอด ในปีนี้ นายดมิทรี เมดเวเดฟ (Dmitry Medvedev) ประธานของพรรคยูไนเต็ดรัสเซียและรองประธานคณะมนตรีด้านความมั่นคงแห่งสหพันธรัฐรัสเซียได้เยือนประเทศไทยและได้หารือกับ น.ส.แพทองธาร ชินวัตร หัวหน้าพรรคเพื่อไทย

ศาสตราจารย์พิเศษ พรเพชร วิชิตชลชัย ประธานวุฒิสภา ก็ได้เดินทางเยือนสหพันธรัฐรัสเซียและได้พบกับนางวาเลนตินา มัตวิเยนโก (Valentina Matvienko) ประธานสภาสหพันธรัฐรัสเซีย

นอกจากนั้น คณะผู้แทนของนางโอลก้า ลูบีโมวา (Olga Lyubimova) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมแห่งสหพันธรัฐรัสเซียได้เดินทางเยือนประเทศไทยเพื่อเป็นประธานร่วมในพิธีเปิด “2024 ปีแห่งการแลกเปลี่ยนทางด้านวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวระหว่างรัสเซีย-ไทย”

ในปี 2023 ประธานาธิบดีวลาดีมีร์ ปูติน แห่งสหพันธรัฐรัสเซียได้พบกับนายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรีของไทย ณ กรุงปักกิ่ง ระหว่างการประชุมนานาชาติครั้งที่ 3 ในโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง (Belt and Road Initiative : BRI)

นายเซอร์เกย์ ลาฟรอฟ (Sergey Lavrov) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศของรัสเซีย มาเยือนไทยในโอกาสเปิดสถานกงสุลใหญ่ของสหพันธรัฐรัสเซียในจังหวัดภูเก็ตและได้หารือกับนายดอน ปรมัตถ์วินัย รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทยในขณะนั้น เช่นเดียวกับในเวลาต่อมาได้พบกับนายปานปรีย์ พหิทธานุกร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทยในขณะนั้น ในการประชุมนอกกรอบของสมัชชาใหญ่องค์การสหประชาชาติครั้งที่ 78 ที่มหานครนิวยอร์ก

คณะผู้แทนจากสำนักงานอัยการสูงสุด น.ส.นารี ตัณฑเสถียร อัยการสูงสุด ได้เข้าร่วมประชุม Eastern Economics Forum ครั้งที่ 8 ณ เมืองวลาดิวอสต็อก ประเทศรัสเซีย นอกจากนั้น ได้มีคณะผู้แทน นักวิชาการ และนักธุรกิจจำนวนมากจากทั้งสองฝ่ายได้เยี่ยมเยือนระหว่างกันอยู่เป็นประจำ

ความสัมพันธ์ด้านวัฒนธรรม

เราได้ขยายความสัมพันธ์ในด้านวัฒนธรรมสู่ประเทศไทยอย่างต่อเนื่องในทุกๆ ปี โดยผู้ที่ทำงานด้านดนตรีและคณะนักเต้นของรัสเซียได้เข้าร่วมการแสดงดนตรีนานาชาติประจำปีซึ่งจัดขึ้นที่กรุงเทพมหานคร นับเป็นการจัดงานคอนเสิร์ตที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ซึ่งในปีนี้ เราคาดว่า จะมีการนำการแสดงระดับโลกอย่าง Swan Lake จากโรงละครบอลชอย กรุงมอสโก รวมถึง Spartacus, Don Quixote และ Carmen Suite and Ballet Fantasia จากโรงละครโอเปร่าและบัลเล่ต์ เมืองโนโวซีบีร์

นอกจากนั้น เรายังได้จัดการแสดงของคณะนักร้องประสานเสียงเพลงพื้นบ้านจากคณะ Pyatnitsky เมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมาระหว่างการเยือนของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมแห่งสหพันธรัฐรัสเซียในไทย ซึ่งได้รับคำชื่นชมเป็นจำนวนมาก รวมทั้งการเป็นเจ้าภาพของคณะนักแสดงจาก Lubo-Milo

ส่วนเทศกาลภาพยนตร์รัสเซียก็ได้เปิดตัวไปแล้วอย่างยิ่งใหญ่ในทุกๆ โรงภาพยนตร์ SF cinema ทั่วประเทศเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมานี้เช่นกัน เป็นการแสดงผลงานทางภาพยนตร์เรื่อง Challenge ที่ถ่ายทำในอวกาศ บนสถานีอวกาศนานาชาติ พร้อมคำบรรยายภาษาไทย

เรามีกิจกรรมด้านดนตรีในระหว่างเดือนมกราคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ ได้แก่ การแสดงดนตรีแจ๊ซจากศิลปินระดับโลก อิกอร์ บุตแมน (Igor Butman) ทั้งในกรุงเทพมหานคร หัวหิน และเชียงใหม่ ซึ่งนายชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดกรุงเทพมหานคร ก็ได้เข้าร่วมชมการแสดง

การค้าทวิภาคี

จากสถิติของกระทรวงพาณิชย์ มูลค่าการค้าทวิภาคีระหว่างรัสเซีย-ไทย ในปี 2023 อยู่ที่ 1.53 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ และเติบโตขึ้นอีก 50% ในไตรมาสแรกของปี 2024 หากดูรายละเอียดเป็นรายปีจะพบว่ามีการเพิ่มขึ้นของการนำเข้าและส่งออกมาโดยตลอด

ซึ่งเป็นผลประโยชน์ร่วมกันในการพัฒนาศักยภาพด้านการค้าและเศรษฐกิจระหว่างกัน

ความสัมพันธ์ในระดับภูมิภาคและระดับนานาชาติ

ความร่วมมือระหว่างรัสเซีย-ไทยได้ขยายขอบเขตความสัมพันธ์ทวิภาคีไปสู่เวทีระดับภูมิภาคและระดับนานาชาติ ประเทศไทยได้สนับสนุนร่างมติของสมัชชาใหญ่แห่งองค์การสหประชาชาติที่เสนอโดยรัสเซีย โดยเฉพาะในด้านต่างๆ เช่น ความมั่นคงด้านข้อมูลระหว่างประเทศ วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และการต่อสู้กับแนวคิดการยกย่องลัทธินาซี ผ่านกลไกขององค์การสหประชาชาติ

ทั้งกรุงเทพมหานครและมอสโกได้บรรลุข้อตกลงในการสนับสนุนผู้แทนของกันและกันในองค์การสหประชาชาติ ทบวงการชำนัญพิเศษ และในเวทีอื่นๆ ระหว่างประเทศ

ในเวทีระดับภูมิภาค รัสเซียและไทยได้มีความร่วมมือร่วมกันผ่านกลไกที่มีอาเซียนเป็นศูนย์กลาง โดยประเทศไทยและจีนเป็นผู้ร่วมเขียนโครงการตามการริเริ่มของรัสเซียในการจัดการประชุมในระดับภูมิภาคว่าด้วยการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT) เพื่อกระทำความผิดทางอาญา ซึ่งได้จัดการประชุมล่าสุดไปเมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา

ก่อนหน้านั้น เมื่อวันที่ 26 เมษายน เมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์กได้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมเจ้าหน้าที่อาวุโสของอาเซียนและรัสเซีย ครั้งที่ 20 ซึ่งประเทศไทยและอีกหลายประเทศของอาเซียนได้ให้ความสนใจที่จะร่วมมือกับรัสเซียในการทำงานด้านดิจิทัล วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ทรัพยากรมนุษย์ วัฒนธรรม และการพัฒนาเยาวชน

และในเดือนเดียวกัน นายรัชกรณ์ นภาพรพิพัฒน์ รองเลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติได้นำคณะผู้แทนไทยเข้าร่วมการประชุมระดับสูง ในประเด็นความมั่นคง ครั้งที่ 12 และการหารือระหว่างรัสเซีย-อาเซียนครั้งที่ 4 ซึ่งเป็นการประชุมร่วมกับผู้แทนระดับสูงด้านความมั่นคงจากเมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก

ทั้งสองฝ่ายได้หารือกันอย่างตรงไปตรงมาและพร้อมที่จะรับฟังความคิดเห็น

การท่องเที่ยวและเศรษฐกิจ

ด้วยการสนับสนุนจากรัฐบาลไทยและผู้ให้บริการด้านการบินระหว่างประเทศ นำไปสู่การแลกเปลี่ยนที่สำคัญด้านการท่องเที่ยวและเศรษฐกิจ โดยในปีที่ผ่านมามีนักท่องเที่ยวชาวรัสเซียกว่า 1.6 ล้านคนมาเที่ยวประเทศไทย สถิตินี้ชี้ให้เห็นว่า ความพยายามในการฟื้นฟูการท่องเที่ยวได้ผลสำเร็จและการแพร่ระบาดของโควิด-19 ได้รับการแก้ไขแล้ว

สถิติตั้งแต่เดือนมกราคมถึงกลางเดือนพฤษภาคมปีนี้ ได้มีนักท่องเที่ยวจำนวนเกินกว่า 800,000 คนไปแล้ว ทำให้นักท่องเที่ยวรัสเซียอยู่ในอันดับที่ 3 ของจำนวนนักท่องเที่ยวทั้งหมดในประเทศไทยรองจากจีนและมาเลเซีย

จากที่เราได้เห็นพัฒนาการในด้านบวกดังกล่าว ผมจึงมีความมั่นใจว่ามิตรภาพระหว่างรัสเซีย-ไทยจะเจริญรุ่งเรืองต่อไปอีกมาก

ในโอกาสนี้ ผมขออวยพรให้พระราชวงศ์ ประชาชนแห่งราชอาณาจักรไทย และเพื่อนๆ ของรัสเซีย มีสุขภาพแข็งแรง โชคดี มีความสุข และมีความเจริญรุ่งเรืองยิ่งๆ ขึ้นไป” •

รายงานพิเศษ | ชนัดดา ชินะโยธิน

Chanadda Jinayodhin

สะดวก ฉับไว คุ้มค่า สมัครสมาชิกนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ได้ที่นี่https://t.co/KYFMEpsHWj

— MatichonWeekly มติชนสุดสัปดาห์ (@matichonweekly) July 27, 2022